Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2000, Page 17

Erla Dóris Halldórsdóttir
hjúkrunarfræðingur og sagnfræðingur
Þáttur kvenna
í S'tofnm ]^AlíAspikAlAlA&
Alexandrína drottning Danmerkur og íslands árnar
Landspítala blessunar
Þriðjudagurinn 15. júní er runninn upp. Þetta er árið 1926.
Reykjavíkurborg skartar sínu fegursta. Hornsteinn að nýrri
spítalabyggingu verður lagður í dag. Af því tilefni hefur
mannfjöldi safnast saman við spítalabygginguna. Ef vel er
að gáð má sjá dönsku konungshjónin, Kristján X. og
Alexandrínu drottningu. Konungshjónin eru stödd á íslandi
ásamt 26 ára syni sínum, Knúti prinsi.
Athöfnin við Landspítalann hefst á því að Jón Magnús-
son forsætisráðherra segir:
Hús þetta - Landsspitalinn - var reistur fyrir
fje, sem íslenskar konur höfðu safnað og Alþingi
veitti á fjárlögum, til þess að
Ll'KNA OG LÆKNA.
Hennar hátign ALEXANDRÍNA, drottning vor,
lagði homsteininn 15. dag júnimánaðar 1926, i
viðurvist hans hátignar konungs vors KRISTJÁNS X.
Ráðherrar voru þá: Jón Magnússon, Jón
Þorláksson og Magnús Guðmundsson.
Forsetar Alþingis: Jóhannes Jóhannesson,
Halldór Steinsson og Benedikt Sveinsson.
í spitaianefnd voru: Guðmundur Hannesson,
Guðmundur Thoroddsen, Halldór Steinsson, Ingi-
björg H. Bjarnason og Jón Hjaltalin Sigurðssonr
Uppdráttinn gerði: Guðjón Samúelsson.
~r
(Skjal þetta er afrit af skjali því sem liggur í hornsteini í austustu
gluggakistu í kjallara Landspítalans. Þjóðskjalasafn íslands. Gögn frá
embætti húsameistara ríkisins).
Þegar Jón Magnússon forsætisráðherra hefur lokið
lestrinum er skjal það, sem hann las upp úr, lagt í sink-
hylki. Því næst er hylkið lóðað aftur og við því tekur
Alexandrína drottning og leggur í holstein þann sem á að
geyma það um aldur og ævi. Að því loknu árnar hún
blessunar þeim störfum í þágu mannúðar og vísinda sem
framkvæmdar verða innan Landspítalans (Gunnar M.
Magnúss, 1981).
Þessi athöfn átti sér stað fyrir 74 árum þegar hornsteinn
var lagður að Landspítalanum. Þá var bygging spítalans
nýhafin og nokkur ár liðu þar til hann var tekinn í notkun.
Jón Magnússon forsætisráðherra les hér upp úr skjali
því sem liggur í hornsteini Landspítalans hinn 15. júní
árið 1926. Við hlið hans stendur Guðjón Samúelsson,
húsameistari ríkisins.
Myndin er í eigu Ijósmyndasafns Þjóðminjasafns íslands.
Markmiðið með þessari grein, sem verður í tveimur
hlutum, er að varpa Ijósi á stofnun Landspítalans. Sú saga
tengist að stórum hluta sögu kvenna á íslandi og sögu
hjúkrunarstéttar í landinu.
Þáttur kvenna í stofnun Landspítalans
Upphafið að stofnun Landspítalans má rekja til ársins
1915. Á þeim merkisdegi 19. júní árið 1915 fengu konur,
sem fæddar voru á íslandi eða höfðu átt hér lögheimili
síðastliðin 5 ár og voru 25 ára er kosning fór fram,
kosningarétt og kjörgengi til Alþingis (Stjórnartíðindi fyrir
ísland, 1915). f tilefni tímamótanna ákváðu fulltrúar kvenna
tólf kvenfélaga í Reykjavík á fundi, sem haldinn var í
257
Tímarit hjúkrunarfræðinga ■ 5. tbl. 76. árg. 2000