Fréttablaðið - 13.09.2017, Qupperneq 16
– Tengir þig við framtíðina!
Sjónvarpsdreifikerfi
fyrir hótel, gistiheimili og skip.
Auðbrekku 3 • Kópavogur • s. 564 1660
oreind@oreind.is • www.oreind.is
Ferðaþjónustutekjur á hvern Íslend
ing nema um 8.800 dölum og eru
þær hæstu í heiminum, að Lúxem
borg undanskilinni. Sem dæmi eru
tekjur á hvern Íslending um sex
sinnum hærri en á hvern Spánverja.
Er þá ekki tekið tillit til farþega
flutninga. Þetta er á meðal þess sem
fram kemur í nýrri ferðaþjónustu
úttekt greiningardeildar Arion
banka sem kynnt verður í dag.
Konráð S. Guðjónsson, hagfræð
ingur í greiningardeild bankans,
segir vægast sagt fáheyrt að ríki,
hvað þá myntsvæði, sé jafn háð
ferðaþjónustu og Ísland.
„Það er mjög óalgengt að ferða
þjónusta hafi eins mikil áhrif á hag
kerfið og gengi gjaldmiðils og hér.
Yfirleitt spyrja menn hvaða áhrif
gengið hafi á ferðaþjónustuna, en
færri velta því fyrir sér hvaða áhrif
ferðaþjónustan hefur á gengið. Það
eru nokkuð skýrar vísbendingar
um að einn af stærstu – ef ekki sá
stærsti – drifkröftunum í gengis
styrkingu krónunnar síðustu miss
eri hafi verið ferðaþjónustan sjálf.
Hún hefur verið aðaldrifkrafturinn
í hagkerfinu.“
Greiningardeildin gerir ráð fyrir
áframhaldandi fjölgun ferðamanna
á næstu árum, en að hægja taki á
vextinum. Í grunnsviðsmynd sér
fræðinga bankans er gert ráð fyrir að
ferðamönnum fjölgi um 11 prósent
á næsta ári, og að alls 2,5 milljónir
ferðamanna heimsæki landið, og 8
prósent árið 2019. Til samanburðar
var vöxturinn 38 prósent í fyrra.
Að mati greiningardeildarinnar
ræður flugframboð meira um fjölg
un ferðamanna á næstu árum en
gengisstyrking krónunnar. Bendir
deildin á að árið 2005 hafi tvö flug
félög flogið allan ársins hring til
landsins en í ár eru þau fimmtán
talsins.
Samkvæmt grunnsviðsmynd
greiningardeildarinnar má áætla að
tekjur af erlendum ferðamönnum á
árunum 2017 til 2020 nemi tæpum
2.400 milljörðum króna eða sem
nemur allri landsframleiðslu Íslands
í fyrra.
Auk þess kemur fram í úttekt
greiningardeildarinnar að hag
vöxtur í fyrra hefði verið nær 4
prósentum, en ekki 7,4 prósent, ef
ekki hefði verið fyrir aukin umsvif
í ferðaþjónustunni. Var vægi ferða
þjónustunnar í útflutningi um 42
prósent í fyrra sem er um helmingi
meira en sjávarútvegur og áliðnaður
samanlagt. – kij
Ekkert ríki jafn háð ferðaþjónustu
Konráð S.
Guðjónsson,
hagfræðingur í
greiningardeild
Arion banka
Miklar gengissveiflur
ættu ekki að koma á óvart
Á aðeins fáeinum mánuðum hefur
krónan farið frá því að vera stöðug
asta mynt heims í eina þá óstöðug
ustu, að sögn Friðriks Más Baldurs
sonar, prófessors í hagfræði og
efnahagsráðgjafa GAMMA.
Hann segir að líta þurfi til gjald
miðla þróunarríkja til þess að finna
viðlíka sveiflur og hafa verið á gengi
krónunnar eftir að losað var um fjár
magnshöftin í mars síðastliðnum.
Æskilegra væri ef gjaldeyrismarkað
urinn færðist hraðar í átt að eðlilegra
ástandi.
Friðrik Már fjallaði um gengis
þróun krónunnar á málstofu sem
GAMMA stóð fyrir í Tjarnarbíói síð
degis í gær.
Hann segir í samtali við Markaðinn
að það hafi ekki átt að koma á óvart
að flökt krónunnar ykist við afnám
hafta. „Þegar opnað var fyrir fjár
magnsviðskipti fóru þau að verða
ráðandi í skammtímasveiflum á
genginu. Gjaldeyrismarkaðir eru
almennt mun kvikari en vöru og
þjónustumarkaðir.
Þó svo að við séum með við
skiptaafgang sem styður við
gengið skiptir það ekki máli
til skemmri tíma því fjár
magnshreyfingar virðast hafa
meiri áhrif á gengissveifl
urnar heldur en gjald
eyrisinnflæði sem stafar
af vöru og þjónustuvið
skiptum,“ segir hann.
Hann bendir meðal annars á
að sveiflur á gengi krónunnar hafi
undanfarið verið þrisvar til fjórum
sinnum meiri en til dæmis á gengi
sænsku krónunnar. Sveiflurnar
komi ekki á óvart í ljósi þess hve
lítil velta sé á millibankamarkaði
með gjaldeyri.
„Hér er velta á millibanka
markaði um helmingur af utan
ríkisviðskiptum en í öðrum saman
burðarlöndum eru viðskipti á
gjaldeyrismarkaði margfalt meiri
en utanríkisviðskipti. Þetta þýðir
að hér geta tiltölulega litlar fjár
magnshreyfingar haft mikil áhrif
á gengið þannig að það sveiflist
um allt að þrjú til fjögur prósent
á einum degi. Slíkar sveiflur eru
mjög óheppilegar og skapa mikla
óvissu.“
Friðrik Már segir það stinga í
augun hve mikið Íslendingar fjár
festa hér á landi og lítið erlendis og
eins hve lítið sé um erlendar fjárfest
ingar hér á landi. „Það væri mjög
æskilegt, ekki einungis til þess
að efla gjaldeyrismarkaðinn
og draga úr sveiflum á honum,
heldur einnig til þess að ná
fram betri áhættudreifingu fyrir
þjóðar búið, að það næðist betra
jafnvægi þarna á milli. Til
lengri tíma litið væri
ákjósanlegt að aflétta
öllum höftum, einnig
á innflæði fjármagns,
og styrkja þannig
tengsl markaðarins
hér við erlenda
markaði.“ – kij
Friðrik Már Baldurs-
son, efnahagsráð-
gjafi GAMMA
Félagið ET Sjón ehf., í eigu Eiríks
Ingvars Þorgeirssonar, krefst þess
að fá greiddar liðlega 300 milljónir
króna í skaðabætur vegna meintrar
ófullnægjandi ráðgjafar af hálfu
Auðar Capital, sem síðar sameinað
ist verðbréfafyrirtækinu Virðingu.
Hefur félagið höfðað mál á hendur
Virðingu, en aðalmeðferð fer fram
fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur í
byrjun næsta árs.
ET Sjón er einn þriggja hluthafa
eignarhaldsfélagsins Þorgerðar sem
seldi 45 prósenta hlut sinn í Ölgerð
inni síðasta haust. Félagið fór fram
á að sýslumaðurinn á höfuðborgar
svæðinu legði lögbann á söluna, en
því var hafnað. Skömmu síðar var
tilkynnt um sölu á 69 prósenta hlut
í Ölgerðinni.
Félagið Þorgerður var stofnað í
október 2010 utan um kaup á hlut í
Ölgerðinni. Fjárfestingarsjóðurinn
Auður 1, í stýringu Auðar Capital,
fór fyrir kaupendahópnum og á
meirihluta hlutafjár í Þorgerði. ET
Sjón á tæplega 30 prósenta hlut í
félaginu.
Samkvæmt heimildum Markað
arins tengist óánægja Eiríks með
ráðgjöf Auðar Capital því að hann
hafi þurft að bera kostnað vegna
rúmlega milljarðs króna endur
álagningar ríkisskattstjóra á Ölgerð
ina árið 2013 vegna öfugs samruna
félagsins frá árinu 2007.
Virðing telur málssóknina með
öllu tilhæfulausa og hefur krafist
sýknu. – kij
Vill 300 milljónir vegna
ófullnægjandi ráðgjafar
Samkvæmt heimildum
tengist óánægja Eiríks því að
hann hafi þurft að bera
kostnað vegna milljarðs
króna endurálagningar
ríkisskattstjóra á Ölgerðina.
Vogunarsjóðirnir Taconic Capital
og Attestor Capital, sem hvor um sig
eignuðust 9,99 prósenta hlut í Arion
banka fyrr á árinu, munu teljast
hæfir til að fara með virkan eignar
hlut í bankanum. Fjármálaeftirlitið
(FME) er að leggja lokahönd á hæfis
mat sitt á sjóðunum en niðurstaða
þess, sem ætti að birtast í þessari
eða næstu viku, verður sú að þeim
sé heimilt að eiga beint og óbeint
saman lagt meira en tíu prósenta hlut
í Arion banka, samkvæmt heimild
um Markaðarins. Sjóðirnir eru jafn
framt stærstu hluthafar Kaupþings
sem á 58 prósenta hlut í bankanum.
Samhliða því að þeir verða metnir
hæfir eigendur að bankanum munu
sjóðirnir í kjölfarið fá atkvæðarétt
í samræmi við hlutafjáreign sína í
Arion banka. Þegar vogunarsjóðirnir
þrír – Taconic Capital, Attestor Capi
tal og OchZiff Capital – og Goldman
Sachs keyptu rúmlega 29 prósenta
hlut í Arion banka af Kaupþingi fyrir
samtals um 49 milljarða þá féllust
sjóðirnir á að hlutum þeirra myndi
ekki fylgja atkvæðaréttur þar til þeir
yrðu metnir hæfir til að fara með
virkan eignarhlut eða að bankinn
yrði skráður á markað.
Taconic og Attestor sendu upp
haflega tilkynningu til FME í apríl
síðastliðnum þar sem þeir fóru þess
á leit að hefja formlega hæfismats
ferli um að eiga meira en tíu pró
senta hlut í Arion banka en sé einn
ig litið til óbeins eignarhalds þeirra í
gegnum Kaupþing fara þeir yfir þau
mörk. FME hefur 60 virka daga til að
afgreiða umsókn sjóðanna frá stað
festingu fullbúinnar tilkynningar en
samkvæmt heimildum Markaðarins
var það ekki fyrr en í byrjun júlí sem
stofnunin taldi að slík tilkynning
hefði borist frá báðum sjóðunum.
Frestur FME til að ljúka hæfismati
sínu á sjóðunum mun því brátt
renna út.
Á meðal þeirra atriða sem hafa
komið til skoðunar í hæfismats
ferlinu er orðspor sjóðanna til að
fara með virkan eignarhlut og eins
fjárhagslegur styrkur þeirra til að
styðja við Arion banka. Breski vog
unarsjóðurinn Attestor Capital hefur
áður verið metinn hæfur af fjármála
yfirvöldum í Evrópu til að vera virkur
eigandi að fjármálafyrirtæki en sjóð
urinn fékk slíka heimild í tengslum
við kaup á austurríska bankanum
Kommunalkredit árið 2015.
Þá hefur FME einnig til skoðunar
hæfi Kaupþings til að fara beint með
virkan eignarhlut í Arion banka en
frá árinu 2010 hefur það verið í
gegnum dótturfélag þess, Kaupskil.
Það fyrirkomulag verður hins vegar
brátt fellt niður og því er nauðsynlegt
fyrir Kaupþing að fá samþykki FME
til fara með meira en tíu prósenta
hlut í bankanum. Að öðrum kosti
þyrfti eignarhaldsfélagið að losa um
að lágmarki um 48 prósenta hlut í
Arion banka – félagið á núna 57,9
prósent í bankanum – í fyrirhug
uðu hlutafjárútboði. Það er talsvert
meiri hlutur en áformað er að selja í
útboðinu. Ekki liggur fyrir um niður
stöðu FME um hæfi Kaupþings en
væntingar eru um að hún liggi fyrir
síðar í þessum mánuði.
Fundað með stjórnvöldum
Hvenær – og hvort – af hlutafjár
útboði Arion banka verður ræðst
meðal annars af því hvenær FME
lýkur mati sínu á hæfi vogunar
sjóðanna og Kaupþings og eins að
samkomulag náist við íslensk stjórn
völd um að þau ætli ekki að nýta sér
mögulegan forkaupsrétt á bank
anum ef hann yrði seldur á genginu
0,8 eða lægra miðað við eigið fé.
Samkvæmt þeim stöðugleikaskil
yrðum sem kröfuhafar Kaupþings
samþykktu 2015 er gert ráð fyrir því
að ákvæði um forkaupsrétt ríkisins
sé endurskoðað við opið hlutafjárút
boð. Að öðrum kosti er talið ófram
kvæmanlegt að halda slíkt útboð þar
sem forkaupsrétturinn myndi skapa
óvissu og aftra fjárfestum frá þátt
töku í útboðinu. Fulltrúar Kaupþings
hafa á undanförnum tveimur vikum,
samkvæmt heimildum Markaðarins,
átt fjölmarga fundi með forystu
mönnum stjórnvalda og embættis
mönnum í fjármálaráðuneytinu og
Seðlabankanum þar sem unnið er að
því að ná samkomulagi um endur
skoðun ákvæðisins um forkaupsrétt
ríkisins.
Vogunarsjóðirnir þrír og Goldman
Sachs hafa kauprétt að 22 prósenta
hlut í viðbót í bankanum, sem gildir
til 19. september næstkomandi, en
hvorki sjóðirnir né bandaríski fjár
festingabankinn áforma að nýta sér
þann rétt, eins og upplýst var um í
Markaðnum í síðasta mánuði. Sá
kaupréttur er á nokkuð hærra sölu
gengi en þegar þeir keyptu hlut í
Arion banka fyrr á árinu. Hins vegar
er fastlega gert ráð fyrir því, að sögn
þeirra sem þekkja vel til stöðu mála,
að einhverjir sjóðanna muni bæta
við hlut sinn í bankanum með því að
taka þátt í væntanlegu útboði enda
sé ekki ólíklegt að þar muni bjóðast
hlutur í bankanum á hagstæðara
gengi heldur en kauprétturinn hljóð
aði upp á. hordur@frettabladid.is
Fá heimild fyrir
virkum hlut í Arion
Vogunarsjóðunum Taconic og Attestor verður heimilað að eiga beint og óbeint
meira en tíu prósent í Arion banka. FME mun brátt ljúka hæfismati sínu.
Kaupþing og stjórnvöld vinna að því að endurskoða ákvæði um forkaupsrétt.
Stefnt er að skráninu Arion banka síðar á árinu. FréttABlAðið/Anton
49
milljarða greiddu sjóðirnir
og Goldman fyrir 29 pró-
senta hlut í Arion banka.
1 3 . s e p t e m b e r 2 0 1 7 m I Ð V I K U D A G U r2 mArkAðurinn
1
3
-0
9
-2
0
1
7
0
4
:1
8
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
B
9
-9
A
8
8
1
D
B
9
-9
9
4
C
1
D
B
9
-9
8
1
0
1
D
B
9
-9
6
D
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
B
F
B
0
5
6
s
_
1
2
_
9
_
2
0
1
7
C
M
Y
K