Morgunblaðið - 24.11.2017, Blaðsíða 28

28 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 2017
Bankastræti 12, sími 551 4007 Bankastræti 6 – sími 551 8588
Black Friday
Lágmark 25% afsláttur
af öllum vörum
Föstudag og
laugardag
skartgripirogur.is gullbudin.is
VIÐTAL
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Íslenskir minkabændur fylgjast á
sama hátt með veðurspánni fyrir
Kína og bændur gera fyrir Ísland.
Þeir selja skinnin í austurveg og
Kínamarkaður ræður miklu um
verðmyndun. Kaldur vetur í Kína
gæti komið skinnaverðinu upp úr
þeim öldudal sem það er nú í og
bjargað hag loðdýrabænda uppi á
Íslandi.
Nóvembermánuður og fram í
desember er uppskerutími minka-
bænda. Þá eru þeir að pelsa dýrin
sem kallað er og verka skinnin fyr-
ir flutning í uppboðshúsið í Dan-
mörku. Þorbjörn Sigurðsson,
minkabóndi í Ásgerði í Hruna-
mannahreppi, segir að þótt pels-
unin sé mikilvæg sé gotið mikil-
vægasti tími ársins á minkabúinu.
„Hægt er að klúða málum á mörg-
um stigum en ef það koma ekki
hvolpar á vorin þá skiptir annað
ekki máli. Það er líka skemmtileg-
asti tími ársins, að sjá hvolpana
fæðast og komast á legg,“ segir
Þorbjörn.
Með reynt starfsfólk
Gæði skinnanna ráðast síðan í
framhaldinu og fara eftir stærð
hvolpanna. Ræktunarstarf og fóðr-
un eru mikilvægustu þættirnir.
„Hægt er að eyðileggja góð gen
með lélegu fóðri,“ segir bóndinn.
Minkabúið í Ásgerði er með þeim
stærri á landinu. Fjórir starfsmenn
eru við það allt árið, að bóndanum
meðtöldum. Oft er auka mann-
skapur á sumrin. Fimm starfsmenn
bætast við á meðan unnið er að
pelsun. „Við erum komnir með
ágætis reynslu því við höfum verið
í minkarækt í þrjátíu ár. Vinnan
við pelsunina er orðin vélvædd. Svo
erum við með mannskap sem hefur
verið hjá okkur áður og kann til
verka. Sá sem annast fláninguna
hefur verið hjá okkur í þrettán ár.
Það er mikilvægt,“ segir Þorbjörn.
Eigin verkun og fóðurgerð
Minkabúið í Ásgerði er ekki að-
eins með eigin skinnaverkun held-
ur framleiðir eigið fóður. Hluti hrá-
efnisins kemur af túnum búsins.
Segja má að virðisaukanum sem
verður til við framleiðsluna sé
haldið innan búsins, eins mikið og
mögulegt er. Áfram um fóðurgerð-
ina: „Við erum með stöðugt hráefni
og það skiptir miklu máli. Sækjum
ferska hráefnið frá fiskverkun og
alifuglasláturhúsi tvisvar í viku.“
Þorbjörn og fjölskylda hans
rækta bygg á túnum búsins og nota
í minkafóðrið ásamt innfluttu
korni. Einnig rækta þau sjálf olíu-
repju. Búið er að koma upp ágætis
tækjakosti til að þurrka kornið og
mala og pressa repjufræin. „Hvolp-
arnir þurfa orkuríkt fóður þegar
þeir eru að vaxa. Öll fljótandi fita,
eins og lýsi, er orðin dýr vegna
aukinnar eftirspurnar frá fiskeld-
inu og því kemur repjan að góðum
notum. Við notum einnig steiking-
arfitu. Hratið af repjunni notum
við einnig í fóðrið, sem prótein-
gjafa.
Við nýtum landið sem við eigum.
Notum skítinn frá minkunum að
mestu í stað tilbúins áburðar. Við
keyptum engan tilbúinn áburð fyr-
ir repjuræktunina síðastliðið sum-
ar og aðeins einn stórsekk fyrir
byggræktunina. Bygghálmurinn er
síðan notaður í hreiður fyrir mink-
ana,“ segir Þorbjörn.
Hann segir að vissulega sé hægt
að fá ódýrt innflutt korn nú um
stundir. Ræktunin sé hins vegar
hagkvæm. Nefnir hann að hálmur-
inn sem annars þyrfti að kaupa
dugi til að standa undir öllum
kostnaði við ræktunina. Verðmætin
sem felast í korninu sjálfu séu þar
fyrir utan.
Ekki vonir um mikla hækkun
Fjárhagsstaða minkabænda er
erfið vegna tapreksturs undanfarin
ár. Þorbjörn tekur undir það en
segir að búið í Ásgerði búi enn að
góðu árunum sem voru þar á und-
an. „En það dugar ekki endalaust.
Ég tel að það sé hark hjá mörgum
vegna þess hvað niðursveiflan hef-
ur staðið lengi og því miður er bú-
unum að fækka.“
Margir bændur og sérfræðingar
þeirra hjá danska uppboðshúsinu
voru að vonast til verðhækkunar á
síðasta sölutímabili. Sú hækkun
sem varð á heimsmarkaðsverði
skilaði sér ekki til bænda hér
vegna hás gengis íslensku krón-
unnar.
Spurður um væntingar til kom-
andi sölutímabils sem hefst með
uppboði í febrúar segir Þorbjörn:
„Ég þori varla að spá en held þó að
verðið hljóti að hækka en tel ekki
óhætt að reikna með mikilli hækk-
un. Ég á heldur ekki von á að krón-
an veikist. Ég vona að ég hafi rangt
fyrir mér. Það gæti alveg komið
harður vetur í Kína og salan aukist
vegna þess.“
Byrjaður á að stækka búrin
Hann segir að ákaflega margt
geti haft áhrif á skinnanverðið og
allt hlutir sem bóndinn geti engin
eða lítil áhrif haft á. „Það eina sem
við getum gert er að framleiða
góða vöru með sem minnstum til-
kostnaði. Maður verður að halda
öllum framkvæmdum í lágmarki á
meðan svona er en það getur komið
niður á manni seinna,“ segir Þor-
björn og nefnir að nauðsynlegt sé
að stækka búrin til þess að stand-
ast evrópskar aðbúnaðarreglur
sem uppboðshúsin gera kröfu um
að verði virtar fyrir árið 2020.
Tekur Þorbjörn fram að íslensku
aðbúnaðrreglurnar standist fylli-
lega samanburð við þær evrópsku
að öðru leyti. Hann er byrjaður á
því að stækka búrin. Segir að
leggja þurfi í töluverðan kostnað
við efniskaup en hyggst nota ró-
legri tíma ársins til að vinna verkið
með sínu starfsfólki og halda þann-
ig kostnaði í lágmarki. Hann segist
hafa tvo vetur til að vinna að þessu
og segir að það verði að duga.
„Það er jákvætt að með þessu er
verið að bæta aðbúnað dýranna.
Við framleiðum aldrei gæðavöru
nema dýrunum líði vel,“ segir Þor-
björn.
Fylgjast með veðurspánni í Kína
 Minkabændur í Ásgerði hafa lifað uppsveiflur og niðursveiflur í 30 ár  Pelsunin er uppskerutími
 Verðum að framleiða góða vöru með sem minnstum tilkostnaði, segir Þorbjörn Sigurðsson
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Skinnaverkun Þorbjörn Sigurðsson, minkabóndi í Ásgerði, vinnur eigin skinn. Hann segir að þótt verðið sé lágt
verði menn að vanda sig. Það geri þeir með því að framleiða sem besta vöru með sem minnstum tilkostnaði.
Skinn Eftir þurrkun er minkaskinnunum pakkað og þau send til Danmerk-
ur þar sem þau eru boðin upp. Stærsti markaðurinn er í Kína.
Repjufræ Minkaskítur er notaður
sem áburður í korn- og repjurækt.
Niðursveifla
» Minkabændur standa illa
vegna niðursveiflu á mörk-
uðum og ný uppsveifla hefur
látið á sér standa.
» Eftir ágæta byrjun á nýloknu
sölutímabili lækkaði verðið aft-
ur á mikilvægum uppboðum
fyrir mitt ár. Meðalverð á öllum
seldum skinnum á árinu reynd-
ist vera 9% hærra en á árinu á
undan, í erlendri mynt. Bænd-
ur njóta þó ekki góðs af þeirri
hækkun vegna hækkunar á
gengi íslensku krónunnar.
» Fyrir liggur að stór skörð
verða höggvin í minkaræktina í
vetur með því að nokkrir
bændur eru að hætta búskap.
» Minkabændur eru algerlega
háðir heimsmarkaðsverði á
skinnum. Verðið verður til á
loðskinnauppboðum þar sem
samspil framboðs og eftir-
spurnar ræður niðurstöðu.
» Menn eru hóflega bjartsýnir
um þróunina á komandi sölu-
tímabili sem hefst á nýju ári.
Búist er við heldur minnkandi
framboði skinna á heimsmark-
aði en veður á helstu markaðs-
svæðum hefur einnig sitt að
segja. Um það er erfitt að spá.