Morgunblaðið - 08.12.2016, Blaðsíða 34

34 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 8. DESEMBER 2016
Z-Brautir og gluggatjöld
Faxafeni 14 - 108 Reykjavík - S. 525 8200 - z.is - mán-föst 10-18 - lau 11-17
Sængufatnaður
og púðar í
úrvali
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
„Niðurstöður álagningar bera með
sér að efnahagur landsins er á upp-
leið, fyrirtækjum fjölgar, hagnaður
eykst og laun hækka.“ Þetta segir
Páll Kolbeins, rekstrarhagfræðingur
hjá Ríkisskattstjóra, í grein í Tíund,
blaði embættisins, sem er nýkomið
út. Í greininni
fjallar Páll um
niðurstöður
álagningar opin-
berra gjalda á
lögaðila vegna
rekstrar ársins
2015. Lögaðili er
samheiti yfir félög
sem eru í atvinnu-
rekstri, oftast
hlutafélag eða
einkahlutafélag. Þá geta stofnanir
verið lögaðilar en eru ekki skatt-
skyldar í tekjuskatti.
Árið 2015 greiddu fyrirtæki og
stofnanir 1.092 milljarða í laun, lífeyri
og launatengd gjöld. Þetta var 85
milljörðum eða 8,4% meira en þau
greiddu árið áður.
Fjármálafyrirtæki greiða minna
Skilafrestur framtala var í maí,
lagt var á um miðjan október og í
kjölfarið voru álagningarseðlar send-
ir út. Páll segir að þótt að framtöl séu
enn að berast og álagningin eigi því
eftir að taka nokkrum breytingum
þegar lengra líður frá skilafresti beri
niðurstöður hennar engu að síður
með sér að rekstrarskilyrði og at-
vinnuhorfur hafi farið batnandi árið
2015. Skattskyldur hagnaður jókst
um 7,4% að raunvirði og trygginga-
gjaldsstofn hækkaði um 8,4%. Alls
voru nú lagðir rúmir 172 milljarðar á
fyrirtæki og stofnanir í opinber gjöld,
sem er rúmum 15 milljörðum minna
en í fyrra. „Hér skiptir sköpum að
sérstakur skattur á fjármálafyrir-
tæki, sem er skattur á skuldir fjár-
málafyrirtækja, lækkaði um 25,6
milljarða frá því í fyrra,“ segir Páll.
Nú voru 57.212 lögaðilar á skatt-
grunnskrá, 1.557 fleiri en fyrir ári.
Lögaðilum á skrá fjölgaði um 2,8% á
milli ára, sem er heldur meiri fjölgun
en á milli áranna 2014 og 2015, en þá
fjölgaði um 1.277, eða 2,3%.
Nú voru 41.045 þeirra 57.512 lög-
aðila sem voru á skrá tekjuskatts-
skyld fyrirtæki en 16.467 voru aðrir
lögaðilar, opinberir aðilar, sveitar-
félög, stofnanir og félaga- og líknar-
samtök sem eru ekki rekin í ágóða-
skyni.
Þrátt fyrir að lögaðilar fái lengri
frest en einstaklingar til að gera upp
rekstur ársins og ganga frá skatt-
framtalinu skila mörg fyrirtæki
framtali seint, eftir að skilafresti og
álagningu er lokið. Sum skila ekki
neinu. Ríkisskattstjóri áætlaði tekjur
og skatta 11.051 fyrirtækis, eða um
19,2% lögaðila á skattgrunnskrá.
Skattar og gjöld eru yfirleitt ekki
áætluð nema á fyrirtæki sem rekin
eru í hagnaðarskyni og því má segja
að skattar 26,9% tekjuskattsskyldra
fyrirtækja, eða ríflega fjórðungs, hafi
verið áætlaðir. Þetta hlutfall hefur þó
farið heldur lækkandi á undan-
förnum árum, en árið 2009 voru
skattar 33,9% fyrirtækja áætlaðir.
Árið 2010 var þetta hlutfall 35,1% og
það var 28,9% í álagningu árið 2015.
Skattskyldur hagnaður fyrirtækja
var rúmir 296 milljarðar árið 2015,
skv. skattframtölum ársins 2016.
Hann hafði þá aukist um rúma 26
milljarða, eða 9,8% að raunvirði frá
árinu áður. Til viðbótar áætlaði ríkis-
skattstjóri félögum rúma 38 milljarða
í tekjur, sem var rúmum þremur
milljörðum minna en í fyrra.
Nú voru lagðir tæpir 70 milljarðar
á félög í tekjuskatt af hagnaði, sem
var tæpum fimm milljörðum meira
en fyrir ári, að því er fram kemur í
grein Páls. Rúmur 61 milljarður var
lagður á tekjur skv. skattframtali en
rúmir átta milljarðar til viðbótar
voru lagðir á áætlaðar tekjur.
Tekjuskattur lögaðila er flatur
20% skattur sem er lagður á hagnað
hlutafélaga en sameignar- og sam-
lagsfélög, þrota- og dánarbú greiða
36% skatt. Skatturinn hefur verið
óbreyttur síðan í álagningu 2012 en
þá hafði hann hækkað úr 15% í álagn-
ingunni 2010 og 18% í álagningu
2011. Tekjur af tekjuskatti lögaðila
hafa ekki verið hærri síðan í álagn-
ingu árið 2008, en þá voru 73 millj-
arðar lagðir á félög.
Munurinn er þó sá að árið 2008 var
rúmur 31 milljarður af þeim 73 sem
voru lagðir á byggður á áætlunum en
rúmlega átta milljarðar núna.
1.092 milljarðar í laun í fyrra
 Niðurstöður álagningar á lögaðila sýna að efnahagur landsins er á uppleið, fyrirtækjum fjölgar,
hagnaður eykst og laun hækka  Fyrirtæki og stofnanir greiddu 172 milljarða í opinber gjöld
Atvinnulífið Álagning á lögaðila á Íslandi vegna ársins 2015 sýnir að efnahagur landsins er í miklum blóma.
Páll Kolbeins fjallar í grein sinni sér-
staklega um álagningu trygginga-
gjalds en atvinnulífið hefur kallað
eftir því að þetta gjald verði lækkað.
Að þessu sinni voru lagðir rúmir
82 milljarðar í tryggingagjald á lög-
aðila. Tryggingagjald skilar ríkinu
umtalsverðum tekjum sem sést á því
að það hafði ekki nema rúma 134
milljarða í tekjur af tekjuskatti ein-
staklinga, segir Páll.
Tekjur af tryggingagjaldi renna
að mestu til Tryggingastofnunar til
að fjármagna lífeyris- og slysatrygg-
ingar almannatrygginga og til At-
vinnuleysistryggingasjóðs, sem
greiðir atvinnuleysisbætur.
Miklu hærra en árið 2007
„Tryggingagjald var nú 5,3 millj-
örðum hærra en í fyrra. Það er at-
hyglisvert að tryggingagjald er nú
ríflega 21 milljarði hærra en það var
árið 2007 og hefur það aldrei verið
hærra. Tekjur af tryggingagjaldi eru
þannig 33,8% hærri en þær voru þá
en stofninn er enn 4,6% lægri,“ segir
Páll.
Tryggingagjaldið sjálft var hækk-
að mikið, úr 5,29% í 8,60%, á árunum
2009 til 2010 til að mæta áfallinu sem
varð í hruninu. Á undanförnum árum
hefur það þó lækkað nokkuð en það
var 7,54% árið 2014 og 7,44% af laun-
um árið 2015.
Tryggingagjald er lagt á allar teg-
undir launa og þóknana fyrir starf.
Ekki skiptir máli hvort greitt er í
fríðu eða með vöru eða vinnuskipt-
um. Þá er einnig greitt trygginga-
gjald af lífeyrisiðgjaldi og mótfram-
lagi launagreiðanda í lífeyrissjóð.
Tryggingagjald er þannig hluti af
launakostnaði fyrirtækja og því er
ekki að fullu ljóst hvernig gjaldið
skiptist á milli vinnuveitenda og
launþega, segir Páll í grein sinni.
Allir launagreiðendur, hvort held-
ur um er að ræða lögaðila eða ein-
staklinga sem starfa sjálfstætt, eiga
að greiða tryggingagjald af launum.
Nú var lagt tryggingagjald á 18.720
lögaðila en það er 801 fleiri en í
álagningunni í fyrra. Hið opinbera
og aðrir sem undanskildir eru tekju-
skatti þurfa engu að síður að greiða
tryggingagjald af launum. Ríki og
sveitarfélög eru því iðulega meðal
stærstu skattgreiðenda í landinu. Af
þeim 57.512 lögaðilum sem eru á
grunnskrá greiða því aðeins 18.720
laun en eins og fyrr hefur komið
fram voru 41.045 þessara lögaðila
skráð fyrirtæki sem rekin eru í
hagnaðarskyni.
„Þar sem lítið er gert nema
mannshöndin komi þar nærri skýtur
skökku við að laun séu ekki greidd
nema hjá innan við helmingi skatt-
skyldra fyrirtækja,“ segir Páll.
Tryggingagjald
aldrei verið hærra
 Stór hluti fyrirtækja greiðir ekki laun
Morgunblaðið/Árni Torfason
Lögaðilum á skattgrunnskrá
hefur fjölgað mikið á síðustu
tveimur áratugum. Í árslok
2015 voru 40.359 fleiri lög-
aðilar skráðir en árið 1995.
Þeim hefur fjölgað um 235,3%
á sama tíma og einstaklingum
hefur fjölgað um 72.818 eða
35,6%, segir í grein Páls Kol-
beins.
„Lögaðilum fjölgaði mikið um
og upp úr aldamótum í kjölfar
þess að skattar á fyrirtæki voru
lækkaðir og einstaklingum var
gert auðveldara um vik að flytja
einstaklingsrekstur yfir í hluta-
félög án þess að þurfa að inn-
leysa söluhagnað við yfirfærslu
eigna. Þá varð algengara að
menn stofnuðu eignarhalds-
félög um eignir og ýmiss konar
fjármálaumsýslu sem var stór
atvinnuvegur á þeim tíma.“
Hefur fjölgað
um 235,3%
SKRÁÐIR LÖGAÐILAR
Páll Kolbeins
Morgunblaðið/Golli