Fréttatíminn - 03.02.2017, Qupperneq 10

10 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 3. febrúar 2017
Munndreifitöflur
250 mg
Pinex®
Smelt
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
A
ct
av
is
5
11
07
2
tryggingar Íslands eigi að semja við
Klíníkina um að veita sjúkrahús-
þjónustuna þá verður opnun einka-
rekna sjúkrahússins að veruleika.
Fordæmisgildið sem ákvörðun Ótt-
ars hefur fyrir íslenska heilbrigð-
iskerfið er mikið þar sem opnun
sjúkrahússins myndi fela í sér að
í fyrsta skipti í sögu Íslands munu
einkaðilar eiga og reka sjúkrahús en
ekki opinberir aðilar.
Eðlisbreytingin með Klíníkinni
En þetta er ekki eina nýbreytnin
sem felst í tilraunum Klíníkurinnar
til að opna einkarekna sjúkrahús-
þjónustu. Klíníkin er auk þess eina
einkarekna heilbrigðisfyrirtækið
á Íslandi sem er í eigu fjárfesta en
ekki bara heilbrigðisstarfsfólks eins
og lækna. Læknarnir sem starfa á
Klíníkinni eru vissulega hluthafar
í fyrirtækinu líka en meðhluthafar
þeirra eru Guðbjörg Matthíasdótt-
ir, útgerðarkona í Vestmannaeyj-
um, Ásdís Halla Bragadóttir og Ásta
Þórarinsdóttir fjárfestar og fagfjár-
festasjóður í eigu lífeyrissjóðanna
sem heitir Kjölfesta. Svo er reyndar
einnig hluthafi í Klíníkinni sem segja
má að sé bæði læknir og fjárfestir
en það er Hrólfur Einarsson, einn af
hluthöfum rútufyrirtækisins Kynn-
isferða og sonur fjárfestisins Einars
Sveinssonar, sem notar arðgreiðsl-
ur úr ferðaþjónustufyrirtækinu til
að fjármagna hlutabréf sín í Klíník-
inni eins og Fréttatíminn greindi frá
fyrir skömmu. Hrólfur er náfrændi
Bjarna Benediktssonar forsætisráð-
herra sem stýrir ríkisstjórninni sem
Óttar Proppé situr í sem heilbrigð-
isráðherra.
Þetta atriði; að fjárfestar séu hlut-
hafar í íslenskum lækningafyrir-
tækjum, er umdeilt. Eins og Þor-
björn Jónsson, þáverandi formaður
Læknafélags Íslands, sagði í viðtali
við Stundina árið 2015, þegar ver-
ið var að stofna Klíníkina, að hann
teldi ekki heppilegt að „lækningar
yrðu eign fjárfesta“ eins og hann
orðaði það. „Eins og þetta hefur ver-
ið í einkarekinni heilbrigðisþjónustu
á Íslandi eru það læknarnir sem eru
rekstraraðilar fyrirtækisins en ekki
fjárfestar. Þetta á til dæmis við um í
Glæsibæ og í Orkuhúsinu. Persónu-
lega hugnast mér ekki sjálfum að
lækningar verði eign fjárfesta. Mér
finnst betra að hafa þetta þannig,
eins og verið hefur, að læknarnir
sjálfir noti arðinn af fyrirtækinu til
að greiða sjálfum sér betri laun en
ekki að þriðji aðili hagnist á þessari
starfsemi.“
Tilraun Klíníkurinnar til að opna
legudeild og þar með vísi að sjúkra-
húsi er ekki sú fyrsta þar sem fyrir-
tækið reynir að fá til sín lækninga-
þjónustu sem hingað til hefur aðeins
verið veitt af opinberum sjúkrahús-
um: Síðla árs 2014 hafnaði Kristján
Þór Júlíusson, þáverandi heilbrigð-
isráðherra, beiðni fyrirtækisins um
að fá að gera krabbameinsaðgerðir
á sjúkratryggðum íslenskum kon-
um. Vilji Klíníkurinnar í átt til þess
að veita þjónustu sem hingað til hef-
ur aðeins verið veitt á sjúkrahúsum
hefur því verið alveg skýr um hríð.
Hafa þegar byrjað að hagnast
Raunar er það svo að fjárfestarn-
ir sem stofnuðu Klíníkina eru nú
þegar búnir að græða á því að hafa
veðjað á heilbrigðisþjónustu sem
fjárfestingarkost því Ásdís Halla
Bragadóttir, Ásta Þórarinsdóttir og
Kjölfesta, fjárfestingarfélag lífeyr-
issjóðanna, högnuðust um samtals
350 milljónir króna árið 2015 þegar
fasteignin sem hýsir Klíníkina í Ár-
múla var seld til fasteignafélagsins
Reita, sem skráð var á íslenska hluta-
bréfamarkaðinn skömmu seinna.
Eignarhaldsfélag í eigu Ásdísar
Fordæmisgefandi ákvörðun
Íslensk heilbrigðisyfirvöld standa
nú frammi fyrir sams konar vali og
borgaryfirvöld í Stokkhólmi stóðu
frammi fyrir árið 1999 þegar þá-
verandi meirihluti hægri flokksins
Moderatarna seldi St. Görans-sjúkra-
húsið fyrir 300 milljónir sænskra
króna, ríflega 1/10 hluta af hagnaði
sjúkrahússins árið 2015. Bent skal
á að söluverðið var 200 milljónum
sænskra króna lægra en sú upphæð
sem Capio hafði greitt í vexti til lúx-
emborgísks móðurfélags síns þegar
sænski skatturinn og fyrirtækið
deildu fyrir dómstólum.
Íslensk yfirvöld hafa á síðustu
árum horft talsvert til Svíþjóð-
ar eftir fordæmum um veitingu
og rekstur heilbrigðisþjónustu. Til
dæmis má nefna nýlegar breytingar
á heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins
sem dæmi um þetta og innleiðingu
þess kerfis sem kallast heilsugæslu-
val þar sem sjúkratryggði einstak-
lingurinn getur valið á hvaða
heilsugæslustöð hann fer. Skiptir þá
ekki máli hvort hún er einkarekin
eða ríkisreikin og fylgir fjármagn frá
Sjúkratryggingum Íslands viðskipta-
vinunum á milli heilsugæslustöðva.
Þetta módel er sótt til Svíþjóðar.
Nú er sá möguleiki fyrir hendi
að einkarekna heilbrigðisfyrirtæk-
ið Klíníkin opni fyrsta einkarekna
sjúkrahúsið á Íslandi eftir að Emb-
ætti landlæknis komst að þeirri
niðurstöðu að reksturinn upp-
fylli faglegar kröfur. Ef heilbrigð-
isráðherra, Óttarr Proppé, kemst
að þeirri niðurstöðu að Sjúkra-
Tengslin við
Sjálfstæðisflokkinn
og Morgunblaðið
Tengsl Klíník-
urinnar við Sjálf-
stæðisflokkinn
og Morgunblaðið
eru umtalsverð.
Þetta kann að
skipta máli þar
sem núverandi
ríkisstjórn er leidd
af Sjálfstæðisflokknum og það er
meðal annars þessarar ríkisstjórn-
ar að ákveða hversu langt verður
gengið í átt til einkarekstrar- og
einkavæðingar í heilbrigðiskerf-
inu. Aukin umsvif einkarekstrar
og minnkandi ríkisrekstur á sem
flestum sviðum hafa löngum heill-
að Sjálfstæðisflokkinn og verið á
stefnuskrá hans.
Náfrændi Bjarna Benediktsson-
ar, formanns Sjálfstæðisflokks-
ins og forsætisráðherra, er einn
stærsti hluthafi Klíníkurinnar með
18 prósenta hlut. Sá heitir Hrólfur
Einarsson en hann og Bjarni eru
bræðrasynir.
Þá er Guðbjörg Matthíasdóttir,
útgerðarkona og stærsti hluthafi
Morgunblaðsins, einn af hlut-
höfum þriðja stærsta hluthafa
Klíníkurinnar, EVU Consortium,
en félagið á tæplega 15 prósent í
Klíníkinni. Guðbjörg er varamað-
ur í stjórn Evu Consortium. Sonur
Guðbjargar, Einar Sigurðsson,
settist í stjórn EVU Consortium í
lok síðasta árs.
Loks er Ásdís Halla Bragadóttir,
stofnandi Klíníkurinnar, jafnframt
stjórnarmaður í Árvakri, útgáfufé-
lagi Morgunblaðsins.
Sjúkrahús
Klíníkurinnar
og einkavæðing
heilbrigðiskerfisins
Klíníkurmálið er sögulegt á Íslandi þar sem um verður að ræða fyrsta einkarekna
sjúkrahúsið hér á landi. Lífeyrissjóðir komu inn í hluthafahóp Klíníkurinnar
2013 og sjást Ásdís Halla Bragadóttir og Ásta Þórarinsdóttir hér ásamt Kolbrúnu
Jónsdóttur, þáverandi framkvæmdastjóra Kjölfestu, sem var fjárfestingarfélag
lífeyrissjóðanna.
„Persónulega hugnast
mér ekki sjálfum að lækn-
ingar verði eign fjárfesta.“