Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1989, Qupperneq 34

Undirbúningur og skipu-
lagning sjúklingaflokkunar
á Landspítalanum
í nóvember 1985 fór fram sjúklinga-
flokkun í tilraunaskyni á nokkrum
handlækningadeildum spítalans og
barnadeild. Fyrrgreint mælitæki frá
Rush-Presbytarian St. Luke’s
Hospital hafði verið þýtt fyrir hjúkr-
unarstjórn Landspítala og í fram-
haldi af því var hannað tölvuforrit til
þess að vinna úr niðurstöðum. Mæli-
tækið byggir á þáttakerfi er saman-
stendur af 32 hjúkrunarþáttum sem
hver um sig hefur ákveðið vægi, gef-
ið í stigum. Að þessu sinni fór sjúk-
lingaflokkun fram í 1-2 mánuði á
hverri deild. Niðurstöður voru síðan
kynntar fyrir starfsfólki á viðkom-
andi deildum. Þessu verkefni lauk í
apríl 1986.
Ári síðar, eða vorið 1987 var svo
aftur hafist handa við undirbúning
sjúklingaflokkunar. Ráðinn var
hjúkrunarfræðingur til að hafa um-
sjón með verkefninu. Fyrsti form-
legi undirbúningsfundur var í lok
apríl. Þá hafði hjúkrunarstjórn
Landspítalans ákveðið að velja
lyflækningadeildir 11 A og 11 B
sem tilraunadeildir fyrstu mánuð-
ina. Það sem vakti fyrir hjúkrunar-
stjórn var að fullreyna hvort fyrr-
greint mælitæki hæfði íslenskum
aðstæðum m.t.t. áreiðanleika og
réttmætis. í framhaldi af því yrði
tekin ákvörðun um næsta skref
þ.e.a.s. hvort þróa ætti þetta mæli-
tæki áfram, reyna annað, eða jafn-
vel hanna nýtt mælitæki. Mark-
miðið var að fá réttmætar og áreið-
anlegar niðurstöður er gætu rök-
stutt ákvarðanir um langtíma-
mönnun. Auk þess hefur sjúklinga-
flokkun víðtækt notagildi eins og
fyrr var vikið að.
Undirbúningur starfsfólks var
margþættur. Lengi var búið að
ræða mikilvægi sjúklingaflokkunar
og var starfsfólk deildallAogllB
tilbúið til að takast á við verkefnið.
Fræðslufundir voru haldnir fyrir
alla hjúkrunarfræðinga, sjúkraliða
og ritara á þessum deildum og var
skyldumæting á þá. Var þar farið
yfir ýmsa faglega þætti varðandi
sjúklingaflokkunarkerfi og einnig
leiðbeiningar og reglur um sjúk-
lingaflokkun á deildunum. Að
fræðslufundum loknum var lagt
fram lesefni á deildum og fólk hvatt
til að kynna sér efnið nánar og
koma með spurningar og athuga-
semdir.
Á sama tíma eða vorið 1987 var
títtnefnt mælitæki frá Rush tekið til
gagngerrar endurskoðunar. Hann-
að var nýtt eyðublað með nýju
útliti, nýjum upplýsingum og nýrri
niðurröðun hjúkrunarþátta. (mynd 1)
Ennfremur var óskað eftir nýjum
upplýsingum á bakhlið blaðsins
varðandi mönnun og álit deildar-
stjóra á mönnuninni dag hvern. Var
það gert til að prófa réttmæti mæli-
tækisins. Auk þessa voru skilgrein-
ingar á hjúkrunarþáttum endur-
bættar og staðfærðar og útbúnar
voru reglur um framkvæmd sjúk-
lingaflokkunar. Áhersla var lögð á
að starfsfólk hefði kynnt sér vel
allar skilgreiningar og reglur þegar
flokkun hófst á deildum. Við allan
undirbúning var stuðst við almenn
atriði varðandi skipulagningu
breytinga og reynt að undirbúa
starfsfólk sem best. Svipaður háttur
hefur verið hafður á varðandi
undirbúning starfsfólks á öðrum
deildum þar sem sjúklingaflokkun
hefur hafist síðar.
Þann 30. júní 1987 hófst sjúk-
lingaflokkun á deild 11 A og 11 B.
Sá háttur var hafður á, að umsjón-
armaður sjúklingaflokkunar reyndi
alltaf að vera til staðar á deildinni
fyrstu vikurnar þegar sjúklinga-
flokkun fór fram. Komu þá iðulega
fram spurningar, athugasemdir og
vafaatriði sem ýmist var hægt að
greiða úr á staðnum ellegar voru
tekin til athugunar og leyst úr síðar.
Farið var með niðurstöður úr tölvu-
úrvinnslu á deildirnar tvisvar til
þrisvar í viku og starfsfólk hvatt til
að kynna sér þær og koma með at-
hugasemdir. Vikulegir fundir voru
haldnir með einum hópstjóra af
hvorri deild ásamt umsjónarmanni
þar sem m.a. var farið yfir áreiðan-
leikapróf og niðurstöður úr tölvu-
úrvinnslu ræddar einkum með tilliti
til áreiðanleika og réttmætis.
Aœtlun og framkvœmd
sjúklingaflokkunar
á Landspítala
Eftir að reynslutímabili lauk í lok
árs ’87, hefur mælitækið, þ.e. form
skráningarblaðsins, hjúkrunar-
þættir og skilgreiningar þeirra,
ásamt tölvuforriti, þróast stöðugt.
Hefur reynst nauðsynlegt að endur-
skoða skilgreiningar hjúkrunar-
þátta eftir því sem fleiri deildir bæt-
ast við. Skýrar og hnitmiðaðar skil-
greiningar eru helstu forsendur
þess, að áreiðanleiki sé mikill.
í ársbyrjun ’88 var tekin ákvörð-
un um að hefja sjúklingaflokkun á
öllum hand- og lyflækningadeildum
Landspítalans. Áætlað er, að því
markmiði verði náð um mánaðar-
mótin maí-júní 1989. Þá mun
verða tekin ákvörðun um næstu
deildir, en stefnt er að því að sjúk-
lingaflokkun fari fram á flestum
deildum Landspítalans.
Áætlun og undirbúningi hverrar
deildar er háttað svipað því sem var
í upphafi, eins og fyrr var greint frá.
Mikil áhersla er lögð á fræðsluþátt-
inn, því góð fræðsla í byrjun og
regluleg upprifjun, t.d. einu einni á
ári, eru ásamt áreiðanleika og rétt-
mæti, mikilvægustu þættir þess að
sjúklingaflokkun haldi velli.
Verður nú skýrt nánar frá helstu
þáttum varðandi framkvæmd sjúk-
lingaflokkunar.
Á Landspítalanum er sjúklinga-
flokkun gerð alla daga vikunnar
milli kl. 11.00-13.00, svo upplýs-
ingar liggi fyrir um fjölda sjúklinga
og niðurröðun í flokka á hverjum
degi. Hópstjóri, ásamt hópmeðlim-
um, fer yfir skráningarblað með 32
hjúkrunarþáttum (sjá mynd 1) og
merkir við það sem á við hvern
sjúkling hverju sinni. Skilgrein-
ingar á hjúkrunarþáttum og reglur
um hvaða sjúklinga á að flokka
liggja frammi á deildum. Þegar
hópstjóri hefur metið þarfir allra
sinna sjúklinga, leggur deildarritari
stigin saman fyrir hvern sjúkling og
telur heildarfjölda í hverjum
flokki. Þessar upplýsingar berast
síðan til skrifstofu hjúkrunarfor-
stjóra og eru tölvuunnar.
32 HJÚKRUN 4/fo- 65. árgangur