Fréttablaðið - 10.11.2017, Síða 42

Alveg síðan ég man eftir mér kom aldrei annað til greina en að verða leikkona. Ekki kvikmyndaleikkona heldur sviðsleik-
kona og ég vinn aðallega í leikhúsi.
Kvikmyndirnar eru meira eins og
létt hliðarspor frá því,“ segir Diana
Cavallioti, aðalleikkona rúmensku
kvikmyndarinnar Ana, Mon Amour
í leikstjórn Cãlin Peter Netzer. Ana,
Mon Amour hefur hlotið afar góðar
viðtökur, hlaut m.a. Silfurbjörninn
á kvikmyndahátíðinni í Berlín, og er
hingað komin í tilefni af Rúmenskum
kvikmyndadögum í Bíó Paradís sem
hófust í gærkvöldi og standa fram til
sunnudags.
Erfið vinna
Ana, Mon Amour segir ástarsögu
þeirra Önu og Toma en hér er engin
venjuleg ástarsaga á ferðinni. Ana
glímir við alvarlega kvíðaröskun
með tilheyrandi kvíðaköstum og
margháttuðum vandamálum og hér
er í senn tekist á við þessi veikindi
sem og fylgifiska þeirra í sambandi
unga parsins. Diana Cavallioti segir
að velgengni Ana, Mon Amour hafi
að mörgu leyti komið henni á óvart.
„Þetta er mynd sem ég hafði samt
mikla trú á vegna þess að hún dregur
þig strax svo djúpt inn í söguna með
þeim afleiðingum að þú annaðhvort
elskar hana eða hatar. Það er ekk-
ert þar á milli. Það er ekki hægt að
labba út af þessari mynd og gleyma
henni vegna þess að hún dvelur með
þér og krefur þig um að taka afstöðu
í ákveðnum málum. Hún snertir
þig persónulega og það er hennar
styrkur.“
Diana Cavallioti segir að það
hafi líka tekið gríðarlega á að gera
myndina. „Við æfðum í þrjá mánuði,
sjö daga í viku í tíu tíma á dag og svo
fórum við í þerapíu til þess að skilja
betur um hvað það snýst og svo þurfti
ég líka að stúdera sérstaklega kvíða-
köstin og taugaveiklunina og þau
veikindi sem mín persóna er að glíma
við. Og ég neita því ekki að þetta var
erfitt ferli.“
Ást og þörf
Þrátt fyrir þennan þunga undirtón
myndarinnar er Ana, Mon Amour
ástarsaga og Diana Cavallioti segir að
það sé mikilvægt að missa ekki sjónar
á því. „Þetta byrjar eins og hver önnur
ástarsaga en þegar tvær manneskjur
taka saman þá kemur alltaf að því að
þau koma með öll sín vandamál inn
í sambandið. Það er svo algjört happ-
drætti hvort viðkomandi tekst að láta
þetta passa – að vandamálin verði
bærileg og gagnkvæmur skilningur
ríki í sambandinu. Ef ekki þá fer allt
að liðast í sundur og það er það sem
gerist í þessari sögu.
Þessi saga er kannski öfgakennt
dæmi vegna veikinda Önu og allra pill-
anna sem hún er að taka en það breyt-
ir því ekki að fólk þekkir sig í þessu.
Þetta er nefnilega um samskiptin og
samskiptaleysið og að ganga í hjóna-
band sem átti aldrei að verða og þetta
er mörgum kunnuglegt.
Málið með veikindi á borð við
þessi er að þau eru oft svo erfið fyrir
aðstandendur. Önu tekst að takast á
við sín veikindi með því að leita sér
meðferðar en þá einmitt situr Toma
eftir. Situr eftir án tilgangs vegna þess
að veikindi hennar gefa honum mikil-
vægi og þannig er þetta líka ákveðin
valdabarátta. Þessi þörf fyrir að ein-
hver þurfi á manni að halda getur
verið svo sterk.“
Árans raunveruleiki
Rúmensk kvikmyndgerð er hægt
vaxandi enda fjármögnunin erfið.
Diana Cavallioti segir að í Rúmeníu
sé þetta jafnvel enn erfiðara en hjá
flestum öðrum þjóðum í Evrópu.
„Jafnvel þótt mynd gangi vel utan
Rúmeníu þá virðist öllum heima
vera sama. Það er sérstaklega erfitt
fyrir unga kvikmyndagerðarmenn
að komast á kortið því það er ekkert
fé að hafa nema fyrir þá sem eru með
mikla reynslu.
Það sem er sorglegast við þetta er
að Rúmenar mæta illa á rúmenskar
myndir. Þeir mæta kannski ef mynd
fær Gullbjörninn en Silfurbjörninn
er ekki nóg,“ segir Diana og getur
ekki annað en brosað. „En fólk fer í
bíó og það fer líka í leikhús sem er
frábært. En fólk vill ekki sjá myndir
um litlu eldhúsvandamálin sem bíða
þegar heim er komið. Fólk vill sjá
stærri myndir, drauma og ævintýri,
eitthvað sem sópar þeim burt frá
gráma hversdagsins. Vandinn er að
það er dýrara að gera slíkar myndir
og vonlaust að fá fjármagnið til þess
að láta af þeim verða. Árans raun-
veruleiki alltaf að skemma allt,“ segir
Diana og skellihlær.
Grasið grænna
Rúmenía býr að langri og glæstri
sögu í menningu og listum en auk
þess býr þjóðin yfir ákveðinni sér-
stöðu með tungumáli sínu þar sem
það er einvörðungu talað í Rúmeníu.
Diana Cavallioti segir að því miður
virðist Rúmenar ekki hafa mikinn
áhuga á því að varðveita menningu
sína og tungumál. „Nei, í rauninni
ekki. Rúmenar vilja ekki halda í neitt.
Við erum galopið samfélag sem virð-
ist þrá það eitt að allt og allir komi
og leggi okkur undir sig. Rúmenar
eru þjóð á stöðugum flótta undan
sínum eigin persónuleika vegna þess
að þeim líkar ekki við hann.
Við vorum svo lengi lokuð af frá
heiminum undir oki kúgunar og það
hefur verið gríðarlega erfitt fyrir for-
eldra okkar, ömmur og afa og þann-
ig mætti lengi telja. Svo lengi að ég
held að það sé í raun komið inn í
okkar DNA að vilja flýja – að vilja
komast í burtu frá Rúmeníu. Allir
vilja komast til Evrópu en þá erum
við svo hrædd við þennan austur-
evrópska stimpil sem við berum
utan á okkur eins og brennimerki.
Þannig að ef það var einhvern tíma
þjóðarstolt í Rúmenum yfir menn-
ingu sinni, listum og tungumáli þá er
það fyrir löngu farið, því miður. Við
sem þjóð þráum það eitt að lifa eins
og aðrar þjóðir en það virðist aldr-
ei ætla að takast vegna þess að við
höldum okkur ekki við það sem við
þekkjum heldur erum alltaf í leit að
einhverju sem við vitum ekki hvað
er. Grasið er alltaf grænna hinum
megin við hæðina.“
Ástin og hjónabandið sem átti aldrei að verða
Diana Cavallioti er aðalleikkona kvikmyndarinnar Ana, Mon Amour sem er ein af mörgum mjög áhuga-
verðum myndum sem sýndar eru á Rúmenskum kvikmyndadögum í Bíó Paradís fram á sunnudag.
Diana Cavallioti segir Ana, Mon Amour sé í senn ástarsaga en líka saga veikinda og valda í samböndum. FréttAblAðið/Eyþór
Úr myndinni Ana, Mon Amour sem er sýnd á rúmönskum kvikmyndadögum.
Magnús
Guðmundsson
magnus@frettabladid.is
Bækur
Aftur og aftur
HHHHH
Halldór Armand Ásgeirsson
Mál og menning
Kápuhönnun: Sigurður Oddsson
Prentuð í Finnlandi
309 bls.
Sagan hefst 11. september 2001
þegar tveir einstaklingar upplifa
atburði sem eiga eftir að breyta lífi
þeirra varanlega. Unglingsdrengur-
inn Arnmundur fær fyrsta símann
sinn í hendur og kynnist fyrstu
ástinni og Stefán, trommari í sveita-
ballahljómsveit, reynir að upplifa
fantasíu með þeim afleiðingum að
ung stúlka lætur lífið. Í baksýn má
sjá tvíburaturnana í World Trade
Center falla fyrir árás flugvéla og
heiminn breytast í kjölfar þess.
Fimmtán árum síðar liggja leiðir
þessara manna saman þar sem Arn-
mundur er rótlaus og eirðarlaus
menntamaður sem hefur eytt fjölda
ára í símanum sínum í útlöndum,
eins og hann orðar það sjálfur,
hann er orðinn þræll, flýr allar til-
finningar og átök inn í símann og
bregður þar upp grímum þeirra sem
hann heldur að hann eigi að vilja
vera. Stefán er hættur að tromma,
er eiturlyfjasmyglari og útrásar-
víkingur sem rekur nú sprotafyrir-
tæki þar sem fara fram rannsóknir
sem hann er viss um að geti breytt
heiminum.
Einstaklingurinn er miðlægur í
þessari bók, eða öllu heldur hópur-
inn og sú staðreynd að með tilkomu
samfélagsmiðla og alltumlykjandi
alnetsins erum við smám saman að
glata einstaklingseinkennum okkar
og verða einn samhverfur múgur.
Arnmundur er upptekinn af því
að einstaklingurinn sé dauðvona
á meðan Stefán rannsakar múginn
sem hefur heillað
hann frá því hann
horfði yfir af sviðinu
á sveitaböllunum.
Lýsingarnar á heimi
sem er stjórnað af
símum og af upplifun
fólks af því hvernig
annað fólk virðist
vera að upplifa það
í gegnum samfélags-
miðla, læk, deilingar
og endurtíst eru oft á
tíðum mjög fyndnar
en líka dapurlegar. Ein-
staklingurinn lifir í við-
bragðsstöðu, passífur
á eigin tilveru, aftengdur tilfinn-
ingum sínum og þegar hann reynir
að komast í tengsl við þær er eins og
ný og ný vofa komi til dyra.
Á baksviðinu eru síðan hrun og
hryðjuverk sem verða vegna ein-
staklinga og gjörða þeirra, eins og
einhvers konar örvæntingarfull
tilraun til að gera sig
gildandi, skipta ein-
hverju máli, vera til.
Arnmundur rannsakar
einmitt fagurfræði
hryðjuverkasamtaka í
meistararitgerð sinni
sem vísar ekki neitt
og skiptir engu máli,
er til að sýnast eins
og allt annað í lífi
hans. Einhvers staðar
innra með honum er
síðan tilfinninga-
vera sem reynir í
örvinglan að vera til,
einstaklingur sem á
sér litla lífsvon í múgvæðingu eftir-
turnaáranna.
„Mér líður eins og ég sé að hverfa.
Sem karakter, hugmynd, einstakl-
ingur, eitthvað slíkt. Eins og ég sé
bara að taka við einhverju, bregðast
við einhverju, allan daginn, árum
saman. Það er eitthvað að móta
mig, breyta mér og þynna mig út,
drepa mig,“ segir hann við Stefán á
bls. 151.
Aftur og aftur er mjög vel skrifuð
og pæld bók, margt bitastætt fyrir
hugann að velta fyrir sér en líka
spennandi framvinda og flétta. Þó
er ýmsum spurningum ósvarað og
hefði til dæmis verið gaman að fá
meiri tilfinningu fyrir Stefáni sem er
sagt frá í þriðju persónu og er alltaf
að vissu leyti umvafinn leyndar-
hjúp. Þrátt fyrir áhersluna á yfir-
borðsmennskuna er þetta svo líka
saga um örlög eða heppni, trú, trú-
leysi og mennsku. Áhugaverð sam-
tímarýni sem skilur lesandann eftir
með fjölbreytt veganesti og margt
að pæla. brynhildur björnsdóttir
NiðurstAðA: Áhugaverð og
vel skrifuð samtímarýni þar sem
múgurinn, einstaklingurinn og
kerfið takast á um örlög, mennsku
og heppni.
Síðasti einstaklingurinn
1 0 . N ó v e M B e r 2 0 1 7 F Ö s t u D A G u r22 M e N N i N G ∙ F r É t t A B L A ð i ð
menning
1
0
-1
1
-2
0
1
7
0
4
:2
8
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
E
2
F
-B
C
B
8
1
E
2
F
-B
B
7
C
1
E
2
F
-B
A
4
0
1
E
2
F
-B
9
0
4
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
2
A

F
B
0
5
6
s
_
9
_
1
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K