Fréttatíminn

Tölublað

Fréttatíminn - 01.10.2016, Blaðsíða 8

Fréttatíminn - 01.10.2016, Blaðsíða 8
8 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 1. október 2016 Aðgengi að heilbrigðisþjónustu 1. Bretland 100 2. Svíþjóð 99 3. Finnland 98 4. Bandaríkin 98 5. Singapore 97 6. Spánn 97 7. Holland 97 8. Noregur 97 9. Belgía 97 10. Sviss 97 11. Ítalía 97 12. Ísrael 97 13. Ungverjaland 97 14. Bahamas-eyjar 97 15. Argentína 97 16. Andorra 96 17. Kanada 96 18. Ástralía 96 19. Írland 96 20. Þýskaland 96 21. Kýpur 96 22. Brunei 96 23. Portúgal 96 24. Frakkland 96 25. Japan 96 26. Tékkland 96 27. Slóvakía 96 28. Danmörk 95 29. Slóvenía 95 30. Nýja Sjáland 95 31. Antigua & Barbuda 95 32. Suður-Kórea 95 33. Grikkland 94 34. Úrúgvæ 94 35. Chile 94 36. Kosta Ríka 94 37. Kúba 94 38. Hvíta Rússland 94 39. Eistland 93 40. Austurríki 93 41. Barbados 93 42. Dominica 93 43. Saint Lúcía 93 44. Uzbekistan 93 45. Trinidad & Tobago 93 46. Jamaica 93 47. Seychelles-eyjar 92 48. Grenada 92 49. Kasakstan 92 50. El Salvador 92 51. Lúxemborg 91 52. Pólland 91 53. Belize 91 54. Léttland 90 55. Litháen 90 56. Saint Vincent & Grenadine-eyjar 90 57. Alsír 90 58. Íran 90 59. Ísland 89 60. Malaysía 89 61. Mexíkó 88 62. Ecuador 88 63. Rúmenía 88 64. Líbanon 88 65. Óman 88 66. Túnis 88 67. Kyrgyzstan 88 68. Malta 87 69. Sri Lanka 87 70. Tonga 87 71. Paraquay 87 72. Mongólía 87 73. Jórdanía 86 74. Qatar 86 75. Georgía 86 76. Turkmenistan 85 77. Bahrain 85 78. Sameinuðu arabísku furstadæmin 85 79. Armenía 85 80. Saudi Arabía 85 81. Rússland 85 82. Swaziland 85 83. Króatía 84 84. Serbía 84 85. Dóminikanska lýðveldið 84 86. Mauritius 83 87. Kúwait 83 88. Taiwan 82 89. Svartfjallaland 82 90. Moldóva 82 91. Fiji 82 92. Tyrkland 82 93. Úkraína 82 94. Botswana 82 95. Namibía 82 96. Búlgaría 81 97. Bosnía & Herzegovía 81 98. Micronesía 81 99. Brasilía 81 100. Kína 81 Birgir Jakobsson landlæknir er gagnrýninn á samning Sjúkratrygginga Íslands við sérfræðilækna sem hann segir veikja Landspítalann. Hann segir gæðaeftirlit mjög lítið með heilbrigðisþjónustu á Íslandi og heilbrigðiskerfið íslenska sé tíu til tuttugu árum á eftir því sænska hvað varðar gæði. Ingi F. Vilhjálmsson ingi@frettatiminn.is „Það er skortur á aðgengi að heil- brigðisþjónustu á Íslandi. Þetta er helsti gallinn. Þetta er auðvit- að vandamál hjá mörgum þjóðum en ef ég ber Ís- land saman við Svíþjóð þá er lengri biðtími eftir venjulegri heilbrigðisþjón- ustu á Íslandi. Ég er að tala um heilsugæslu, ég er að tala um sérfræðiþjónustu úti á landi og ég er tala um bið eftir að- gerðum á spítölum,“ segir Birgir Jak- obsson landlæknir aðspurður um sýn sína á íslenska heilbrigðiskerfið. Birgir starfaði áður sem forstjóri Karolinska-sjúkrahússins í Stokk- hólmi í Svíþjóð á árunum 2007 til 2014. Birgir hefur mikla þekkingu á heilbrigðismálum í því landi sem Ísland ber sig gjarnan saman við og horfir til eftir fordæmum í sinni þjónustu. Sem dæmi má nefna þær breytingar sem Kristján Þór Júl- íusson heilbrigðisráðherra hef- ur ráðist í heilsugæslunni á höf- uðborgarsvæðinu, hið svokallaða heilsugæsluval þar sem fjármagn frá Sjúkratryggingum Íslands fylgir sjúkratryggðum einstaklingum á milli heilsugæslustöðva. Þá gildir einu hvort heilsugæslustöðvarnar eru ríkis- eða einkareknar. Mark- miðið er, líkt og gildir í Svíþjóð, að gera heilsugæsluna að fyrsta við- komustað fólks í heilbrigðiskerfinu þannig að heilsugæslan virki sem sía út í sérhæfðari þjónustu sérfræði- lækna og sjúkrahúsa. Öfugt við Sví- þjóð hefur Ísland ekki, og mun sjálf- sagt ekki, taka upp tilvísunarskyldu sem fæli í sér að það yrði regla að heimilislæknir þyrfti að skrifa upp heimsóknir sjúkratryggðra einstak- linga til sérfræðilækna. Ísland mikill eftirbátur Svíþjóðar Birgir segir að Ísland sé mikill eftir- bátur Svíþjóðar í heilbrigðismálum og nefnir að hann telji að Ísland sé um tíu til tuttugu árum á eftir Sví- um með tilliti til virkni og gæða heil- brigðiskerfisins. Hann undirstrikar að gagnrýni sín á heilbrigðiskerfið á Íslandi snúist um kerfið sem slíkt og virkni þess en ekki á þjónustuna sem veitt er. „Hvað varð- ar heilbrigð- isþjónustuna sem veitt er þá er Ísland ekki svo langt á eft- ir Svíþjóð. Þetta er út af því að Ísland á mikið af mjög hæfu heilbrigðis- starfsfólki sem gerir allt sem í valdi þess stendur til að veita eins góða heilbrigðisþjónustu og það getur. En skilyrðin sem það hefur til að veita þessa þjónustu eru langt frá því að vera nægilega góð.“ Eitt af því sem hann staldrar sér- staklega við er eftirlit og gagnsæi í heilbrigðisþjónustu. „Á Íslandi er skortur á því að við vitum um og þekkjum gæði þeirrar heilbrigð- isþjónustu sem er veitt í heilbrigð- iskerfinu. Það er ekki kúltúr fyrir því á Íslandi að veita upplýsingar um gæði þjónustunnar sem veitt er. Ef maður ber Ísland saman við Svíþjóð að þessu leyti þá eru Svíar komnir mjög langt í því að birta gæðavísa um alla þjónustuna í heilbrigðiskerf- inu, hvar sem hún er veitt. Þessir gæðavísar eiga bæði að vera sýni- legir fyrir sjúklingana og eins fyr- ir starfsfólkið. Heilbrigðisyfirvöld í Svíþjóð gera bara þessi kröfu. Einu sinni á ári birta allar sjúkrastofnan- ir í Svíþjóð opinberlega gæðavísa í opnum samanburði. Þarna erum við eftirbátar Svía. Þetta er ekki eitt- Ísland trónaði á toppnum í könnun á 33 heilsufarslegum atriðum sem birt var í The Lancet um miðjan september. Ástæðan fyrir góðri útkomu Íslendinga var lítil áfengisdrykkja og reykingar, engir hitabeltissjúkdómar, friðsamlegt samfélag, fá umferðarslys, fá tilfelli heimilisofbeldis og lítill mæðra- og ung- barnadauði. Góð staða Íslands byggðist því fremur á hnattrænni stöðu, smæð samfélagsins og ábyrgri hegðun þjóðarinnar en styrk heilbrigðiskerfisins. Aðeins ein spurning snerist beint um kerfið sjálft; um aðgengi að heil- brigðisþjónustu. Þar kom Ísland illa út, lenti í 59. sæti ásamt Malasíu. Næst fyrir ofan okkur á listanum voru Lettland, Litháen, Alsír og Íran en næst fyr- ir neðan okkur voru Mexíkó, Ekvador, Rúmenía, Líbanon, Óman, Túnis og Kirgistan. Þetta er ekki þau lönd sem við erum vön að bera okkur saman við. Norðurlöndin eru öll langt fyrir ofan Ísland. Að meðaltali fá þau 97 í einkunn, 8 hærra en Ísland. Það er því álíka langt frá Norðurlöndunum til Ís- lands og frá Íslandi til Kína. Landlæknir: „Heilbrigðiskerfið er rekið áfram stjórnlítið“ Einkunn þjóða fyrir aðgengi að heilbrigðisþjónustu samkvæmt úttekt á 33 heilsufarslegum markmið- um Sameinuðu þjóðanna sem birtist í The Lancet 21. september 2016. Ísland út úr korti hvað sem hægt er taka upp heldur er þetta eitt af því sem við verðum að taka upp. Auðvitað eru allir að gera sitt besta en hver eru gæði þjón- ustunnar? Ertu að kaupa Benz eða ertu að kaupa Trabant?“ Birgir segir, aðspurður um hvern- ig honum finnist heilbrigðiskerfið á Íslandi virka sem heild, og sam- spilið milli ólíkra stiga þess, að það sé stjórnlítið. „Kerfið virkar engan veginn vel heildstætt. Kerfið er að miklu leyti rekið áfram stjórnlaust, eða stjórnlítið skulum við segja. Einkaþjónustan hefur verið fjár- mögnuð í gegnum Sjúkratryggingar Íslands þannig að greitt er fyrir hvert viðvik sem unnið er. Á meðan er opinber þjónusta, eins og spítal- ar og heilsugæsla, greidd á fjárlög- um. Þegar byrjað var að draga úr kostnaði í heilbrigðisþjónustu eftir aldamótin síðustu var dregið úr fjár- framlögum til opinberrar þjónustu á fjárlögum á meðan ekki var dregið úr fjárframlögum til einkarekstrar þar sem þau byggðu á samningum á milli Sjúkratrygginga Íslands og læknafélagsins sem voru vísitölu- tryggðir. Fjármagn hélt sem sagt áfram að veitast til einkarekinna stofa á meðan dregið var saman í opinberum stofnunum.“ Freistnivandi sem kemur niður á Landspítalanum Birgir er gagnrýninn á þá afleiðingu af þessu fyrirkomulagi að sér- fræðingar á Landspítalanum vinni í hlutastörfum utan spítalans. „Þessi samningur hefur leitt til þess að læknar sjá hag sinn í því að vinna utan Landspítalans því fyrir það fá þeir betur greitt. Heilbrigðisþjón- ustan á Íslandi hefur þróast þannig meira og meira að byggja á samningi einkarekinna læknafyrirtækja við Sjúkratryggingar Íslands og minna á spítölum. Ég held að um helmingur sérfræðinga á Landspítalanum vinni í hlutastarfi á einkareknum stofum. Þetta skapar að mínu mati vandamál fyrir heilbrigðisþjónustuna í heild sinni og líka fyrir Landspítalann sem á að vera háskólasjúkrahús sem á að geta veitt öfluga sérfræðiþjónustu. Þannig hefur kerfið þróast og ís- lenskir sérfræðingar í læknisfræði, sem koma heim úr námi, freistast til að ráða sig í hlutastarf á Landspít- alanum eða öðrum stofnunum og vinna svo að hluta til í stofurekstri sem býður upp á ákveðna möguleika hvað varðar tekjuöflun út af þessu greiðslukerfi.“ Þannig leiðir samningurinn til þess, að mati Birgis, að ákveðinn freistnivandi er innbyggður í heil- brigðiskerfið; freistnivandi sem kem- ur niður á Landspítalanum. Birgir segist telja að þetta ólíka greiðslu- fyrirkomulag opinbers rekstrar og einkarekstrar sé einn helsti skað- valdurinn í íslenska heilbrigðiskerf- inu á liðnum áratugum. Hann seg- ir að taka þurfi upp sams konar greiðslufyrirkomulag í opinberum rekstri og einkarekstri. „Í Svíþjóð er greitt fyrir opinbera þjónustu og einkarekna þjónustu samkvæmt sama kerfi. Það er ekki hægt að hafa þetta eins og á Íslandi í dag; að það sé greitt allt öðruvísi og hvetjandi fyrir einkarekna þjónustu en letj- andi fyrir opinbera þjónustu. Ég hef ekki farið leynt með það að þessi samningur Læknafélags Reykjavík- ur við Sjúkratrygginar er afskaplega slæmur samningur að mínu mati og kemur í veg fyrir að heilbrigðiskerfið geti þróast í þá átt sem ég er að tala um. Í þessum samningi eru engar gæðakröfur eða neitt slíkt og eftirlit með honum er afar takmarkað.“ Gæðaeftirlit vantar í íslenska heilbrigð- iskerfið, segir Birgir Jakobsson, þannig að kaupendur heilbrigð- isþjónustunnar, al- menningur, viti hvort þeir séu að kaupa Trabant eða Benz. Mynd | Hari „Hvað varðar heilbrigðisþjónustuna sem veitt er þá er Ísland ekki svo langt á eftir Svíþjóð. Þetta er út af því að Ísland á mikið af mjög hæfu heilbrigðisstarfsfólki sem gerir allt sem í valdi þess stendur til að veita eins góða heilbrigðisþjónustu og það getur. En skilyrðin sem það hefur til að veita þessa þjónustu eru langt frá því að vera nægilega góð.“ VONDU KERFIN: heilbrigðisKERFIÐ
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttatíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttatíminn
https://timarit.is/publication/944

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.