Dagblaðið Vísir - DV - 26.02.2016, Qupperneq 22

Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
22 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Helgarblað 26.–29. febrúar 2016
Grafalvarlegt
sjitt
Ertu
geðveik?
Þetta var spurning
um millimetra
Eru verðirnir eftirlitslausir?
Haukur S. Magnússon, fyrrverandi ritstjóri Grapevine, um ásakanir um kynferðisbrot á hendur sér. – DV Guðríður Arnardóttir, formaður Félags framhaldsskólakennara, segir agaleysi að aukast. – DVSigurður Baldur Kolbrúnarson varð fyrir fólskulegri líkamsárás. – DV
S
vokölluðu Aserta-máli er
lokið. Fjórir menn voru
ákærðir fyrir brot á lögum
um gjaldeyrisviðskipti. Hér-
aðsdómur sýknaði menn-
ina. Málinu var áfrýjað til Hæstarétt-
ar en ákæruvaldið féll svo frá þeirri
kröfu. Vararíkissaksóknari lét að því
liggja að fjórmenningarnir hefðu
verið sekir með því að segja að sak-
ir hefðu sennilega verið fyrndar.
Rétt er að hafa í huga að umræddur
vararíkissaksóknari var sá sem bar
ábyrgð á því að haldinn var blaða-
mannafundur um mál þetta í árs-
byrjun 2010, eða fyrir rúmum sex
árum. Eftir stendur sneypuför
ákæruvaldsins og ærumissir fjór-
menninganna þann tíma sem
málsmeðferð hefur staðið.
Embætti ríkissaksóknara hefur
það hlutverk að tryggja að fólk
standi reikningsskil gjörða sinna.
En hvernig er embættið sjálft í stakk
búið til að gangast undir þau reikn-
ingsskil? Telur embættið rétt að
biðjast afsökunar? Þarf kannski ein-
hver að stíga til hliðar og viðurkenna
að of langt var gengið í þessu máli?
Rómverska skáldið Decimius Iu-
venalis spurði á fyrstu öld eftir Krists
burð. „Hver á að hafa eftirlit með
eftirlitsmönnunum?“ Eitt svarið
við þeirri spurningu er: Fjölmiðlar.
Samt hefur því verið þannig háttað
undanfarin misseri að þeir blaða-
menn sem spyrja spurninga er fela í
sér gagnrýni á málsmeðferð í hrun-
málum, eru umsvifalaust sakað-
ir um að ganga erinda lögmanna
og sakborninga. Rannsóknarmeð-
virkni fjölmiðla er umhugsunarefni.
Meðvirkni getur aldrei þrifist á fjöl-
miðli. Fjölmiðlar eiga að horfa gagn-
rýnum augum í allar áttir. Ekkert á
að vera sjálfgefið. Fjölmiðlar mega
ekki lúta meintu almenningsáliti.
Hér er þeirri spurningu varpað
fram til embættis ríkissaksóknara
hvort einhver ætli að segja af sér
vegna málsins? Ef svarið er nei þá er
viðbótarspurning. Telur embættið
rétt að kanna sérstaklega hvernig á
Aserta-málinu var haldið? Hægt er
að senda svar á eggert@dv.is.
Um leið og þessum spurningum
er svarað er rétt að benda embættinu
á að yfirmaður rannsóknar Serious
Fraud Office (SFO) í Bretlandi sagði
af sér í tengslum við málarekstur
gegn þeim Tchenguiz-bræðrum í
svokallaðri Kaupþingsrannsókn.
Yfir maður SFO bað þá bræður síðar
afsökunar á málsmeðferðinni.
Það þýðir heldur ekki fyrir ríkis-
stofnanir að gráta undan fjársvelti
og manneklu. Það eru ekki rök
í málum þar sem æra manna er
undir. Nú er kastljósinu beint að
embætti ríkis saksóknara. Í það
minnsta sumum kastljósum. Svar
óskast hið fyrsta. n
Spurt um Davíð
MMR vinnur að skoðanakönnun
þar sem spurt er hvern fólk vilji
sjá sem næsta forseta Íslands.
Athygli vekur að Davíð Oddsson
er meðal þeirra fjölmörgu sem
spurt er um, en víst er að færi
hann í framboð myndi verulegt
fjör færast í kosningabaráttuna,
enda hefur Davíð einstakt lag á
að koma umhverfi sínu í upp-
nám. Af þeim sem spurt er um
í könnuninni eru þrjú sem ættu
að eiga allgóða möguleika á að
ná árangri færu þau fram: Katrín
Jakobsdóttir, Ólafur Jóhann Ólafs-
son og Össur Skarphéðinsson. Nú
er spurning hvort hljómgrunn-
ur fyrir framboði Davíðs sé jafn-
mikill og fyrir framboði þessara
þriggja fyrrnefndu.
Píratar í fótspor
Samfylkingar
Píratar deila nú hart sín á milli
og ásakanir ganga í víxl milli
Birgittu Jónsdóttur og Helga Hrafns
Gunnarsson.
Píratar hafa notið
gríðarlegs fylgis í
skoðanakönnun-
um en rifrildi og
deilur eru ekki
ávísun á samhenta
forystu flokksins.
Ýmsum þykir að flokkur Pírata sé
farinn að minna nokkuð á þing-
flokk Samfylkingar þar sem hver
höndin er upp á móti annarri.
Spurning er hvort hinar opinberu
deilur þingmanna flokksins muni
rýra trúverðugleikann, eins og
óneitanlega hefur gerst hjá Sam-
fylkingunni.
Nýtt námskeið
Hringsjá
Náms- og starfsendurhæfing
Frekari upplýsingar og skráning í síma 510 9380 eða á hringsja.is
Styrkleikar
Lærið að vinna með
eigin styrkleika.
Notum styrkleika
okkar á jákvæðan
hátt. Uppbyggilegt
námskeið fyrir alla.
Er ekki kominn tími til að gera eitthvað
Eggert Skúlason
eggert@dv.is
Helgi Magnús vararíkissaksóknari. MynD RÓBERt REyniSSOn Gunnar Andersen – farinn. MynD SiGtRyGGuR ARi
V
erkalýðsfélögin í álverinu
í Straumsvík hafa löngum
fengið orð fyrir að halda vel
utan um sín mál. Það hafa
þau gert með því að stuðla
að sem mestum kjarabótum fyrir fé-
lagsfólk sitt bæði í kaupi og réttindum
og þá einnig í öryggi og aðbúnaði. Og
það sem meira er, verkalýðsfélögin
hafa reynt að tryggja að ákveðið réttlæti
ríkti í launadreifingunni. Þetta hefur
þeim tekist bærilega í langan tíma með
samstilltu félagslegu átaki, samstöðu
manna innan skipulegra samtaka.
Þetta fyrirkomulag hafa stjórnendur í
Straumsvík almennt viðurkennt fram
til þessa enda hefur ríkt um það þokka-
leg sátt á Íslandi fram á þennan dag.
Vilja geta skammtað
kjör og réttindi
Spuring er hvort við séum nú að verða
vitni að tilraunum til að rjúfa þá sátt.
Ekki af hálfu íslenskra atvinnurekenda,
heldur erlendra eigenda álversins í
Straumsvík. Það er nú í eigu Rio Tinto
Alcan, sem kunnugt er. Á þeim bænum
er lítil hrifning á tilvist verkalýðsfélaga
almennt og þykir ákjósanlegra fyrir-
komulag að mæta launamanninum
einum á báti fremur en í félagi við aðra.
Ferill fyrirtækisins erlendis ber þessu
viðhorfi vott. Veik verkalýðshreyfing
þýðir launadreifing á forsendum at-
vinnurekandans, auk þess sem veikur
mótherji leitar síður upp á dekk með
ágreiningsmál. Verktökufyrirkomulag
sem Rio Tinto krefst að verði inn-
leitt í ríkari mæli en verið hefur, þýðir
þannig aukin völd atvinnurekandans.
Líki honum ekki verktakinn er auðvelt
að losa sig við hann. Það er erfiðara að
eiga við jaxla í broddi stórrar fylkingar.
Verkalýðsfélögunum vorkunn
Fyrir skömmu sótti ég upplýsingafund
forsvarsmanna verkalýðsfélaganna í
álverinu í Straumsvík um stöðu kjara-
deilunnar þar. Á fundinum kom fram
að forsvarsmennirnir höfðu áhyggjur
enda umhugað um að tryggja fram-
tíð vinnustaðarins. Þeim er vissulega
vork unn því nú glíma þeir við atvinnu-
rekanda sem stöðugt hefur í hótunum
að loka vinnustaðnum og svipta starfs-
fólkið þar með vinnunni, verði ekki
samið einsog honum best líkar.
SA vorkunn líka
Samtök íslenskra atvinnurekenda hafa
ekki alltaf verið mér að skapi, en þau
mega eiga það að vilja almennt stuðla
að félagslegu kjaraumhverfi. Að vísu
á þetta umhverfi ekki að taka til þeirra
sjálfra en látum það liggja á milli hluta
að sinni. Þegar á heildina er litið hefur
verið vilji af hálfu atvinnurekenda hér á
landi að semja um kaup og kjör á félags-
legum grunni. Þessi afstaða hefur verið
mikils virði. Það þekkja þeir sem kynnst
hafa raunverulegum frumskógarlög-
málum einstaklingsbundinna sam-
skipta atvinnurekenda og launafólks.
En jafnvel þótt SA hafi skilning á félags-
legum samningum, á það ekki við um
þann aðila sem þau starfa í umboði
fyrir í Straumsvík. Ég get mér til um að
símtölin frá honum hafi ekki alltaf ver-
ið auðveld fremur en við aðra þá sem
kunna að skipa fyrir en ekki að hlusta.
Að þessu leyti er SA því vorkunn.
Hvað er í húfi?
Þótt verkalýðsfélögunum kunni að
vera vorkunn biðja þau ekki um
vorkunnsemi. Aðeins skilning á því
hvað það hefur í för með sér að brjóta
niður félagslega aðkomu launafólks að
kjarasamningum. Þann rétt eru félögin
staðföst að verja og líkar mér vel sá bar-
áttuandi sem einkennir afstöðu þeirra.
Þarna eru þau að standa vaktina fyrir
íslenskt samfélag í heild sinni! Sama
þyrftum við að geta sagt um Samtök
atvinnulífsins, að þau sýni vilja til að
standa vörð um samskiptaform á vinn-
numarkaði sem reynst hefur farsælt.
Raforkuverðið
Annars hef ég grunsemdir um að hót-
anir um lokun beinist að fleirum en
skipulagðri verkalýðshreyfingu. Af-
koma álversins ræðst af markaðsverði
á áli, rekstrarkostnaði og síðast en ekki
síst af raforkuverði. Gæti verið að þegar
allt kemur til alls þá sé það ekki bara
verkalýðshreyfingunni og samtökum
atvinnurekenda sem Rio Tinto vilji
koma á hnén? Getur verið að á endan-
um sé það einn aðili til viðbótar sem
ætlast sé til að knékrjúpi? Þar er ég að
sjálfsögðu að tala um seljanda orkunn-
ar, íslenska ríkið. Það má aldrei verða
að deilan verði leyst með því að stjórn-
völd knékrjúpi með því að taka upp
samninga um raforkuverð.
Þörf er á breiðri samstöðu í þjóð-
félaginu til varnar miklum sameigin-
legum félagslegum og fjárhagslegum
hagsmunum. Þetta er ekki mál álvers-
manna einna! n
Hverjum vill Rio Tinto koma á hnén?
Ögmundur Jónasson
alþingismaður
Kjallari