Morgunblaðið - 09.03.2018, Blaðsíða 15

FRÉTTIR 15Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 9. MARS 2018
Karlakórinn Heimir heldur tónleika
á Akranesi föstudaginn 9. mars kl. 20.30
í Tónbergi og í Reykjavík laugardaginn
10. mars kl. 14.00 í Langholtskirkju
Æringjarnir Óskar Pétursson, Birgir Björnsson og Valmar Väljaots koma fram með kórnum.
Stjórnandi: Stefán R. Gíslason. Undirleikari: Thomas R. Higgerson.
www.heimir.is
Miðar seldir við innganginn, miðaverð: kr. 4.000
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
„Þetta er okkar árlega uppskeruhátíð,“ segir
Guðmundur Hálfdánarson prófessor, forseti
hugvísindasviðs Háskóla Íslands, um hugvís-
indaþingið sem haldið er í dag og á morgun.
„Hér koma kennarar, doktorsnemar, nýdokt-
orar og nemendur og segja
frá þeim rannsóknum sem
þeir hafa verið að sinna að
undanförnu. Það er boðið
upp á sýnishorn af því sem
er að gerast innan Hugvís-
indasviðs og þótt erindin
séu fræðileg eru þau hugs-
uð þannig að þau höfði
einnig til almennings og
eru allar málstofurnar opn-
ar.“
Á þinginu í ár verða
fluttir um 160 fyrirlestrar í 38 málstofum.
Guðmundur segir að mikil fjölbreytni ein-
kenni þingið. Vont fólk og ljótt, Reykjavík
1918, ættjarðarljóð, femínískar byltingar,
samband Íslands og Grænlands, Vest-
urheimur, lýðræði, þýðingar, umhverfi, hin-
segin rannsóknir, siðbót 21. aldar, syndin,
sambýli íslensku og ensku eru meðal þess sem
fjallað verður um.
Afraksturinn verður ekki gefinn út í sér-
stöku ráðstefnuriti heldur mun hann birtast
smátt og smátt í tímaritsgreinum, ritgerðum
og bókum. Margar rannsóknanna sem sagt
verður frá eru enn í gangi og ekki um fullmót-
aðar niðurstöður að ræða.
Guðmundur segir að stundum megi greina
ákveðna strauma og áhugamál á hugvís-
indaþingum, en það sé þó tilviljunarkennt
hvað kynnt sé hverju sinni og endurspegli
fyrst og fremst fjölbreytt viðfangsefni kenn-
ara og nemenda háskólans. Hann segir að
þegar rennt sé yfir dagskrána að þessu sinni
megi greina talsverðan áhuga á jaðarhópum.
„Það er verið að horfa á hluti sem lengi hefur
verið horft framhjá, á fólk sem átt hefur undir
högg að sækja í samfélaginu,“ segir hann og
er þá með í huga málstofuna Vont fólk og ljótt
– jaðarinn í íslensku samfélagi fortíðarinnar.
Hún verður stofu 201 í Lögbergi á laugardag-
inn og hefst kl. 13. Þar verða fluttir sex fyr-
irlestrar. M.a. talar Sigurður Gylfi Magn-
ússon um „fríkin í samfélaginu“ og spyr við
hvaða aðstæður fólk er jaðarsett, jafnvel út-
hrópað og þokað til hliðar í samfélaginu – af
þeim sem ráða, og Sólveig Ólafsdóttir veltir
fyrir sér hvernig sagnfræðingur fjallar um
jafn viðkvæmt efni og sögur af fólki sem er
vont við annað fólk, viðkvæmt eða vanmátt-
ugt. „Nafngreinir maður það og rekur ættir
þess?“ spyr hún í kynningu á erindinu.
„Hvaða þýðingu hefur það t.d. fyrir afkom-
endur þeirra? Getur verið að með því sé
fræðimaðurinn að yfirfæra „illskuna“ á milli
kynslóða?“ Í fyrirlestrinum verður rakin sag-
an af Kaprasíusi Guðmundssyni sem lenti í fá-
dæma vanrækslu í Borgarfirði á áttunda ára-
tug 19. aldar.
Marina Warner, rithöfundur og prófessor,
er heiðursgestur þingsins. Við upphaf þings-
ins í dag kl. 12 flytur hún hátíðarfyrirlestur
um notkun nútímahöfunda á goðsögum og
furðusögum. Fyrirlesturinn, sem fluttur verð-
ur á ensku, nefnir hún Hugsað með sögum.
Notkun ímyndunarafls á erfiðum tímum.
Uppskeruhátíð hugvísinda
 Árlegt Hugvísindaþing í Háskóla Íslands í dag og á morgun  160 fyrir-
lestrar í 38 málstofum  Mikil fjölbreytni  Þingið er opið almenningi
Morgunblaðið/Ómar
Hugvísindaþing Málstofurnar eru ýmist í aðalbyggingu Háskólans eða Lögbergi.
Guðmundur
Hálfdánarson
Á einni málstofu Hugvísindaþings „Stafrænt
málsambýli íslensku og ensku,“ sem haldin er
í Lögbergi fyrir hádegi á morgun, verður
fjallað um stöðu íslenskunnar á tímum mik-
illa enskra áhrifa á þjóðtunguna í gegnum
stafræna miðla og snjalltæki.
Rannsóknasjóður veitti á vormánuðum ár-
ið 2016 þriggja ára öndvegisstyrk til verkefn-
isins „Greining á málfræðilegum afleiðingum
stafræns málsambýlis.“ Í einu erinda málstof-
unnar munu verkefnisstjórar þess, Eiríkur
Rögnvaldsson og Sigríður Sigurjónsdóttir,
kynna helstu markmið verkefnisins, stöðu
þess í dag og gefa yfirlit yfir þær niðurstöður
sem nú þegar liggja fyrir. Meginmarkmið
verkefnisins er að rannsaka áhrif stafrænna
miðla og snjalltækja, sem gjarnan bjóða upp
á gagnvirk samskipti við notendur á ensku, á
orðaforða, málkunnáttu og málnotkun Ís-
lendinga og á stöðu og framtíð íslenskunnar.
Snjalltækjabylting síðustu ára hefur haft í för
með sér aukna enskunotkun víða um heim en
í verkefninu verður íslenska notuð sem dæmi
um tungumál sem er undir auknu álagi vegna
aukinnar notkunar ensku í kjölfar samfélags-
breytinga undanfarinna ára.
Viðamikil netkönnun, sem ætlað er að veita
yfirlit yfir notkun íslensku og ensku í ís-
lensku málsamfélagi, málkunnáttu í íslensku
og ensku, viðhorf til málanna tveggja o.fl.,
hefur nú þegar verið send til lagskipts handa-
hófsúrtaks 5.000 Íslendinga á aldrinum 3-98
ára (svarhlutfall: um 45%). Gefið verður yf-
irlit yfir helstu niðurstöður sem nú þegar
liggja fyrir úr netkönnuninni frá þátttak-
endum á aldrinum 13-98 ára og rætt hvort
niðurstöðurnar bendi til að nú þegar séu
komin fram máltilbrigði sem tengjast nánu
sambýli íslensku og ensku.
Íslensk tunga á
tímum mikilla
áhrifa frá ensku