Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.12.2000, Blaðsíða 29

Herdís Sveinsdóttir
Það hefur færst mjög í vöxt að einstaklingar af erlendu
þjóðerni sæki í störf í íslenska heilbrigðiskerfinu. Mikið er
um að þeir vinni störf sem ekki krefjast fagmenntunar eins
og í býtibúri og við ræstingar. Ég hef heyrt frá hjúkrunar-
fræðingi sem starfar við hjúkrun aldraðra að það hafi
komið fyrir að hún væri eini íslenskumælandi starfsmaður-
inn á vakt. Það er þó ekki svo að útlendingar vinni ein-
ungis ófaglærð störf því talsvert hefur verið um að fólk
með erlend hjúkrunarleyfi starfi við hjúkrun hér. í Ijósi
þeirrar umræðu, sem verið hefur að undanförnu í sam-
félaginu um aðstöðu útlendinga, vildi ég kynna skilyrði fyrir
því að fá hjúkrunarleyfi á íslandi og velta upp hugleið-
ingum um hvernig við tökum á móti erlendum hjúkr-
unarfræðingum. Ég byrja á því að gera grein fyrir hverjir
fá hjúkrunarleyfi á íslandi og þar með leyfi til að kalla
sig hjúkrunarfræðing.
Einstaklingur, sem leggur fram staðfestingu á að
hann hafi hjúkrunarleyfi í landi sem er
aðili að samningnum um
evrópska efnahags-
svæðið, fær staðfest-
ingu ráðuneytisins á því
að hann sé með gilt
starfsleyfi á íslandi. í
Ijósi þess hefur hann
rétt til að starfa sem
hjúkrunarfræðingur hér.
Samningurinn um evrópska
efnahagssvæðið var undirritaður 2.
maí 1992 og gekk í gildi 1. janúar 1994. í samningnum er
fjallað um ýmis starfstengd réttindi, svo sem á sviði
almannatrygginga, og einnig er meginreglan sú að veita
skal gagnkvæma viðurkenningu á starfsréttindum fólks.
Aðildarríki EES hafa fjallað um og samþykkt samræmingu
á ákvæðum er varða starfsemi hjúkrunarfræðinga í
almennri hjúkrun. Til að fá hjúkrunarleyfi í löndunum er
þess krafist af aðildarríkjum að viðkomandi hafi staðist próf
sem tryggja að hann hafi fengið viðunandi þekkingu á
hjúkrun, á eðli og siðfræði hjúkrunarstarfsins og megin-
reglum heilsu og hjúkrunar, hafi fengið ákveðna þjálfun
undir leiðsögn menntaðra hjúkrunarfræðinga á viður-
kenndum heilbrigðisstofnunum auk fleiri þátta er snerta
lengd og innihald náms. Aðildarríki eiga þannig að tryggja
að hjúkrunarfræðingar, sem fá hjúkrunarleyfi í þeirra lönd-
um, uppfylli ákveðin menntunarskilyrði. Hvert aðildarríki
hefur svo skuldbundið sig til að staðfesta hjúkrunarleyfi
sem viðkomandi hefur fengið í öðru ríki.
Umsóknir um íslenskt hjúkrunarleyfi frá einstaklingum,
sem hafa hjúkrunarleyfi frá landi utan evrópska efnahags-
svæðisins, eru sendar til heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytisins sem sendir þær til Hjúkrunarráðs. Hjúkrunar-
ráð metur hvort nám umsækjanda uppfyllir þau skilyrði
sem kveðið er á um í tilskipuninni um staðfestingu starfs-
leyfa heilbrigðisstétta samkvæmt ákvæðum EES-samn-
ingsins. Að auki er þess krafist að útlendingar
utan evrópska efnahagssvæðisins, sem
sækja um leyfisveitingu, skuli hafa kunn-
áttu í töluðu og rituðu íslensku máli.
Á undanförnum árum hafa hjúkrunarfor-
stjórar, sem hug hafa á að ráða erlenda
hjúkrunarfræðinga til starfa, sent umsókn
til Félags íslenskra hjúkrunarfræð-
inga um tímabundið atvinnu-
leyfi þeim til handa. Hjá
félaginu hefur verið lagt
mat á umsóknina og
skoðað hvort nám viðkom-
andi standist þær kröfur
sem gerðar eru hérlendis til
náms hjúkrunarfræðinga. Hafi
svo verið, hefur Félag íslenskra hjúkr-
unarfræðinga samþykkt tímabundið atvinnu-
leyfi sem veitir atvinnurekanda rétt, að fengnu leyfi félags-
málaráðuneytis, til að ráða viðkomandi til starfa eitt ár í
senn. Leyfi félagsmálaráðuneytis til starfa hér á landi gefur
ekki leyfi til sjálfstæðra hjúkrunarstarfa. Til þess þarf hinn
erlendi hjúkrunarfræðingur að hafa íslenskt hjúkrunarleyfi
eða staðfestingu heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytis á
hjúkrunarleyfi í landi sem er aðili að samningnum um
evrópska efnahagssvæðið.
Misskilnings hefur orðið vart þess efnis að Félag
íslenskra hjúkrunarfræðinga veiti erlendum hjúkrunarfræð-
ingum tímabundið hjúkrunarleyfi. f Ijósi þessa hefur stjórn
Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga ákveðið að félagið láti
af því að veita þessar umsagnir. Formlegur umsagnaraðili
um hæfi erlendra hjúkrunarfræðinga til að fá hjúkrunarleyfi
269
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 5. tbl. 76. árg. 2000