Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.2016, Qupperneq 20

Helgarblað 29. janúar–1. febrúar 201620 Umræða
Þ
að er alltaf gaman að velta
fyrir sér hunda- og katta-
fólki og jafnvel muninum á
því ef einhver er. Sjálfur er
ég kattamaður, en skil samt
hundaaðdáendur vel, ég hef kynnst
þannig dýrum og veit að það er ekki
annað hægt en að hrífast af karakter,
visku, trygglyndi og vináttu góðra
hunda. Ég held það sé algengara að
þeir sem mest hafi umgengist hunda
eigi erfitt með að skilja hvað það er
sem við kattafólkið sjáum við okk-
ar dýr; hundamenn skilja sumir
ekki hvað geti verið spennandi við
ferfætlinga sem ekki láta að stjórn
fyrir nokkurn mun, er hvorki hægt
að siga eða skipa fyrir, elta ekki auð-
sveipir sinn eiganda og bera svosem
ekkert sérstaka lotningu fyrir hon-
um; ég held að þeir sem kynnst hafi
köttum viti að þeir telji sig nú svona
gegnumsneitt yfir mannfólkið hafna.
Og að vinátta við fólk felist í því að
þeir útvelja sumar manneskjur sem
nógu verðugar til að fá að annast sig.
Mannjöfnuður
Maður hefur stundum séð í blaða-
greinum og ýmsu káseríi gerðan
samjöfnuð á frægum hunda- og
kattavinum, og þá hefur yfirleitt hall-
að mjög á hundamenn; dregnar eru
upp frægar jákvæðar persónur sem
aðhylltust ketti eins og Hemingway,
Churchill og frægir húmanistar
og þeim stillt andspænis þekktum
hundamönnum á borð við Hitler og
Stalín. Þetta er að vísu í gríni gert, en
ekki minna ósanngjarnt fyrir það,
segi ég af eigin reynslu sem aldavinur
margra hundaeigenda sem jafnframt
eru gegnheilt og gott fólk og eiga ekk-
ert skylt við þau áðurnefndu fól sem
þarna eru nefnd. Hinu er ekki að
neita að stundum kemur fólk manni
notalega á óvart með því að reynast
hafa fallegt næmi fyrir dýrum, og það
jafnvel hinir, í fljótu bragði, ólíkleg-
ustu menn. Og það kom mér í hug
þegar ég las á dögunum stórgóða
nýja bók Garðars Sverrissonar sem
heitir „Yfir farinn veg með Bobby
Fischer“ og fjallar um vináttu þeirra
tveggja. Þar segir Garðar meðal
annars frá gönguferð þeirra tveggja
um Bústaðahverfið, en þetta var
þegar farið var að halla undan fæti
með heilsu Bobbys; hann var orðinn
mæðinn og fullur verkja, og pirraður
eins og slíku fylgir gjarnan; farinn að
þusa. Og þar segir:
„Heilsubótargangan var að snúast
upp í hreina píslargöngu þegar lítill
svartur og hvítur köttur varð á vegi
okkar á miðjum göngustíg í brekkunni
niður að Sogavegi. Bobby hægði á
ferðinni og bað mig að fara varlega.
Kettir vilja engan æsing.
Við námum staðar og kisan líka.
Bobby beygði sig og rétti fram hend-
urnar. Um leið gaf hann frá sér lágvært
hljóð – einhvers konar kattahljóð, og
um stund horfðust þau í augu, kisan
og Bobby. En þá tók kisa skyndilega
á rás og stökk inn í nærliggjandi garð,
ógirtan og settist þar á neðstu tröppu
við málmklætt steinhús.
Þannig fór um sjóferð þá, hugs-
aði ég og bjóst til að halda áfram
göngunni. En í stað þess að halda
áfram skálmaði Bobby inn í sjálf-
an garðinn og alla leið að tröppum
hússins. Þar beygði hann sig á ný nið-
ur til kisu sem sat nú róleg og leyfði
honum að strjúka sér varlega. Og nú
tóku þau til við að hjala hvort til annars
á mér öldungis framandi kattamáli. Á
meðan þessu fór fram stóð ég álengd-
ar og beið talsverða stund, logandi
smeykur um að húsráðendur kæmu
auga á Bobby, sem virtist ekki hafa af
því nokkrar einustu áhyggjur. Þvert á
móti virtist færast yfir hann stóísk ró,
uns þau höfðu lokið kattatali sínu og
Bobby sneri til baka ljómandi af inni-
legri gleði.
Við héldum áfram göngu okkar.
Í stað þess að ræða frekar eðli Ís-
lendinga fannst okkur nú upp-
byggilegra að ræða betur eðli katta.
Bobby sagði mér
að á æskuárunum
heima í Brooklyn
hefði hann átt
nokkra ketti og
það væru einhver
yndislegustu dýr
sem hann hefði
kynnst, miklu
klókari og til-
finningaríkari en
menn héldu, ekki
síst í samskiptum
við okkur menn-
ina. Þessi ár hefði
hann sífellt verið
að læra eitthvað
nýtt um kettina,
útsjónarsemi
þeirra og spaugi-
leg uppátæki.
Tíndi hann til
fjölmörg dæmi
þar um og hló
innilega, alveg sér-
staklega þó að kettinum sem alltaf
vildi stökkva upp á borð til að rýna í
flóknar skákstöður með honum.“
„Yfir farinn veg …“
með Garðari og Bobby
Eins og ég nefndi er bók þessi með
ágætum, og oft á tíðum afar merkileg
og næm mannlýsing sem þar er dreg-
in upp. Það leituðu á mig efasemdir
undir lok bókar, eftir að lýst hafði áður
verið í löngu máli hve annt Bobby
Fischer var um einkalíf sitt – sín prí-
vatmál sem hann vildi ekki deila
með neinum nema kannski sínum
allra nánustu – af hve útmálandi ná-
kvæmni Garðar segir frá veikindum
hans undir lokin, þvagleggjum og til-
heyrandi, en ég legg annars ekki á
það neinn dóm – höfundurinn hlýtur
sjálfur að hafa velt þessu mjög vel fyrir
sér áður en hann skrifaði lokakaflana.
En eins og ég nefndi þá fær maður
við lestur bókarinnar um margt nýja
sýn á þennan sérvitra snilling, með
sín einþykku og ósveigjanlegu sjón-
armið – til að mynda allt aðra sýn en
maður hafði eftir að hafa séð nýlega
heimildamynd um
skákmeistarann sál-
uga, og samskipti
hans við vin sinn
Sæma rokk. Af blöð-
um bókarinnar birtist
miklu manneskjulegri
mynd, af gamansöm-
um og djúpþenkj-
andi manni, með fleiri
víddir í sinni persónu
en við blöstu. Ég var
reyndar búinn að fá
nasasjón af þessu
sama af lestri bókar um
heimsmeistarann sál-
uga sem kom út fyrir
svona tveimur árum,
og Helgi Ólafsson stór-
meistari skrifaði á
ensku. Þar eru meðal
annars mjög skemmti-
legar frásagnir af veiði-
ferðum þeirra tveggja í
slagtogi við Jóhann Sig-
urðarson leikara, sem Fischer kallaði
alltaf Big Joe. Í kvöldsamkomum
veiðiskálanna var eins og gengur
gjarnan dreginn upp gítar og menn
sungu saman vinsæl lög, en eins
margir vita er Jóhann mikill söngvari,
og hefur troðið upp í stórhlutverkum
í helstu klassísku söngleikjunum í
Þjóðleikhúsinu. Það breytti þó ekki
því að skákmeistarinn kunni lögin
og textana ekki síður en leikarinn og
söng ekki af minni innlifun, og lét sig
heldur ekki muna um að leiðbeina
stórsöngvaranum að auki dálítið um
flutninginn.
Einar Kárason rithöfundur skrifar
Þér að segja
Hundamenn, og katta-
menn eins og við Fischer
Kattamaðurinn
Bobby Fischer
Hjalaði við kött á
kattamáli.
Bók Garðars Sverrissonar
Veitir nýja sýna á sérvitran snilling.
„Af blöðum bókar-
innar birtist miklu
manneskjulegri mynd, af
gamansömum og djúp-
þenkjandi manni, með
fleiri víddir í sinni persónu
en við blöstu.
og
Smáratorgi · Korputorgi
HUNDAFÓÐUR
FÆST HJÁ OKKUR