Læknablaðið - 01.09.2016, Side 37

LÆKNAblaðið 2016/102 405
Tæplega sjötug kona með sögu um ristil-
brottnám vegna sáraristilbólgu og með
garnastóma (ileostomy), leitaði læknis
vegna slappleika og svima, rúmum þrem-
ur vikum eftir að hluti smágirnis var fjar-
lægður. Einkenni höfðu farið vaxandi eftir
aðgerð. Við skoðun mældist magnesíum-
gildi í blóði lágt eða 0,33 mmól/l (við-
miðunargildi 0,7-1,0 mmól/l), kalíumgildi
mældist innan marka og nýrnastarfsemi
var eðlileg. Sjúklingurinn tók eftirfarandi
lyf: ómeprasól, metóprólól, flúoxetín, ox-
azepam, zópíklón og parasetamól.
Sjúklingur fékk hleðsluskammt af
magnesíumhýdroxíði, 1500 mg um munn
og viðhaldsmeðferð, 1000 mg tvisvar á
dag. Vegna niðurgangs gat konan ekki
haldið áfram á þessari meðferð um munn.
Magnesíumgildi í blóði mældist áfram
lágt (0,38 mmól/l) og var ákveðið að gefa
magnesíum hleðsluskammt í æð á göngu-
deild. Ráðlegging lyfjafræðings var að gefa
20 mmól af magnesíumsúlfati í innrennsli
í bláæð á 6 klukkustundum. Sjúklingurinn
var ósáttur við þennan langa innrennslis-
tíma og var dreypið gefið á styttri tíma,
tveimur klukkustundum. Mælingar sýndu
áfram lágt magnesíum (0,66 mmól/l).
Mælt er með því að gefa magnesíum í
æð ekki hraðar en 2,5-3 mmól/klst til að
tryggja nýtingu þegar magnesíum er gefið
vegna magnesíumskorts. Hjá heilbrigðum
einstaklingum með eðlilega nýrnastarf-
semi er um 95% magnesíums endurupp-
tekið í nýrum. Þessi endurupptaka getur
þó takmarkast ef þéttni magnesíums í
þvagi fer yfir ákveðið hámark (renal thres-
hold). Sé magnesíum gefið of hratt í æð
hækkar þéttni þess skyndilega þannig að
endurupptakan mettast og umframmagn
magnesíums skilst út með þvagi og tap-
ast.1,2
Þremur vikum seinna fékk sjúklingur
aftur 20 mmól og nú gefið mun hægar, eða
á 6 klukkustundum. Mæling í kjölfarið
sýndi magnesíum rétt innan marka (0,73
mmól/l) en það lækkaði aftur og mældist
0,66 mmól/l viku síðar og síðan enn lægra
þremur vikum seinna. Ákveðið var að
leita í heimildum að leiðbeiningum um
magnesíumgjöf í æð við magnesíumskorti
hjá sjúklingum með stutta görn, til að sjá
hvernig best væri að haga innrennslinu.
Jafnframt var ákveðið að sjúklingur
hætti að taka ómeprasól til reynslu, en
magnesíumskortur er þekkt aukaverkun
prótónupumpuhemla og talinn stafa af
því að lyfin dragi úr frásogi magnesíums í
meltingarvegi.3
Við heimildaleit fundust engar gagn-
reyndar klínískar leiðbeiningar eða
slembiraðaðar samanburðarrannsóknir á
gjöf magnesíums við magnesíumskorti.
Er það í samræmi við upplýsingar hjá
NICE (National Institution for Clinical
Excellence)3 og UK medicines information
(UKMI).4,5 Engin rannsókn hefur sýnt töl-
fræðilega marktækan mun á magnesíum-
söltum hvað varðar árangur til hækkunar
á magnesíumgildi, líkur á niðurgangi
sem aukaverkun, né heldur mun á árangri
magnesíumgjafar í æð umfram meðferð
um munn.3-5 Stungið er upp á því að forða-
lyf sé betri kostur og þannig náist betra
frásog í meltingarvegi og minni líkur á
niðurgangi.4 Magnesíum forðalyf er ekki
til hér á landi.
Hugsanlega leiddi nýtilkomið brottnám
af hluta smágirnis til hýpómagnesemíu
hjá okkar sjúklingi. Rúmum tveimur vik-
um eftir að ómeprasól meðferð var hætt,
mældist magnesíum eðlilegt (0,8 mmól/l)
án viðbótar magnesíums. Mánuði seinna
var gildið enn innan marka.
Samantekt
Mikilvægt er að gefa magnesíum ekki
of hratt í æð. Sjúklingur með hýpó-
magnesemíu svaraði ekki meðferð með
magnesíum í æð. Ákveðið var að stöðva
ómeprasólmeðferð til reynslu þar sem
hýpómagnesemía er þekkt aukaverkun
prótónupumpuhemla. Eftir það mæld-
ist magnesíum í blóði eðlilegt og hélst
þannig. Aukaverkunin hefur verið til-
kynnt til Lyfjastofnunar.
Heimildir
1. Martin KJ, González EA, Slatopolsky E. Clinical
Consequences and Management of Hypomagnesemia.
Clinical Commentary. J Am Soc Nephrol 2009; 20: 2291.
2. Dickerson RN. Guidelines for the management of
hypophosphatemia, hypomagnesemia, hypokalemia and
hypocalcemia. Hospital Pharmacy 2001; 36: 1201-8.
3. National Institute for Health and Care Excellence (2013).
Preventing recurrent hypomagnesaemia: oral magnesium
glycerophosphate. Nice advice (ESUOM4) Published
date: January 2013 nice.org.uk/advice/esuom4/chapter/
Overview-for-healthcare-professionals - júní 2016.
4. UKMI Q&A 111.5. What oral magnesium preparations are
available in the UK and which preparation is preferred for
the treatment and prevention of hypomagnesaemia? - júní
2016.
5. UKMI Q&A 350.4 How is acute hypomagnesaemia
treated in adults? - júní 2016.
6. William JH, Danziger J. Proton-pump inhibitor-induced
hypomagnesemia: Current research and proposed
mechanisms. World J Nephrol 2016; 5: 152-7.
L Y F J A S P U R N I N G I N
Elín I. Jacobsen
lyfjafræðingur, verkefnastjóri
Miðstöðvar lyfjaupplýsinga
Landspítala
elinjac@landspitali.is
Einar S. Björnsson
prófessor og yfirlæknir í
lyflækningum við læknadeild
Háskóla Íslands og
lyflækningasvið Landspítala.
einarsb@landspitali.is
Magnesíumskortur - óvænt skýring