Fréttablaðið - 21.10.2017, Side 36

Það er áríðandi að breyt-ingar verði í innflytjenda-málum, sérstaklega varðandi
íslenskukennslu. Ég trúi því að í
landi eins og Íslandi séu breytingar
mögulegar,“ segir Aneta M. Matus-
zewska, skólastjóri Retor fræðslu,
en Retor stendur fyrir vitundar-
vakningu um notkun íslensku sem
leiðandi tungumáls á vinnu-
stöðum í stað ensku.
Þau benda á að síðustu ár hafi
innflytjendum fjölgað hratt og
séu í dag 10 prósent af þjóðinni.
Spár bendi til þess að eftir tíu ár
geti þessi tala nálgast 20%prósent
og án verulegrar stefnubreytingar
í íslenskukennslu fyrir fullorðna
innflytjendur muni það hafa
gífurleg áhrif á málið. Íslensku-
mælandi séu þegar farnir að velja
ensku sem skilvirkan samskipta-
máta fram yfir íslensku. Þróunin sé
augljós og hröð og aðgerða sé þörf
til að viðhalda íslenskunni.
„Það að kunna málið er lykillinn
að því að geta tekið þátt í sam-
félaginu,“ segir Aneta. „Íslensku-
kunnátta opnar ótal dyr, ekki bara
þær að geta spjallað við íslenska
vini sína yfir kaffi, heldur fær fólk
tækifæri til þess að nota menntun
sína, miðla af þeirri reynslu sem
það býr yfir og hugmyndum sínum
og á betri möguleika á því að láta
drauma sína rætast.“
Aneta flutti hingað til lands frá
Póllandi fyrir sautján árum og var
au-pair hjá íslenskri fjölskyldu.
Þegar þeim samningi lauk hóf hún
störf á leikskóla. Hún segir leik-
skólastarfið hafa verið afar gefandi
og hún náði góðum tökum á
íslensku. Í framhaldinu fór hún að
kenna samlöndum sínum málið.
„Ég varð reynslunni ríkari eftir
nokkurra ára starf við leikskóla
og þegar mér bauðst að kenna
Pólverjum íslensku skellti ég mér á
það enda fannst mér vanta pólsku-
mælandi kennara. Þetta var mjög
áhugavert en þó fannst mér vanta
betri lausnir fyrir samlanda mína.
Af því að ég er sjálf innflytjandi
taldi ég mig vita betur hvernig Pól-
verjar læra og vildi koma ákveðn-
um hugmyndum á framfæri. Ég
stofnaði því skólann árið 2008.“
Bjargarleysið reyndist
hvatning
Paulina Wiszniewska, verkefna-
stjóri dagnámskeiða og kennari
við skólann, segir líkt og Aneta
tungumálið lykilinn að virkri
þátttöku í samfélaginu. Sjálfri hafi
henni verið hent út í djúpu laugina
á sínum tíma. En það virkaði.
„Ég kom frá Póllandi með for-
eldrum mínum ellefu ára gömul
og byrjaði strax í 6. bekk. Þar
talaði enginn mitt mál og ég sá
strax að ég yrði að læra íslenskuna
sem fyrst til þess að geta tekið
þátt í skólasamfélaginu. Ég var
mjög metnaðarfull, ég vildi verða
hluti af öllu undir eins, kynnast
krökkunum og eignast vini. Ég
lagði mig því mikið fram og lærði
íslenskuna reiprennandi á einu
ári. Ég var farin að hjálpa öðrum
útlenskum krökkum í skólanum
með íslenskuna svo þau gætu líka
staðið á eigin fótum.
Ég lærði líka ensku og dönsku á
sama tíma og það má segja að mér
hafi verið hent út í djúpu laugina.
En ég komst heil út úr því. Ég hef
alltaf verið ákveðin og var ekkert
feimin við að tala þó ég beygði allt
vitlaust,“ segir hún.
Paulina lauk sveinsprófi í hár-
greiðslu og fyrir þremur árum fór
hún að kenna hjá Retor.
„Ég vildi deila því sem ég
kann með þeim sem þurfa. Með
kennslunni hjá Retor get ég gefið
fólki tól sem það getur notað til
að blómstra sjálft. Ég segi alltaf
það sama við nemendur mína: Í
gegnum tungumálið tekur fólk
þátt í samfélaginu, veit hvað er í
gangi og kynnist fólki og landinu.
Ekki standa fyrir utan dyrnar! Fólk
verður einangrað og líður ekkert
vel þegar því finnst það vera utan-
garðs. Hluti af því að vera hér er að
taka þátt í öllu og tungumálið er
lykillinn að því.“
Hvatninguna vantar
„Pólverjar eru afar stór hópur
á Íslandi og þar á meðal er fólk
sem búið hefur í tíu ár á landinu
en talar ekki stakt orð í íslensku
því það hefur aldrei þurft að læra
hana,“ segir Paulina. „Í opinberum
stofnunum, bönkum og heilsu-
gæslu fá þau þjónustu sem búið
er að þýða, hvatningin er ekki sú
sama og var þegar ég kom hingað.
Þannig verður til samfélag inni
í samfélaginu og fólk lifir eftir
sínum reglum, gerir sín innkaup í
pólsku búðinni og horfir á pólskar
myndir í bíó. Auðvitað er gott að
boðið sé upp á þann möguleika en
þar af leiðandi er ekki eins mikill
hvati fyrir fólk að bjarga sér,“ segir-
Paulina
Íslendingar grípa strax til
ensku
Beata Czajkowska, verkefnastjóri
fyrirtækjalausna og kennari, segir
fólk skipta yfir í ensku um leið
og það heyri að hún talar með
hreim. Hún er hins vegar með
BA í íslensku. Þegar hún kom til
Íslands talaði hún hvorki ensku né
íslensku en enskan varð ofan á.
„Ég kom til Íslands fyrst 1999
og var í þrjá mánuði. Ég kom aftur
2001, vann í fiski í þrjú ár og lærði
ensku en enga íslensku. Árið 2004
ákvað ég að læra íslensku því það
var ekki möguleiki fyrir mig að fá
aðra vinnu en við ræstingar ef ég
talaði ekki málið. Strákurinn minn
var einnig að byrja í skóla og ég gat
ekki hjálpað honum með námið.
Ég ákvað því að fara í háskólann og
er í dag með BA í íslensku,“ segir
Beata.
Hún segir Íslendinga allt of fljóta
að skipta yfir í ensku þegar þeir tali
við innflytjendur. Það tefji fyrir því
að fólk nái tökum á málinu.
„Íslendingar eru að sjálfsögðu
betri í íslensku en ensku og því
skrítið að þeir tali frekar ensku við
innflytjendur því innflytjendur
tala alls ekki allir ensku. Ég lendi
sjálf enn þá í því að fólk skiptir yfir
í ensku þegar það heyrir að ég tala
með hreim. Við heyrum það frá
nemendum okkar að það er alls
staðar töluð við þá enska. Fólk fær
ekki tækifæri til að æfa sig í að tala.
Innflytjendum fjölgar hratt og ef
fram fer sem horfir næstu áratugi
munu alltaf færri og færri tala
íslensku á Íslandi!“
Skýrari stefnu og fjármagn
Beata segir að skýrari stefnumótun
vanti þegar kemur að leikskóla-
málum. Sonur hennar hafi verið
með fjölda pólskra barna á deild og
það hafi tafið hann við íslenskuna.
„Um leið og hann byrjaði í grunn-
skóla með íslenskum krökkum
sýndi hann þvílíkar framfarir. Ég
er ekki á móti því að innflytjendur
séu saman í leikskóla en kerfið er
ekki tilbúið til að taka á móti svo
mörgum. Stjórnvöld verða að læra
af reynslunni það eru ekki bara
verkamenn sem koma hingað til
að vinna og stoppa stutt, margir
setjast hér að. Ef þeir læra ekki
íslensku er miklu meiri hætta á að
þeir lendi á atvinnuleysisbótum
ef þeir missa vinnuna. Það vantar
fjármagn númer eitt tvö og þrjú.
Nú er lag, það er uppgangur og
hagkerfið blómstrar. Þetta er ekki
bara mál innflytjendanna sjálfra
heldur allra Íslendinga.“
Yfir þúsund nemendur á ári
Aneta segir að árlega sæki rúm-
lega þúsund nemendur kennslu
hjá Retor. „Við sérhæfum okkur í
íslenskukennslu fyrir Pólverja en
við tökum á móti öllum hópum
innflytjenda og eru þá blönduðu
hóparnir yfirleitt á vegum
fyrirtækja sem við þjónustum. Við
höfum einnig átt langt samstarf
við Vinnumálastofnun þar sem
við kennum sérsniðin námskeið
til viðbótar við íslenskukennslu.
Innflytjendur sjálfir vilja skýrari
stefnu. Við erum komin, við viljum
taka þátt í að byggja upp landið en
ef það er engin stefna í íslensku-
kennslu verður enskan einfaldlega
ofan á. Ég skora því á komandi
ríkisstjórn að marka skýra stefnu.“
Paulina, Aneta
og Beata segja
hætt við að
innflytjendur
lendi utangarðs
ef þeir læra ekki
málið.
Fólk er kynningarblað sem býður auglýsendum
að kynna vörur og þjónustu í formi viðtala og um-
fjallana. Í blaðinu er einnig hefðbundið ritstjórnar-
efni. Blaðið fylgir fréttablaðinu daglega.
Umsjónarmenn efnis: Elín Albertsdóttir, elin@365.is, s. 512 5349 | Ragnheiður Tryggvadóttir, heida@365.is,
s. 512 5367 | Sólveig Gísladóttir, solveig@365.is, s. 512 5351 Sigríður Inga Sigurðardóttir, sigriduringa@365.is,
s. 512 5372 | Starri Freyr Jónsson, starri@365.is, s. 512 5358 | Vera Einarsdóttir, vera@365.is, s. 512 5357
Útgefandi:
365 miðlar
Ábyrgðarmaður:
Svanur Valgeirsson
Sölumenn: Atli Bergmann, atlib@365.Is, s. 512 5457 | Jóhann Waage,
johannwaage@365.Is, s. 512 5439 | Jón Ívar Vilhelmsson, jonivar@365.Is,
s. 512 5429 | Ólafur H. Hákonarson, olafurh@365.Is, s. 512 5433
Stjórnendur og kennarar Retor fræðslu vilja vitundarvakningu um notkun íslensku sem leiðandi tungumáls á vinnustöðum. Fjöldi innflytjenda vaxi hratt og án
verulegrar stefnubreytingar í íslenskukennslu fyrir fullorðna innflytjendur muni það hafa gífurleg áhrif á málið. mYnd/REToR FRæðSlA
Við heyrum það frá
nemendum okkar
að það er alls staðar töluð
við þá enska. Fólk fær
ekki tækifæri til að æfa sig
í að tala.
Beata Czajkowska
Framhald af forsíðu ➛
2 KYnnInGARBlAð FÓlK 2 1 . o K TÓ B E R 2 0 1 7 L AU G A R DAG U R
2
1
-1
0
-2
0
1
7

0
4
:2
6
F
B
1
1
2
s
_
P
0
7
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
7
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
3
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
E
0
7
-A
E
C
4
1
E
0
7
-A
D
8
8
1
E
0
7
-A
C
4
C
1
E
0
7
-A
B
1
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
1
1
2
s
_
2
0
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K