Fréttablaðið - 13.09.2017, Qupperneq 16

– Tengir þig við framtíðina!
Sjónvarpsdreifikerfi
fyrir hótel, gistiheimili og skip.
Auðbrekku 3 • Kópavogur • s. 564 1660
oreind@oreind.is • www.oreind.is
Ferðaþjónustutekjur á hvern Íslend­
ing nema um 8.800 dölum og eru
þær hæstu í heiminum, að Lúxem­
borg undanskilinni. Sem dæmi eru
tekjur á hvern Íslending um sex
sinnum hærri en á hvern Spánverja.
Er þá ekki tekið tillit til farþega­
flutninga. Þetta er á meðal þess sem
fram kemur í nýrri ferðaþjónustu­
úttekt greiningardeildar Arion
banka sem kynnt verður í dag.
Konráð S. Guðjónsson, hagfræð­
ingur í greiningardeild bankans,
segir vægast sagt fáheyrt að ríki,
hvað þá myntsvæði, sé jafn háð
ferðaþjónustu og Ísland.
„Það er mjög óalgengt að ferða­
þjónusta hafi eins mikil áhrif á hag­
kerfið og gengi gjaldmiðils og hér.
Yfirleitt spyrja menn hvaða áhrif
gengið hafi á ferðaþjónustuna, en
færri velta því fyrir sér hvaða áhrif
ferðaþjónustan hefur á gengið. Það
eru nokkuð skýrar vísbendingar
um að einn af stærstu – ef ekki sá
stærsti – drifkröftunum í gengis­
styrkingu krónunnar síðustu miss­
eri hafi verið ferðaþjónustan sjálf.
Hún hefur verið aðaldrifkrafturinn
í hagkerfinu.“
Greiningardeildin gerir ráð fyrir
áframhaldandi fjölgun ferðamanna
á næstu árum, en að hægja taki á
vextinum. Í grunnsviðsmynd sér­
fræðinga bankans er gert ráð fyrir að
ferðamönnum fjölgi um 11 prósent
á næsta ári, og að alls 2,5 milljónir
ferðamanna heimsæki landið, og 8
prósent árið 2019. Til samanburðar
var vöxturinn 38 prósent í fyrra.
Að mati greiningardeildarinnar
ræður flugframboð meira um fjölg­
un ferðamanna á næstu árum en
gengisstyrking krónunnar. Bendir
deildin á að árið 2005 hafi tvö flug­
félög flogið allan ársins hring til
landsins en í ár eru þau fimmtán
talsins.
Samkvæmt grunnsviðsmynd
greiningardeildarinnar má áætla að
tekjur af erlendum ferðamönnum á
árunum 2017 til 2020 nemi tæpum
2.400 milljörðum króna eða sem
nemur allri landsframleiðslu Íslands
í fyrra.
Auk þess kemur fram í úttekt
greiningardeildarinnar að hag­
vöxtur í fyrra hefði verið nær 4
prósentum, en ekki 7,4 prósent, ef
ekki hefði verið fyrir aukin umsvif
í ferðaþjónustunni. Var vægi ferða­
þjónustunnar í útflutningi um 42
prósent í fyrra sem er um helmingi
meira en sjávarútvegur og áliðnaður
samanlagt. – kij
Ekkert ríki jafn háð ferðaþjónustu
Konráð S.
Guðjónsson,
hagfræðingur í
greiningardeild
Arion banka
Miklar gengissveiflur
ættu ekki að koma á óvart
Á aðeins fáeinum mánuðum hefur
krónan farið frá því að vera stöðug­
asta mynt heims í eina þá óstöðug­
ustu, að sögn Friðriks Más Baldurs­
sonar, prófessors í hagfræði og
efnahagsráðgjafa GAMMA.
Hann segir að líta þurfi til gjald­
miðla þróunarríkja til þess að finna
viðlíka sveiflur og hafa verið á gengi
krónunnar eftir að losað var um fjár­
magnshöftin í mars síðastliðnum.
Æskilegra væri ef gjaldeyrismarkað­
urinn færðist hraðar í átt að eðlilegra
ástandi.
Friðrik Már fjallaði um gengis­
þróun krónunnar á  málstofu sem
GAMMA stóð fyrir í Tjarnarbíói síð­
degis í gær.
Hann segir í samtali við Markaðinn
að það hafi ekki átt að koma á óvart
að flökt krónunnar ykist við afnám
hafta. „Þegar opnað var fyrir fjár­
magnsviðskipti fóru þau að verða
ráðandi í skammtímasveiflum á
genginu. Gjaldeyrismarkaðir eru
almennt mun kvikari en vöru­ og
þjónustumarkaðir.
Þó svo að við séum með við­
skiptaafgang sem styður við
gengið skiptir það ekki máli
til skemmri tíma því fjár­
magnshreyfingar virðast hafa
meiri áhrif á gengissveifl­
urnar heldur en gjald­
eyrisinnflæði sem stafar
af vöru­ og þjónustuvið­
skiptum,“ segir hann.
Hann bendir meðal annars á
að sveiflur á gengi krónunnar hafi
undanfarið verið þrisvar til fjórum
sinnum meiri en til dæmis á gengi
sænsku krónunnar. Sveiflurnar
komi ekki á óvart í ljósi þess hve
lítil velta sé á millibankamarkaði
með gjaldeyri.
„Hér er velta á millibanka­
markaði um helmingur af utan­
ríkisviðskiptum en í öðrum saman­
burðarlöndum eru viðskipti á
gjaldeyrismarkaði margfalt meiri
en utanríkisviðskipti. Þetta þýðir
að hér geta tiltölulega litlar fjár­
magnshreyfingar haft mikil áhrif
á gengið þannig að það sveiflist
um allt að þrjú til fjögur prósent
á einum degi. Slíkar sveiflur eru
mjög óheppilegar og skapa mikla
óvissu.“
Friðrik Már segir það stinga í
augun hve mikið Íslendingar fjár­
festa hér á landi og lítið erlendis og
eins hve lítið sé um erlendar fjárfest­
ingar hér á landi. „Það væri mjög
æskilegt, ekki einungis til þess
að efla gjaldeyrismarkaðinn
og draga úr sveiflum á honum,
heldur einnig til þess að ná
fram betri áhættudreifingu fyrir
þjóðar búið, að það næðist betra
jafnvægi þarna á milli. Til
lengri tíma litið væri
ákjósanlegt að aflétta
öllum höftum, einnig
á innflæði fjármagns,
og styrkja þannig
tengsl markaðarins
hér við erlenda
markaði.“ – kij
Friðrik Már Baldurs-
son, efnahagsráð-
gjafi GAMMA
Félagið ET Sjón ehf., í eigu Eiríks
Ingvars Þorgeirssonar, krefst þess
að fá greiddar liðlega 300 milljónir
króna í skaðabætur vegna meintrar
ófullnægjandi ráðgjafar af hálfu
Auðar Capital, sem síðar sameinað­
ist verðbréfafyrirtækinu Virðingu.
Hefur félagið höfðað mál á hendur
Virðingu, en aðalmeðferð fer fram
fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur í
byrjun næsta árs.
ET Sjón er einn þriggja hluthafa
eignarhaldsfélagsins Þorgerðar sem
seldi 45 prósenta hlut sinn í Ölgerð­
inni síðasta haust. Félagið fór fram
á að sýslumaðurinn á höfuðborgar­
svæðinu legði lögbann á söluna, en
því var hafnað. Skömmu síðar var
tilkynnt um sölu á 69 prósenta hlut
í Ölgerðinni.
Félagið Þorgerður var stofnað í
október 2010 utan um kaup á hlut í
Ölgerðinni. Fjárfestingarsjóðurinn
Auður 1, í stýringu Auðar Capital,
fór fyrir kaupendahópnum og á
meirihluta hlutafjár í Þorgerði. ET
Sjón á tæplega 30 prósenta hlut í
félaginu.
Samkvæmt heimildum Markað­
arins tengist óánægja Eiríks með
ráðgjöf Auðar Capital því að hann
hafi þurft að bera kostnað vegna
rúmlega milljarðs króna endur­
álagningar ríkisskattstjóra á Ölgerð­
ina árið 2013 vegna öfugs samruna
félagsins frá árinu 2007.
Virðing telur málssóknina með
öllu tilhæfulausa og hefur krafist
sýknu. – kij
Vill 300 milljónir vegna
ófullnægjandi ráðgjafar
Samkvæmt heimildum
tengist óánægja Eiríks því að
hann hafi þurft að bera
kostnað vegna milljarðs
króna endurálagningar
ríkisskattstjóra á Ölgerðina.
Vogunarsjóðirnir Taconic Capital
og Attestor Capital, sem hvor um sig
eignuðust 9,99 prósenta hlut í Arion
banka fyrr á árinu, munu teljast
hæfir til að fara með virkan eignar­
hlut í bankanum. Fjármálaeftirlitið
(FME) er að leggja lokahönd á hæfis­
mat sitt á sjóðunum en niðurstaða
þess, sem ætti að birtast í þessari
eða næstu viku, verður sú að þeim
sé heimilt að eiga beint og óbeint
saman lagt meira en tíu prósenta hlut
í Arion banka, samkvæmt heimild­
um Markaðarins. Sjóðirnir eru jafn­
framt stærstu hluthafar Kaupþings
sem á 58 prósenta hlut í bankanum.
Samhliða því að þeir verða metnir
hæfir eigendur að bankanum munu
sjóðirnir í kjölfarið fá atkvæðarétt
í samræmi við hlutafjáreign sína í
Arion banka. Þegar vogunarsjóðirnir
þrír – Taconic Capital, Attestor Capi­
tal og Och­Ziff Capital – og Goldman
Sachs keyptu rúmlega 29 prósenta
hlut í Arion banka af Kaupþingi fyrir
samtals um 49 milljarða þá féllust
sjóðirnir á að hlutum þeirra myndi
ekki fylgja atkvæðaréttur þar til þeir
yrðu metnir hæfir til að fara með
virkan eignarhlut eða að bankinn
yrði skráður á markað.
Taconic og Attestor sendu upp­
haflega tilkynningu til FME í apríl
síðastliðnum þar sem þeir fóru þess
á leit að hefja formlega hæfismats­
ferli um að eiga meira en tíu pró­
senta hlut í Arion banka en sé einn­
ig litið til óbeins eignarhalds þeirra í
gegnum Kaupþing fara þeir yfir þau
mörk. FME hefur 60 virka daga til að
afgreiða umsókn sjóðanna frá stað­
festingu fullbúinnar tilkynningar en
samkvæmt heimildum Markaðarins
var það ekki fyrr en í byrjun júlí sem
stofnunin taldi að slík tilkynning
hefði borist frá báðum sjóðunum.
Frestur FME til að ljúka hæfismati
sínu á sjóðunum mun því brátt
renna út.
Á meðal þeirra atriða sem hafa
komið til skoðunar í hæfismats­
ferlinu er orðspor sjóðanna til að
fara með virkan eignarhlut og eins
fjárhagslegur styrkur þeirra til að
styðja við Arion banka. Breski vog­
unarsjóðurinn Attestor Capital hefur
áður verið metinn hæfur af fjármála­
yfirvöldum í Evrópu til að vera virkur
eigandi að fjármálafyrirtæki en sjóð­
urinn fékk slíka heimild í tengslum
við kaup á austurríska bankanum
Kommunalkredit árið 2015.
Þá hefur FME einnig til skoðunar
hæfi Kaupþings til að fara beint með
virkan eignarhlut í Arion banka en
frá árinu 2010 hefur það verið í
gegnum dótturfélag þess, Kaupskil.
Það fyrirkomulag verður hins vegar
brátt fellt niður og því er nauðsynlegt
fyrir Kaupþing að fá samþykki FME
til fara með meira en tíu prósenta
hlut í bankanum. Að öðrum kosti
þyrfti eignarhaldsfélagið að losa um
að lágmarki um 48 prósenta hlut í
Arion banka – félagið á núna 57,9
prósent í bankanum – í fyrirhug­
uðu hlutafjárútboði. Það er talsvert
meiri hlutur en áformað er að selja í
útboðinu. Ekki liggur fyrir um niður­
stöðu FME um hæfi Kaupþings en
væntingar eru um að hún liggi fyrir
síðar í þessum mánuði.
Fundað með stjórnvöldum
Hvenær – og hvort – af hlutafjár­
útboði Arion banka verður ræðst
meðal annars af því hvenær FME
lýkur mati sínu á hæfi vogunar­
sjóðanna og Kaupþings og eins að
samkomulag náist við íslensk stjórn­
völd um að þau ætli ekki að nýta sér
mögulegan forkaupsrétt á bank­
anum ef hann yrði seldur á genginu
0,8 eða lægra miðað við eigið fé.
Samkvæmt þeim stöðugleikaskil­
yrðum sem kröfuhafar Kaupþings
samþykktu 2015 er gert ráð fyrir því
að ákvæði um forkaupsrétt ríkisins
sé endurskoðað við opið hlutafjárút­
boð. Að öðrum kosti er talið ófram­
kvæmanlegt að halda slíkt útboð þar
sem forkaupsrétturinn myndi skapa
óvissu og aftra fjárfestum frá þátt­
töku í útboðinu. Fulltrúar Kaupþings
hafa á undanförnum tveimur vikum,
samkvæmt heimildum Markaðarins,
átt fjölmarga fundi með forystu­
mönnum stjórnvalda og embættis­
mönnum í fjármálaráðuneytinu og
Seðlabankanum þar sem unnið er að
því að ná samkomulagi um endur­
skoðun ákvæðisins um forkaupsrétt
ríkisins.
Vogunarsjóðirnir þrír og Goldman
Sachs hafa kauprétt að 22 prósenta
hlut í viðbót í bankanum, sem gildir
til 19. september næstkomandi, en
hvorki sjóðirnir né bandaríski fjár­
festingabankinn áforma að nýta sér
þann rétt, eins og upplýst var um í
Markaðnum í síðasta mánuði. Sá
kaupréttur er á nokkuð hærra sölu­
gengi en þegar þeir keyptu hlut í
Arion banka fyrr á árinu. Hins vegar
er fastlega gert ráð fyrir því, að sögn
þeirra sem þekkja vel til stöðu mála,
að einhverjir sjóðanna muni bæta
við hlut sinn í bankanum með því að
taka þátt í væntanlegu útboði enda
sé ekki ólíklegt að þar muni bjóðast
hlutur í bankanum á hagstæðara
gengi heldur en kauprétturinn hljóð­
aði upp á. hordur@frettabladid.is
Fá heimild fyrir
virkum hlut í Arion
Vogunarsjóðunum Taconic og Attestor verður heimilað að eiga beint og óbeint
meira en tíu prósent í Arion banka. FME mun brátt ljúka hæfismati sínu.
Kaupþing og stjórnvöld vinna að því að endurskoða ákvæði um forkaupsrétt.
Stefnt er að skráninu Arion banka síðar á árinu. FréttABlAðið/Anton
49
milljarða greiddu sjóðirnir
og Goldman fyrir 29 pró-
senta hlut í Arion banka.
1 3 . s e p t e m b e r 2 0 1 7 m I Ð V I K U D A G U r2 mArkAðurinn
1
3
-0
9
-2
0
1
7

0
4
:1
8
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
B
9
-9
A
8
8
1
D
B
9
-9
9
4
C
1
D
B
9
-9
8
1
0
1
D
B
9
-9
6
D
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B

F
B
0
5
6
s
_
1
2
_
9
_
2
0
1
7
C
M
Y
K