Fréttablaðið - 12.05.2018, Blaðsíða 26

Hilda Jana Gísladóttir er komin til Reykja-víkur að heimsækja dóttur sína, Hrafn-hildi Láru Ingvars-dóttur.
Hrafnhildur er rétt rúmlega tvítug
og dvelur á áfangaheimilinu Dyngj-
unni. Þar er hún í eftirmeðferð eftir
áfengismeðferð á Vogi. Hilda Jana
þekkir áfangaheimilið, hún dvaldi þar
eitt sinn sjálf, átján ára gömul.
„Það gengur rosalega vel hjá mér.
Ég er búin að vera edrú í um hálft ár
og hef búið í Dyngjunni síðan 10. des-
ember,“ segir Hrafnhildur frá.
Þær mæðgur eru komnar á kaffihús
í austurborginni til fundar við blaða-
mann sem fær að heyra um sameigin-
lega lífsreynslu þeirra af alkóhólisma.
„Þarna er pláss fyrir fjórtán konur,
það er alltaf biðlisti í þetta úrræði. Ég
sótti um að komast þarna að síðasta
sumar og finnst ég mjög heppin að
hafa komist þarna inn. Það er oft talað
um að það sé mikilvægt í batanum
að vera með sínu kyni,“ segir Hrafn-
hildur.
Þær mæðgur eru líkar. Og það sést
að þær eru nánar. Þær teygja sig oft
hvor eftir annarri meðan á samtalinu
stendur. Horfast í augu og klára setn-
ingar hvor fyrir aðra. Brosa innilega
og hlæja. Það er bjart yfir þeim. Þær
bera báðar sama húðflúrið. Stærð-
fræðimerkið fyrir óendanleika. Hilda
Jana ber það á fæti en dóttir hennar
á úlnlið.
Loksins komin aftur
„Ég fæ að heyra það frá mörgum að ég
sé loksins komin aftur. Það er eins og
það breytist allt. Eins og ég hafi verið
önnur manneskja,“ segir Hrafnhildur.
„Sjúkdómurinn heltekur fólk og
það er ekki það sjálft þegar það er
veikt. Við erum búin að fá stelpuna
okkar aftur. Neistinn er þarna og
manneskjan sem ég þekki. Þetta er
stelpan mín,“ segir Hilda Jana.
Hjá Hildu Jönu, eins og hjá dóttur
hennar, byrjaði neyslan hægt. Þær
kannast báðar mjög vel við einkenni
kvíða og þunglyndis. Þá tók við
drykkja og djamm á unglingsárum.
Um leið og áfengi var komið í spilið
kviknaði alkóhólismi. Þær tóku svo
báðar djúpa og skarpa dýfu í harða
fíkniefnaneyslu.
Hilda Jana á engin orð yfir hræðsl-
una sem greip hana þegar hún áttaði
sig á því að dóttir hennar var komin
í sömu stöðu og hún sjálf var í sem
unglingur.
„Ég varð sjúklega hrædd þegar
dóttir mín fór í neyslu. Ekki síst vegna
þess að ég veit hvað það er sem gerist
á þessum tíma, það verður aldrei tekið
til baka. Þó að sárin grói, þá er maður
allt lífið með ör eftir þá lífsreynslu að
hafa verið í neyslu,“ segir Hilda Jana.
„Ég fór í meðferð átján ára gömul.
Tók eitt ár þar sem ég var inn og út
úr meðferð. Ég bjó á Dyngjunni og
fór síðar í Fjölbrautaskólann við
Ármúla. Ég hafði áður klúðrað skóla-
göngu minni í Kvennaskólanum.
Ákvað að mæta ekki edrú í prófin.
Rosa skrýtið að ég hafi ekki náð próf-
unum,“ segir Hilda Jana í kaldhæðni
og hlær. „Mamma var svo mikill snill-
ingur. Hún mútaði mér til að fara aftur
í skólann. Borgaði mér fimm þúsund
krónur á viku sem var fínn peningur
á þessum tíma. Einu skilyrðin voru
að mæta í skólann. Þetta kom mér á
beinu brautina. Tveimur árum síðar
varð ég svo ófrísk að þessari fallegu
stúlku og ákvað að elta foreldra mína
til Akureyrar og fá stuðning frá þeim
á meðan ég væri að stíga mín fyrstu
skref í móðurhlutverkinu. Ég kolféll
fyrir Akureyri og bærinn hefur verið
heimili mitt síðan,“ segir Hilda Jana
frá.
Klámfenginn þjálfari í KR
Hún segist stundum leiða hugann
að upphafinu. „Ég hef fylgst með
#meetoo-byltingunni og leiddi hug-
ann að æskunni. Ég æfði um árabil
handknattleik með KR og varð meðal
annars Íslandsmeistari með félaginu í
3. flokki. „Ég hugsaði varla um annað
en handbolta,“ segir hún.
„En því miður þá fengum svo ömur-
legan þjálfara. Hann var klámfenginn
og talaði niðrandi til okkar: „Hvað, eru
ekki brundsletturnar þornaðar frá því
í gærkvöldi? Af hverju getur þú ekki
gripið boltann?“ Þetta sagði hann við
okkur, ungar stúlkur, 15 og 16 ára. Ég
kunni ekki að bregðast rétt við þessu,
reif bara kjaft og hann rak mig út af
æfingum. Svo hætti ég og flestar hinna
líka. Við sögðum ekki frá okkur, datt
það reyndar ekki í hug. Það var miklu
frekar að ég upplifði að ég hefði gert
eitthvað rangt og hefði ekki átt að vera
með kjaft. Árið 2016 rakst ég á frétt
um að hann hefði verið rekinn fyrir
ósæmilega hegðun. Hann var sem
sagt að þjálfa allan þennan tíma,“ segir
Hilda Jana frá.
„Ég kenni alls ekki þessari reynslu
um mína neyslu. En þetta hjálpaði
pottþétt ekki. Það liðu tvö ár frá því
að ég hætti í handbolta þar til ég var
komin í meðferð,“ segir Hilda Jana.
„Ég er svo þakklát fyrir þessa bylt-
ingu og hugarfar ungs fólks núna.
Það þegir ekki eins og við gerðum.
Það er mikil þörf á byltingum eins og
þeim sem hafa orðið. Eins og brjósta-
byltingunni #FreeTheNipple, sem þú
tókst nú þátt í,“ segir Hilda Jana við
dóttur sína.
„Það þarf stundum byltingar til að
breyta samfélaginu,“ segir hún.
Ætlaði aldrei að drekka
Hrafnhildur, hefur mamma þín sagt
þér frá sinni neyslu?
„Já, neysla mömmu hefur aldrei
verið leyndarmál. Ég hef alltaf vitað
þetta og ég hef alltaf verið stolt af
henni fyrir að koma til baka. Og vera
svo þar. Velja okkur. Því það er ekki
sjálfsagt. Ég finn það núna, hvað það
er gott að hafa hana sem fyrirmynd.
Að vita það alveg í hjartanu að þá get
ég líka komið til baka. Það er mjög
mikilvægt.
Ég á pabba sem er alkóhólisti, þó
svo að ég eigi líka yndislegan pabba
sem ættleiddi mig. En alkóhólismi
hefur samt alltaf verið eitthvað sem
ég veit af. Og auðvitað ætlaði ég aldr-
ei að byrja að drekka. Aldrei nokkurn
tímann!“
Hvað gerðist?
„Það er mjög langt síðan mér byrj-
aði að líða mjög illa. Ég held ég hafi
verið tólf ára gömul þegar ég fann fyrst
fyrir alvarlegri vanlíðan. Ég glímdi
við alls konar fíkn, sjálfsskaðafíkn og
ýmiss konar matarfíkn. Þessi vanlíðan
stigmagnaðist. Í 10. bekk þá skaðaði
ég mig daglega. Mig langaði alla daga
til að deyja. Ég var alltaf að fresta því
til morguns. Út af mömmu. Bara út af
mömmu,“ segir Hrafnhildur.
„Og svo gerðist það sumarið eftir
10. bekk að ég byrjaði að drekka. Ég
sem ætlaði aldrei að drekka. Ég hat-
aði áfengi. Og mamma mín var best,
hetja fyrir að drekka ekki. Ég ætlaði
að verða eins og hún. Því ég væri líka
alkóhólisti. Ég vissi það. En svo bara
týndist ég. Ég varð uppreisnargjarn
unglingur. Ég skyldi sanna fyrir öllum
að ég væri ekki alkóhólisti. Ég væri
ekki eins og þau.
Þetta byrjaði hægt. Ég drakk um
helgar. Mér fór að líða betur í smá
tíma. Gleymdi mér í þessu hlutverki,
„partístelpu-hlutverkinu“. Þar fékk ég
viðurkenningu, þar virkaði ég,“ segir
Hrafnhildur.
Hún segir drykkjuna hafa ágerst
og henni fylgdu miklar geðsveiflur og
sjálfsvígshugsanir. „Annaðhvort gat
ég ekki sofið eða ég gat ekki vaknað.
Eða ég gat ekki borðað eða borðaði
alltof mikið. Ég virkaði ekki. Ég hélt
að ég væri með geðhvörf og var lögð
inn á geðdeild. Þar fékk ég smá hjálp.
Foreldrar mínir komu á fund með
geðlækninum og á fundinum nefnir
mamma alkóhólisma í milljónasta
sinn. Mér leist nú ekki á blikuna, nú
væri mamma að draga sín vandamál
inn í þunglyndið mitt. Ég var í mikilli
afneitun. Enn skyldi ég sanna fyrir
öllum að ég væri ekki alkóhólisti. Ég
fór oft edrú niður í bæ. Til að sýna
fólki. Ég áttaði mig ekki á því að þessi
stjórnun á neyslunni væri eitt skýrasta
merkið um alkóhólisma,“ segir Hrafn-
hildur.
Í mikilli afneitun
Geðlæknir Hrafnhildar lagði henni
línurnar. Þunglyndislyfin gætu bjarg-
að lífi hennar. En hún þyrfti að hætta
að drekka. Ef hún gæti það ekki skyldi
hún fara í viðtal til SÁÁ. „Ég sagði bara:
Ekkert mál! Sex mánuðir – ég drekk
ekki dropa í sex mánuði. Mömmu
leist sko vel á það,“ segir Hrafnhildur
og brosir.
„Þetta var mín hugmynd. Ég laum-
aði þessu að geðlækninum,“ segir
Hilda Jana.
„Nei, í alvöru? Ég vissi það ekki,“
segir Hrafnhildur og skellihlær. Þær
hlæja báðar. Hilda Jana hefur beitt alls
kyns brögðum í baráttunni sem dóttir
hennar fær nú að vita af.
Mamma kom til baka
– þá get ég það líka
„Við erum búin að fá stelpuna okkar aftur. Neistinn er þarna og manneskjan sem ég þekki. Þetta er stelpan mín,“ segir Hilda Jana. FRéttabLaðið/SteFáN
Mæðgurnar Hilda
Jana Gísladóttir og
Hrafnhildur Lára
Ingvarsdóttir hafa
báðar þurft að fóta
sig á nýjan leik í lífinu
án áfengis og fíkni-
efna. Hrafnhildur
segir móður sína
hafa bjargað lífi sínu
meðal annars með
því að vísa henni á
götuna á Akureyri.
Og svo seinna með
því að koma henni til
hjálpar á ögurstundu.
Kristjana Björg
Guðbrandsdóttir
kristjana@frettabladid.is
↣
Það er mIkIð verIð að
nota bensóLyf, róandI.
sumIr voru bara með
Þetta uppáskrIfað.
unGu fóLkI fInnst Þetta
voða sakLaust en Það
er HæGt að deyJa á ÞeIm.
Þetta er eIns oG far-
aLdur.
Hrafnhildur Lára
1 2 . m a í 2 0 1 8 L a U G a R D a G U R26 H e L G i n ∙ F R É T T a B L a ð i ð
1
2
-0
5
-2
0
1
8

0
4
:3
1
F
B
1
2
8
s
_
P
1
0
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
1
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
2
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
8
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
F
C
1
-1
7
A
0
1
F
C
1
-1
6
6
4
1
F
C
1
-1
5
2
8
1
F
C
1
-1
3
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
8
A

F
B
1
2
8
s
_
1
1
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K