Fréttablaðið - 06.05.2017, Qupperneq 102

Í nóvember 1989, líkt og alla aðra mánuði ársins, kom nýtt tölublað af Playboy í hillur brasilískra blaðaturna. Brasil-íska útgáfan af þessu kunnasta herrablaði heims er keimlík
bandarísku fyrirmyndinni, þar sem
myndir af klæðalitlum eða allsnökt-
um konum eru í aðalhlutverki. Sá
er þó munurinn að brasilísku útgef-
endurnir leggja meira kapp á að fá
myndir af þjóðkunnum konum, svo
sem sjónvarpsstjörnum eða konum
sem frægar eru fyrir söng, leiklist eða
íþróttir.
Forsíðustúlka hins fyrrnefnda nóv-
emberblaðs var 24 ára gamall ritari
frá Rio de Janeiro. Hún hét Rosenery
Mello do Nascimento og fékk himin-
háa greiðslu frá blaðinu eða nálega tíu
milljónir íslenskra króna að núvirði.
Ritstjórinn taldi peningunum þó vel
varið, enda var Rosenery Mello um
þessar mundir umtalaðasta kona
Brasilíu – og um tíma sú hataðasta.
Líkt og svo margt annað í brasilísku
samfélagi tengdist það fótboltaleik.
Leikurinn sem gerði Rosenery Mello
að stórstjörnu og lagði grunninn að
fyrirsætuferli hennar og síðar spjall-
þáttafrægð uns hún lést langt fyrir
aldur fram árið 2011, fór fram á Marac-
ana-leikvanginum í Ríó þann 3. sept-
ember 1989. Gestirnir voru landslið
Síle sem öttu kappi við heimamenn í
forkeppni heimsmeistaramótsins sem
haldið var á Ítalíu ári síðar.
Brösótt gengi
Knattspyrnusaga Síle hafði verið hálf-
gerð eyðimerkurganga allt frá því að
landið var í gestgjafahlutverkinu á
HM 1962 og hreppti þá bronsverð-
launin öllum að óvörum. Upp frá því
hafði liðinu ýmist mistekist að vinna
leik í úrslitakeppni HM eða hrein-
lega þurft að sitja heima á kostnað
öflugri nágranna sinna, knattspyrnu-
stórveldanna Brasilíu, Argentínu og
Úrúgvæ.
Fátt benti til að breyting yrði á
þessu. Í forkeppninni fyrir mótið
1990 lentu Síle og Brasilía saman í
þriggja liða riðli, þar sem einungis
toppsætið gaf farmiða til Ítalíu.
Bæði lið unnu viðureignir sínar gegn
Venesúela vandræðalaust og leiknum
í Santiago lauk með jafn tefli. Leik-
menn Síle héldu því til Brasilíu vit-
andi að ekkert annað en sigur kæmi
til greina.
Heimamenn voru í hefndarhug. Á
Suður-Ameríkumótinu tveimur árum
fyrr höfðu þeir fengið óvæntan 4:0
skell gegn Sílemönnum og áttu erfitt
með að gleyma þeirri niðurlægingu.
Markahrókurinn Careca frá ítalska
liðinu Napólí kom Brasilíumönnum
í 1:0 í byrjun seinni hálfleiks og gest-
irnir áttu í vök að verjast. Áhorfendur
kættust og áköfustu stuðningsmenn-
irnir létu flugeldum og púðurkerl-
ingum rigna inn á völlinn.
Á 67. mínútu dundu ósköpin
yfir. Einn flugeldurinn virtist hæfa
Roberto Rojas, markvörð Síle, sem
hneig þegar niður. Leikmenn síleska
liðsins þyrptust að og því næst
læknar og aðstoðarmenn. Rojas var
borinn út af alblóðugur í andliti. Arg-
entínski dómarinn þrábað þjálfara
Síle um að senda sína menn aftur út
á völlinn en fékk þvert nei. Ekki var
annað í stöðunni en að blása leikinn
af. Áhorfendur á Maracana voru sem
steini lostnir.
Allt í uppnámi
Ekki þurfti mikið ímyndunarafl til
að gera sér í hugarlund hvað gerast
myndi næst. Alþjóðaknattspyrnu-
hreyfingin lagði á þessum árum gríð-
arlega áherslu á að uppræta skrílslæti
áhorfenda á fótboltaleikjum og sýndi
þar litla miskunn. Að öllum líkindum
myndi viðureignin teljast Brasilíu-
mönnum töpuð, 0:3. Það þýddi að
Síle kæmist áfram en Brasilía missti af
sæti í úrslitakeppni HM í fyrsta sinn
í sögunni. Nú tók við leitin að söku-
dólginum.
Það tók ekki langa stund að komast
að því hver bar ábyrgð á flugeldinum
örlagaríka. Margir urðu þó undrandi
þegar í ljós kom að syndaselurinn var
ekki hin dæmigerða boltabulla, held-
ur fyrrnefnd Rosenery Mello. Hún var
þegar í stað handtekin af lögreglu, á
meðan fjölmiðlar kepptust við að búa
til æsileg viðurnefni á ungu konuna
sem eyðilagði HM-draum þjóðar-
innar.
En strax daginn eftir tók málið nýja
og óvænta stefnu. Blaðaljósmyndarar
framkölluðu filmur sínar og rýndu í
myndirnar af atvikinu. Þær leiddu í
ljós að flugeldurinn eða blysið sem
Rosenery Mello kastaði, hitti alls ekki
markvörðinn, heldur lenti um það bil
metra til hliðar við hann. Þótt Rojas
kynni að hafa brugðið illilega þegar
aðskotahluturinn féll til jarðar, gat
það engan veginn skýrt alblóðugt
andlit hans. Eitthvað annað hlaut að
búa að baki.
Maðkur í mysunni
Næstu dagana kom sannleikurinn í
ljós. Roberto Rojas sjálfur eða einhver
liðsfélaga hans hlaut að hafa skorið í
augabrún markvarðarins til að láta
hann virðast stórslasaðan. Rann-
sókn lækna leiddi sömuleiðis í ljós að
sárin í andlitinu voru af völdum ein-
hvers konar eggvopns en ekki vegna
sprengingar eða bruna.
Svindlarinn og
fegurðardísin
Saga
til næsta
bæjar
Stefán Pálsson skrifar
um bíræfið samsæri.
Það tók FIFA rétt rúma viku að
komast að niðurstöðu í málinu. Rojas
markvörður var dæmdur í ævilangt
bann frá knattspyrnu, Brasilíu var
úrskurðaður 2:0 sigur í leiknum og
Síle meinað að taka þátt í forkeppni
HM 1994. Þá hlutu nokkrir í þjálfara-
teymi liðsins vægari refsingar.
Rosenery Mello gat varpað önd-
inni léttar. Í stað þess að vera skúrkur
þjóðarinnar varð hún að einhvers
konar hetju og engin kæra var gefin
út vegna flugeldakastsins. Í Síle var
annað upp á teningnum. Þar var
gerður aðsúgur að brasilíska sendi-
ráðinu og margir vildu trúa sam-
særiskenningum um að málið væri
allt uppspuni frá rótum og runnið
undan rifjum hins brasilíska forseta
FIFA, Joaos Havelange.
Fæstir lögðu trúnað á slíkar kenn-
ingar til lengdar, heldur áttaði
síleska þjóðin sig á því hvílíkt axar-
skaft Rojas markvörður hafði gert.
Roberto Rojas hafði raunar verið
einhver dáðasti leikmaður lands-
liðsins og gekk undir viðurnefninu
„Kondórinn“, sem vísaði væntan-
lega til þess hvað hann flygi tígu-
lega milli stanganna eins og fugl.
Fljótlega snerist viðurnefnið upp
í andhverfu sína og til varð sögnin
„condoro“, sem vísar til þess að gera
sérlega hláleg og klunnaleg mistök.
Orðið er enn í dag algengt meðal
Sílebúa.
Ekkert samviskubit
En þótt Rojas hafi þannig með bráð-
læti sínu auðgað tungumálið og kom-
ist í orðabókina, var honum fljótlega
fyrirgefið. Rojas hafði alla tíð verið
vel liðinn og virtur, ekki hvað síst
vegna óeigingjarns starfs síns í þágu
fátækra og fyrir trúrækni og siðprýði.
Snemma hófst því barátta fyrir að
ævilanga keppnisbannið yrði stytt.
Það náðist loks í gegn árið 2001, tólf
árum eftir atburðina örlagaríku. Því
miður var það of seint til að bjarga
ferli markmannsins litríka. Rojas var
orðinn 43 ára gamall og náði aðeins
að leika einn opinberan knattspyrnu-
leik til viðbótar, kveðjuleik sílesku
landsliðshetjunnar Ivans Zamorano
á troðfullum aðalleikvanginum í
Santiago.
Aðdáendur Roberto Rojas harma
örlög hans. Þeir eru þess fullvissir að
ef ekki væri fyrir keppnisbannið hefði
Rojas orðið einhver besti og frægasti
markvörður Suður-Ameríku og vakið
áhuga evrópskra stórliða. Sjálfur
hefur Rojas þó hvorki viljað velta sér
upp úr því sem hefði getað orðið né
sýnt sérstaka iðrun vegna svindlsins.
Að hans sögn var það rökrétt
ákvörðun að reyna að færa sér í nyt
þegar blysið féll til jarðar rétt við hlið-
ina á honum. Allir í Suður-Ameríku
vissu að dómarar og yfirvöld fótbolta-
mála væru sífellt að hygla stóru knatt-
spyrnuþjóðum álfunnar.
„Ef ég hefði verið brasilískur eða
argentínskur, hefði engum komið til
hugar að dæma mig í ævilangt bann,“
segir Rojas. Hann er nú tæplega sex-
tugur að aldri og hefur um árabil
þjáðst af lifrarbólgu. Ólíklegt má því
teljast að hann snúi sér aftur að knatt-
spyrnuþjálfun, en nafn hans mun lifa
í sögubókum sem misheppnaðasti
svindlari í gjörvallri sögu HM í fót-
bolta.
Bayonsteik
-50%
Það tók ekki langa Stund
að komaSt að Því hver bar
ábyrgð á flugeldinum
örlagaríka. margir urðu
Þó undrandi Þegar í ljóS
kom að SyndaSelurinn var
ekki hin dæmigerða bolta-
bulla, heldur fyrrnefnd
roSenery mello.
6 . m a í 2 0 1 7 L a U G a R D a G U R46 H e L G i n ∙ F R É T T a B L a ð i ð
0
6
-0
5
-2
0
1
7
0
4
:2
3
F
B
1
3
6
s
_
P
1
1
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
3
6
s
_
P
1
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
3
6
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
3
6
s
_
P
0
3
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
C
C
F
-8
1
A
0
1
C
C
F
-8
0
6
4
1
C
C
F
-7
F
2
8
1
C
C
F
-7
D
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
B

F
B
1
3
6
s
_
5
_
5
_
2
0
1
7
C
M
Y
K