Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1989, Page 7

/ nákvœmri hjúkrun má ekkert misfarast. Vaktaskipli taka þvt oft gódan tíma. Myndin er
tekin á hjartadeild Landspítala. Stefanía, til vinstri, Sigurbjörg t.h. Ljósm. Ingibjörg
Arnadóttir.
stundum eftir bráða krans-
æðastíflu og eru varanlegar.
c. T-takka breytingar eru yfir-
leitt merki súrefnisþurrðar
en þurfa ekki endilega að
þýðamerki um bráða krans-
æðastíflu.
4) Helstu staðsetningar hjarta-
dreps.
a. Framveggs hjartadrep (ant-
erior infart).
EKG: ST-hækkanir og Q-
takka breytingar í Vj-Vg, I
og AVL. Stundum er fram-
veggsdrepi skipt enn frekar
eftir staðsetningu í anterior-
lateral infart eða anterior
septalinfart.
b. Bakveggs hjartadrep (inferi-
or infart).
EKG: ST-hækkanir og Q-
takka breytingar í II, III og
AVF.
c. Subendocardial infart (non
transmural infart).
EKG: ST-lækkanir, stað-
setning getur verið hvar sem
er. í þessu tilviki myndast
ekki q-takki vegna þess að
drepið nær ekki í gegnum
alla þykkt hjartavöðvans.
Serum ensímmælingar (transam-
ínasar)
Ensím eru prótein sem finnast í
öllum frumum og gegna hvata-
hlutverki í efnahvörfum þeirra.
Þegar frumuhimnan er eyðilögð
eins og í kransæðastíflu, þá leka
þessi ensím út í blóðið og hækkar
því ensímvirkni blóðsins.
Þau ensím sem mest eru mæld til
greiningar á kransæðastíflu eru
CK, CKMB, ASAT og LD.
a. CK (creatine phosphokinase)
og CKMB (selectivt hjarta-
ensím). Hækkar innan við 4-
9 klst. eftir kransæðastíflu.
Nær hámarki eftir 24 klst. (-48
klst.). Normal gildi næst aftur
á 4-5 dögum. CK getur líka
hækkað hjá sjúklingum með
heilaskemmdir eða sjúkling-
um með vöðvasjúkdóma.
Normalgildi CK er 0-270,
CKMB 0-10.
b. ASAT(GOT-glutamicoxal-
oacetic transaminase).
Hækkar á 8-12 klst. eftir
kransæðastíflu, hámark eftir
24-48 klst. Normalgildi næst
á ca. 4 dögum. ASAT hækkar
við sjúkdóma í hjarta, lifur,
nýrum og beinagrindarvöðv-
um. Normalgildi /-40.
c. LD (lacticdehydrogenase).
Hækkar á 12-24 klst. eftir
kransæðastíflu. Nær hámarki
eftir 72 klst. Normalgildi næst
aftur á ca. 10 dögum. Aðrir
þættir er hækka LD eru vöðva-
sjúkdómar, blóðsjúkdómar,
og sjukdómar í nýrum, lifur
og lungum. Normalgildi 0-450.
Meðferð við bráðri
kransœðastíflu
Stöðugar framfarir eru í meðferð
við bráðri kransæðastíflu og hafa
íslendingar verið fljótir að tileinka
sér þær. Svokölluð segaleysandi
meðferð hefur gefið góða raun.
Lyfið streptokinasi hefur verið
notað hérlendis frá 1983. Strepto-
kinasi er bakterial prótein unnið úr
streptococcum, er því framandi pró-
tein fyrir líkamann og mótefna-
vaki.
Nú er nýtt lyf komið á markaðinn
t-PA (tissue plasminogen activator).
t-PA er unnið úr lífrænum vef
(human tissue type) og er því ekki
mótefnavaki. Má geta þess að nú
stendur yfir samanburðarrannsókn
á þessum lyfjum í Evrópu og tók
ísland þátt í henni.
HJÚKRUN - 65. árgangur 5