Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.1994, Page 13

Tímarit hjúkrunarfræðinga 1. tbl. 70. árg. 1994
neyslu fíkniefna. I sumum borgum í Afríku er um
helmingur þeirra sem stunda vændi smitaður af al-
næmisveirunni en aukning á smiti meðal þeirra sem
stunda vændi eykst hröðum skrefum í öðrum lönd-
um, sérstaklega í Asíu (Mann, Tarantola og Netter
(ritstjórar),1992). I könnuninni sögðust sextíu og
fimm einstaklingar hafa haft kynmök erlendis við
einstakling sem stundar vændi, fimm sögðust hafa
haft slík kynmök hérlendis og einn sagðist hafa
þannig reynslu bæði héðan og frá útlöndum (Jóna
Ingibjörg Jónsdóttir, 1994). (Spurning 32: Veistu til
pess að þú hafir haft kynmök við einstakling sem
stundar vœndi? Ef já, gerðist það hér á landi eða
erlendis?) Þess má geta að 25,0% karla, sem hafa
farið í viðskiptaferð til útlanda, sögðust hafa haft
kynmök erlendis við einstakling sem stundar vændi
samanborið við 7,9% karla sem ekki hafa farið í
viðskiptaferð. Sá munur er marktækur (p<0,001)
en ekki er vitað hvenær þessi kynmök áttu sér stað.
Gera má ráð fyrir að áðurnefndar tölur um
sprautunotkun og vændi séu lágmarkstölur því
hvorutveggja er ólöglegt atferli hér á landi.
Breytt atferli vegna hættu á HlV-smiti
Fjöldi þeirra sem segjast hafa breytt hegðun
sinni er meiri meðal karla en kvenna, 14,3% á móti
9,3%, og er þessi munur marktækur (p<0,05)
(Spurning 25: Hver af eftirfarandi fiullyrðingum d
best við þig? Vegna hœttunnar d alnæmi- a) hef ég
breytt hegðun minni, b) er ég alvarlega að hugsa um
að breyta hegðun minni, c) þrdtt Jyrir hœttuna d
alnœmi hef ég ekki hugsað um að breyta hegðun
minni, d) égþarfekki að breyta hegðun minni). Svip-
aður fjöldi karla (5,3%) og kvenna (4,0%) eru
alvarlega að hugsa um að breyta hegðun sinni.
Talsvert fleiri karlar en konur hafa hins vegar ekki
hugsað um að breyta hegðun sinni vegna hættu á
HlV-smiti og sami munur er greinilegur meðal
þeirra sem telja sig ekki þurfa að breyta hegðun
sinni. Hér kemur í ljós að þeir sem telja sig ekki
þurfa að breyta hegðun sinni hafa marktækt færri
meðalfjölda rekkjunauta og meðalfjölda skyndi-
kynna, bæði síðastliðna þrjá og tólf mánuði,
(p<0,001). Hlutfallslega fleira fólk úr yngri aldurs-
hópunum segist hafa breytt hegðun sinni vegna
alnæmis (p<0,001) en fólk í eldri aldurshópunum.
Niðurstöður benda enn fremur til að þeir sem sýna
sam- og tvíkynhneigða hegðun hafi frekar breytt
hegðun sinni vegna alnæmis en þeir sem sýna gagn-
kynhneigða hegðun.
Spurt var um hvaða ráðstafanir viðkomandi
hefði gert eða hygðist gera til að draga úr hættunni
á að smitast af alnæmi. Hér verður greint frá helstu
niðurstöðum í því sambandi. Af öllum svarendum
segjast 25,4% nota smokkinn í fyrsta sinn eða
meira en áður og er hlufallið svipað hjá konum og
körlum en flestir svara játandi í yngsta aldurshópn-
um en þar eru einstaklingarnir að hafa sín fyrstu
kynmök. Akveðið var að nota orðalagið „...í fyrsta
sinn eða meira en áður...“ til að hægt væri að bera
saman við samskonar spurningu í könnun frá 1987.
Meðal þeirra sem segjast vera farnir að nota
smokka oftar í stað rofinna samfara er hlufallið
álíka meðal kynjanna, 11,5% kvenna og 12,0%
karla, og er þessi hegðunarbreyting mest áberandi
í tveimur yngstu aldurshópunum.
Fleiri karlar en konur segjast stofna til færri
skyndikynna en áður, 20,2% á móti 14,8%, en
þessi hegðunarbreyting er mest áberandi í aldurs-
hópnum 20-24 ára (28,2%), meðal fráskilinna
(55,6%) og einhleypra (36,3%).
Notkun smokks vid kynmök í skyndikynnum
I töflu 4 birtast niðurstöður sem greina frá
hversu oft viðkomandi notaði smokk við kynmök
í skyndikynnum síðastliðna tólf mánuði.
Tafla 4.
Hlutfall þeirra sem segjast hafa notað smokkinn
við kynmök í skyndikynnum síðastliðna 12 mánuði
Breytt hegðun
Farið í' vegna hættu
Kvn mótefnamælingu á alnæmi (p<0.Q0H
Karlar Konur Nei Já Hafa breytt Telja sig ekki
% % % % hegðun, % þurfa þess, %
Á ekki við 68,2 75,1 73,1 63,4 36,2 83,4
Alltaf/oftast 9,9 6,9 8,0 9,9 30,9 4,0
Stundum 4,2 3,2 3,0 7,9 8,5 0,8
Aldrei 17,7 14,8 15,8 18,8 24,5 11,7
Fjöldi 355 406 659 101 94 597
(Spurning 27. Hversu oft notaðir þú smokk við
kynmök síðastliðna 12 mdnuði?) Hægt var að svara
,Á ekki við“, „Alltaf1, „Oftast“, „Stundum" eða
„Aldrei“. Spurningin greindi einnig á milli notkun-
13