Freyr - 01.08.2006, Blaðsíða 24

SAUÐFJÁRRÆKT
Ljósm. Jón Eiríksson
og Sauðfjárræktarfélag Öxfirðinga með
7.093 skýrslufærðar ær. Það félag hafði um
áratuga skeið verið langfjárflesta félagið á
landinu.
SKRÁNING Á ÞUNGA
Því miður er áframhaldandi öfugþróun um
skráningu á þungaupplýsingum um ærnar.
Það eru aðeins um 5,4% af fullorðnu ánum
sem hafa skráðar þungaupplýsingar bæði
að hausti og vori. Samkvæmt þeim niður-
stöðum hafa ærnar verið eilítið léttari
haustið 2005 en árið áður eða 65,7 kg
(66,6 kg árið 2004) en fóðrun á þessum ám
er með afbrigðum góð og að vori höfðu
þær að meðaltali þyngst um 12,4 kg (9,6 kg
árið 2004) um veturinn þannig að þær voru
talsvert vænni en vorið áður. Sú góða bú-
skaparhefð að skrá þunga ánna til að fylgj-
ast með fóðrun þeirra að vetrinum viðhelst
öðru fremur á þeim svæðum þar sem hún
er gamalgróin eins og á Ströndum, í Suður-
Þingeyjarsýslu, Austur-Skaftafellssýslu og
Árnessýslu.
FRJÓSEMI ÁNNA
Þegar horft er á tölur um frjósemi ánna þá
eru breytingar fré fyrra éri nánast engar. Eft-
ir hverja á, sem lifandi er á sauðburði, fæð-
ist að jafnaði 1,81 lamb (1,80 árið 2004) og
til nytja að hausti koma 1,65 lömb (1,65 árið
2004) að meðaltali. Það er því Ijóst að vorin
2004 og 2005 hefur frjósemi hjá íslensku
sauðfé verið meiri en nokkru sinni áður.
Þegar horft er nánar á skiptingu í frjósemi
ánna kemur eftirfarandi i Ijós. Alls 10.051
ær er algeld vorið 2005 eða 3,34% (3,26 %
árið 2004), einlembdar ær voru 55.363 eða
18,41% (18,54% árið 2004), tvílemburnar
voru 217.822 eða 72,41% (72,84% árið
2004), þrilemburnar voru 16.995 eða
5,65% (5,19% árið 2004) og 559 ær átti
fjögur lömb eða fleiri, eða 0,19% þeirra
(0,17% árið 2004). Breytingarnar eru hverf-
andi litlar en samt á þann veg að dreifing í
fjölda fæddra lamba eykst örlítið þar sem
bæði geldum ám og fleirlembum fjölgar
hlutfallslega en einlembum og tvilembum
fækkar að sama skapi.
Mynd 1 gefur yfirlit um frjósemi ánna í
einstökum héruðum og hún er að sjálf-
sögðu um flest mjög lík hliðstæðu yfirliti frá
undangengnum árum. Eins og oft er frjó-
semi ánna mest vorið 2005 i Suður-Þingeyj-
arsýslu, eða 1,88 fædd lömb að jafnaði eft-
ir ána, og Austur-Skaftafellssýsla er nánast í
sömu stöðu með 1,87 lömb að hausti.
Standa þessi héruð síðan jöfn með 1,73
lömb til nytja að meðaltali eftir ána.
Strandasýsla kemur næst þessum héruðum
með fjölda lamba að hausti en þar eru 1,70
lömb til nytja að jafnaði eftir ána og eru
lambahöld þar betri en í öðrum héruðum
líkt og oft hefur verið. Þá kemur Eyjafjörður
með 1,69 lömb til nytja og í Vestur-Húna-
vatnssýslu og Norður-Múlasýslu er þetta
meðaltal 1,68 lömb. Lakastur er árangurinn
hins vegar í ísafjarðarsýslum og Austur-
Húnavatnssýslu. Með þvi að bera saman
meðaltal fyrir fjölda fæddra lamba og fjölda
lamba til nytja má fá yfirlit um lambahöld
og sést þá að munur í þeim efnum er veru-
legur é milli svæða og að sjálfsögðu enn
meiri ef skoðaðar eru tölur í töflu 1 fyrir ein-
stök félög. Það sem vekur athygli í þessu
samhengi, séu meðaltalstölur héraðanna
skoðaðar, er hins vegar að ekkert samband
er að sjá á milli lambahalda og frjósemi,
metið út frá fjölda fæddra lamba. Sé sam-
bandið eitthvert er það á annan veg en ætla
mætti, þ.e. vanhöldin eru heldur meiri þar
sem eðlisfrjósemi ánna er minni. Athygli
vekur að hvað slökustu lambahöldin eru í
héruðum umhverfis þéttbýlissvæði á suð-
vesturhorninu, auk Vestfjarða, (nema
Strandasýslu þar sem lambahöld eru best á
öllu landinu) og vekur þetta spurningar um
hvort umferðin í landinu sé mögulega farin
að taka það stóran toll I þessum efnum að
mælanlegt sé.
FRJÓSEMI í EINSTÖKUM FÉLÖGUM
Þegar skoðaðar eru meðaltalstölur um frjó-
semi ánna í einstökum félögum í töflu 1 má
sjá margt athyglisvert og skal athygli vakin á
örfáum tölum. Mestur lambafjöldi eftir ein-
staka á í einu félagi er, eins og stundum
áður, í Sauðfjárræktarfélaginu Frey en þar
fæðast 2,02 lömb að meðaltali eftir ána og
lambahöld eru þar umtalsvert betri en árið
áður vegna þess að haustið 2005 koma til
nytja að jafnaði 1,82 lömb eftir ána. í Sauð-
fjárræktafélagi Norðfjarðar eru að vísu mjög
fáar ær skýrslufærðar en þessar ær fæða að
jafnaði 2,00 lömb hver vorið 2005 en afföll
lambanna eru nokkur þannig að til nytja
kom að meðaltali 1,71 lamb eftir ána að
hausti. Sauðfjárræktarfélagið Austri í Mý-
vatnssveit hefur um langt árabil verið í hópi
toppfélaganna í þessum samanburði og töl-
urnar voru glæsilegar vorið 2005 því þá
fæddust að jafnaði 1,94 lömb eftir hverja á
og til nytja fengust 1,78 lömb eftir ána. Þá
eru í þessum samanburði mjög glæsilegar
tölur árið 2005 fyrir ærnar (Sauðfjárræktar-
félagi Borgarfjarðar vegna þess að þær eiga
að meðaltali 1,92 lömb að vori og skila til
nytja aðjafnaði 1,79 lömbum að hausti.
FREYR 08 2006