Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1989, Qupperneq 60

Ásrún Sæland Einarsdóttir, Bergdís A. Kristjánsdóttir, Kristjana Hreinsdóttir,
María Anna Guðbrandsdóttir og Sigríður Jónsdóttir
sjúkraliðar
Fjötrar
Fordómar — mannleg samskipti — efling sjálfstrausts
Verkefni unnið í Sjúkraliðaskóla íslands á vorönn 1989
Tilfinningasveiflur í ýmsu
formi eiga sér stað í lífi
sérhvers manns. Aðeins þegar
þessar sveiflur eru það miklar
að þœr hindra starfshœfni
mannsins er hœgt að kalla þœr
sjúklegar. Andleg líðan ræðst
af svo ótal mörgum áhrifum í
flóknu samspili, í mannlífinu
öllu.3)
Frœðsla um geðheilbrigði er
ákaflega lítil í samanburði við
aðra þœtti heilsuverndar. Ef-
laust stafar það að hluta til af
viðhorfi almennings til geð-
sjúkra. Málefnumþeirra hefur
ekki verið haldið mikið á lofti,
því okkur hœttir til að varpa
frá okkur, því sem okkurþyk-
ir óþœgilegt.
Við œtlum að koma með
okkar hugmyndir um leiðir til
að koma á frœðslu og vekja
umrœðu. Einnig hvernig efla
má sjálfstæði og sjálfstraust
geðsjúkra.
Fordómar
Fordómar í garð geðsjúkra eru
staðreynd og er vissulega kominn
tími til að reyna að takast á við þá.
Trúlega verður aldrei hægt að vinna
bug á þessum fordómum, en það
ætti að vera hægt að draga úr þeim.
Fordómar geta komið fram í
ýmsum myndum t. d. það sem þykir
eðlilegt í fari okkar, þykir óeðlilegt
í fari þess sem hefur átt við geð-
rænan vanda að stríða. Ef þeir reið-
ast eða hækka röddina er fólk strax
komið í varnarstöðu.
Margir óttast að búa í nágrenni
við geðsjúka og atvinnurekendur
þora ekki að ráða þá í vinnu.
Einstaklingur sem einhvern tíma
hefur þurft að leita inn á stofnun
fyrir geðsjúka, er brennimerktur og
oft er þetta mark sett á alla fjöl-
skylduna.
Sem börn höfum við líklega flest
hræðst geðsjúka, sem einhvers
konar grýlur og reynt að forðast þá.
Þetta sýnir okkur hversu miklir for-
dómar eru ríkjandi að þeir skuli
hafa náð tökum á okkur þegar í
barnæsku.
Fordóma má finna hjá öllum
þjóðfélagshópum og ekki síst hjá
hinum geðsjúku. Fordóma má oft-
ast rekja til vanþekkingar og á
henni verður aðeins unnið með
fræðslu og aftur fræðslu. Til þess
þyrfti að opna umræðu í samfélag-
inu og fræða almenning og væri
hægt að gera það með ýmsu móti.
Væri t. d. hægt að nota fjölmiðla, og
einnig kæmi til greina skipulögð
fræðsla í skólum.
Kynning þyrfti að fara fram á
málefnum geðsjúkra innan fyrir-
tækja, til að auðvelda þeim sem það
geta, leiðina út á almenna vinnu-
markaðinn.
Heilbrigðisstéttir þyrftu að fá
fræðslu um þessa sjúkdóma ekki
síður en aðra, því hver þekkir ekki
reingulreiðina sem oft vill skapast
þegar einhver andlega vanheill þarf
að leggjast inn á almenna deild.
Einn möguleikinn til að skapa
umræðu og sem áreiðanlega skilaði
árangri, væri að virkja fjölskyldur
þessara einstaklinga. Þær eru oft
undir miklu álagi, sem vill vera
samfara umgengni við hinn geð-
sjúka. Auk þess að þurfa að kljást
54 HJÚKRUN AÁ'i - 65. árgangur