Morgunblaðið - 14.03.2018, Blaðsíða 23

MINNINGAR 23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. MARS 2018
kvaddi okkur árið 2011, til að
sameinast henni í Sumarlandinu.
Þú varst engum líkur og því getur
það ekki hafa verið tilviljun að þú
hafir kvatt þennan heim á sjálfan
afmælisdaginn þinn og brúð-
kaupsdag ykkar ömmu.
Ég vil byrja á því að segja að
mér finnst ég óendanlega heppin
með ömmur og afa, þið kennduð
mér margt, þá fyrst og fremst að
drekka kaffi þegar ég var enn á
leikskóla. Núna, tæpum 20 árum
seinna, gæti ég ekki verið ánægð-
ari með þann lærdóm. Síðan ég
man eftir mér hef ég verið kölluð
gömul sál og tel ég tímann sem ég
varði hjá ykkur ömmu Krissu og
ömmu Mæju og afa Hilmari vera
stóran hluta af því.
Ég held að það sé óhætt að
segja að þú varst óvenjulegur afi.
Þegar ég var hjá ykkur ömmu
drakk ég lúpínuseyði með
morgunmatnum og rótaði í vít-
amínskápnum þínum til þess að
finna eitthvert vítamín sem ég
mætti mögulega fá í eftirrétt. Ég
leyfi mér að efast um að margir
afar bjóði upp á þennan lúxus. Á
Huldubrautinni átti ég mun meiri
samskipti við ömmu, þar sem við
spiluðum, hlustuðum á tónlist og
spjölluðum á meðan þú ýmist
sauðst lúpínuseyði eða skrifaðir
þína eigin ævisögu. Þrátt fyrir
það fannst mér alltaf ótrúlega
skemmtilegt að tala við þig, þá
sérstaklega þar sem þú hafðir
bókstaflega svör við öllu og áttir
ekki í erfiðleikum með að fræða
mig um allt það sem mér lá á
hjarta.
Þín verður ávallt minnst sem
Ævars Jóhannessonar sem sauð
og gaf lúpínuseyði. Í minningunni
var alltaf allt undirlagt á Huldu-
brautinni. Þú sauðst seyðið í eld-
húsinu, baðkarið var fullt af ís-
köldu vatni til að halda seyðinu
köldu og amma var í dyragætt-
inni að taka á móti fólki sem var
komið til þess að fá ábót á seyðið.
Í minningunni voru líka allir sem
komu til ykkar svo ánægðir og
þakklátir og margir vildu borga
ykkur fyrir seyðið, en alltaf neit-
uðuð þið að taka við peningum.
Ég skildi það aldrei en í dag veit
ég að þið gerðuð það af einni
ástæðu; góðmennsku. Þú varst
einstaklega góður maður sem
vildi öllum vel. Þú fórst þínar eig-
in leiðir og lést ekki efasemda-
raddir stöðva þig. Þú varst upp-
finningamaður og á undan þinni
samtíð en fékkst að mínu mati
aldrei þá viðurkenningu sem þú
áttir skilið fyrir ævistarfið. Fyrir
þér, ólíkt svo mörgum, var verð-
leiki starfs þíns ekki fólginn í pen-
ingum og frama, heldur ánægj-
unni af því að geta aðstoðað þá
sem þurftu hvað mest á því að
halda.
Ég er glöð en á sama tíma
sorgmædd að þú skulir vera far-
inn. Ég er glöð að þú sért kominn
til ömmu og sért búinn að finna
hamingjuna á ný en ég er sorg-
mædd að geta ekki hitt þig aftur.
Ég er líka sorgmædd því núna er-
uð þið bæði þú og amma farin frá
mömmu, Jóa, Siggu og Tóta. Við
munum öll minnast ykkar beggja
og heiðra minningu ykkar alla
daga, en þá sérstaklega á brúð-
kaupsdaginn ykkar, og afmælis-
daginn þinn 3. mars. Sendu
kveðju til ömmu og njótið lífsins
saman í Sumarlandinu.
Hvíldu í friði.
Þitt barnabarn,
María Mjöll.
Skín sem bjartur silfurhringur.
Skín þér ljúfi ljósvíkingur
mánans öldublik á móðu.
Mjúk og lygn í draumi hljóðum,
í draumsins ljóðum.
Með þér skal til morguns dvelja,
með þér himins stjörnur telja.
Gæta þín í blundi blíðum.
Barnið mitt með hljóðum þýðum,
á anda hlýði.
Undir stjörnum bátur bíður.
Undan ströndu blítt hann líður.
Horfin sorg í huldum straumi.
Hlýnar sál í gullnum draumi,
gullofnum draumi.
(Svavar Knútur)
Hvíl í friði, elsku afi.
Ævar Þór Benediktsson.
Elsku afi.
Þegar ég minnist þín er margt
sem kemur upp í hugann. Mín
fyrsta minning um þig er þegar þú
varst á Huldubrautinni, sjóðandi
seyði sem þú gafst fólki sem þurfti
á því að halda. Mér finnst það lýsa
þér vel og segja til um hversu góð-
ur maður þú varst, þú varst alltaf
að hjálpa öðru fólki. Sterk minn-
ing kemur einnig upp þegar ég
hugsa um þegar þið amma bjugg-
uð í Lækjasmáranum, þá sast þú
gjarnan við eldhúsborðið með
bækur, blöð og tímarit í kringum
þig, að ég tali nú ekki um öll víta-
mínsglösin sem tilheyrðu þér. Mér
fannst ég stundum vera stödd í
heilsuvöruverslun. Við ræddum
margt í eldhúskróknum og þú
sagðir mér frá ýmsu sem þú upp-
lifðir á þinni tíð. Þú sagðir mér t.d.
sögur frá því þegar þú varst ung-
ur, það var ansi margt sem þú
framkvæmdir og upplifðir. Sagan
sem þú sagðir mér frá þegar þú
dvaldir í Surtsey er mér minnis-
stæð, en þá bráðnuðu gleraugun
þín sem voru í vasanum þegar þú
lagðir þig að nóttu til í hrauninu.
Líf þitt var ekki alltaf auðvelt
en þú gerðir margt sem var fram-
úrskarandi. Ég byrjaði að taka
betur og betur eftir því hversu
klár maður þú varst og er því
þakklát og stolt fyrir að hafa verið
barnabarn þitt.
Nú ertu kominn á þann góða
stað sem þú talaðir um og ert loks-
ins búinn að hitta ömmu og finnur
ekki lengur til. Þú varst búinn að
bíða svo lengi eftir því að fá að
kveðja þetta líf og það gerðir þú á
afmælisdaginn þinn sem var
bjartur og fallegur dagur.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt,
þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta
þá sælt er að vita af því,
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti,
þá auðnu að hafa þig hér,
og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer,
þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð,
þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sig.)
Hvíldu í friði,
Kristbjörg Karen
Björnsdóttir.
Vinur minn Ævar Jóhannesson
er látinn.
Fáum mönnum hef ég kynnst á
lífsleiðinni sem var jafn fjarri
skapi að halla réttu máli eða að
leggja illt til nokkurs manns.
Ævar var þekktur fyrir velvilja
sinn gagnvart fólki sem átti við
heilsubrest að stríða og beitti
skörpu viti sínu í leit að nýjum
leiðum til að vinna bug á sjúkdóm-
um. Má þar nefna lúpínuseyðið
fræga, sem hann og konan hans
framleiddu og gáfu fólki. Einnig
má nefna Rifetækið hans góða,
sem ekki var jafn vel þekkt, en
Ævar var hin mesti völundur við
tækjasmíði ýmiss konar.
Það var bæði gefandi og fræð-
andi að ræða við Ævar um margs-
konar málefni líðandi stundar en
einnig og ekki síður málefni lið-
innar stundar. Vil ég nefna nokk-
ur þeirra í von um geta varpað
nokkru ljósi á hvaða manngerð
Ævar Jóhannesson hafði að
geyma. Honum voru t.d. einkar
hugfólgin þau svið er tengdust
svonefndum óhefðbundnum lækn-
ingum, gætti þar margra grasa,
málefna vísindalegs eðlis svo sem
jarðfræði, eðlisfræði og stjörnu-
fræði svo eitthvað sé nefnt, vís-
indasagnfræði var okkur báðum
mikið áhugaefni, saga frumbyggja
í Norður- og Suður-Ameríku,
Ástralíu og Kanada. Okkur varð
tíðrætt um það hve áríðandi væri
að hafa ávallt það sem sannara
reyndist og að forðast sögu-
skekkju og hve áríðandi það væri
að menn, enda þótt þeir væru vel
menntaðir, færu varlega í að tjá
sig um málefni, sem þeir hefðu
ekki rannsakað sjálfir eða hefðu
kynntu sér mjög vel. Og ekki má
gleyma heimspekinni, bæði forn-,
miðalda- og nútíma. Við gátum al-
veg gleymt okkur í vangaveltum
um sköpun heimsins, hvort smíði
hans hefði einhvern tilgang (eða
ekki), um upphaf lífsins og hvort
líf væri útbreitt í alheiminum og
hvers eðlis það líf myndi vera.
Loks vil ég nefna það málefni sem
okkur fannst báðum vega þungt á
metunum en það voru þau sem
nefnd hafa verið fyrirburðafræði,
en þau fræði spanna mjög vítt svið
eins og t.d.: fjarhrif, skyggni,
drauma o.s.frv. og ekki síst þá
miklu spurningu, hvort lífi ein-
staklinga sé lokið með dauðanum
eða hvort um framlíf geti verið að
ræða. Vorum við báðir eða réttara
sagt erum báðir mjög hallir undir
hið síðara, því ég lít svo á að Ævar
hafi sína tilvist áfram rétt eins og
við hin.
Ég vil svo taka undir með Æv-
ari er hann vísaði til spekingsins
og skáldsins er orðaði það svo:
„Ég skildi að orð er á Íslandi til yf-
ir allt sem er hugsað á jörðu.“ Ís-
lensk tunga geymir mörg eftir-
minnileg orð og orðatiltæki og svo
er einnig um dauðann. Í stað þess
að tala um að menn séu dánir,
dauðir, látnir eða gengnir, svo að
eitthvað sé nefnt segir hún að
menn séu – framliðnir –, hugboð
mitt segir mér að Ævar minn sé
nú liðinn fram til fjarlægra sól-
landa og brosi þar í kampinn yfir
þessum vangaveltum.
Aðstandendum og vinum Æv-
ars sendi ég samúðarhugsanir.
Kjartan Norðdahl.
Við Ævar vorum samstarfs-
menn á Raunvísindastofnun Há-
skólans í hartnær þrjá áratugi, en
hann kom til starfa á jarðvísinda-
stofu þeirrar stofnunar árið 1974.
Ósérhlífnari, hugmyndaauðugri,
kunnáttusamari og betri mann
getur varla – hann var völundur á
járn og tré, einn lærðasti ljós-
myndari landsins og á sviði raf-
magns- og rafeindafræði hafði
hann snilligáfu sem jaðraði við það
sem sagt hefur verið um Mozart:
að því var líkast sem hann þægi
sköpunarverk sín beint frá al-
mættinu. Sprenglærður raftækni-
fræðingur á Norrænu eldfjalla-
stöðinni sem vann í mörg ár með
Ævari sagðist nánast fyrirverða
sig fyrir yfirburði hans því hann
gat sett saman hin flóknustu raf-
eindatæki af fingrum fram svo
engu skeikaði – slík var tilfinning
hans fyrir rafrásum og einstökum
þáttum þeirra. Meðal þeirra tækja
sem hann smíðaði og fann upp má
nefna frumgerð íssjárinnar sem
olli byltingu í þykktarmælingum
jökla (þar var loftnetið, sem Ævar
hannaði, alger nýung), síritandi
hallamælar Eldfjallastöðvarinnar
(uppfinning Ævars) sem mikið
voru notaðir í Kröflueldum og
voru m.a. settir upp á Asoreyjum,
stýribúnaður fyrir margvísleg
tæki, t.d. háhitaofna, að ógleymd-
um stýribúnaði fyrir heimilisraf-
stöðvar víða um land þar sem tíðni
rafmagnsins er haldið stöðuglegri
með frumlegum hætti.
Fyrir mig smíðaði hann háhita-
ofna með nákvæmri hitastýringu
fyrir lágan þrýsting og háan, tæki
til að stjórna samsetningu loftsins
í ofnunum, tæki til að mæla leiðni
sýna í ofnunum, tæki til að mæla
vetni í eldfjallagufum, vindraf-
stöðvar til að reka síritandi mæli-
tæki á fjöllum uppi, tæki til að
mæla seltu í ískristöllum. Auk alls
þessa var Ævar afburðasnjall
efnafræðingur, sem oft kom að
góðum notum, harðsnúinn ferða-
maður sem gat gert við alla hluti,
jafnt bíla sem annað á fjöllum. Þá
var hann forvitinn og áhugasamur
eins og barn og óþreyttur að beita
kunnáttu sinni og lestri fræðirita
til að svara hinum ýmsu spurning-
um.
Sem berklasjúklingur á Krist-
neshæli og síðar á Reykjalundi
komst hann snemmendis að því að
ýmsir læknar virtust ekki fylgjast
nægilega vel með í fræðunum og
fór þá að lesa tímarit á því sviði.
Þetta mun hafa verið upphaf þess
sem Ævar var kunnastur fyrir
meðal almennings, en auk þess
skrifaði hann um langt skeið
merkar greinar um nýjungar í
læknisfræði í tímarit Heilsu-
hringsins – m.a. hóf hann baráttu
gegn amalgami í tannfyllingum,
mjög í óþökk margra tannlækna,
sem lyktaði með því að nú eru slík-
ar fyllingar útlægar orðnar að
mestu.
Eins og aðrir hefi ég kynnst
mörgum gáfuðum og hæfileikarík-
um mönnum um ævina, en ég leyfi
mér að fullyrða að enginn þeirra
komist í samjöfnuð við Ævar um
óvenjulega mannkosti. Og því
verður ekki neitað að hann beitti
þeim í þágu lands og þjóðar af
alefli eins og hann best kunni.
Sigurður Steinþórsson.
Þá hefur vinur minn og bjarg-
vættur kvatt þennan heim, Ævar
Jóhannesson fræðimaður og
frumkvöðull.
Árið 1991 greindist ég með
krabbamein í ristli, eftir upp-
skurðinn benti Kristín Ólafsdóttir
í Keldudal mér á að mágur sinn
Ævar og Kristbjörg kona hans
væru að sjóða íslenskar jurtir og
þessi mjöður ætti að sögn Ævars
að byggja upp ónæmiskerfi líkam-
ans. Uppistaðan í honum væri
alaskalúpína, ætihvönn, skófir og
fleiri íslenskar jurtir.
Ég hafði samband við Ævar og
fékk mjöðinn og byrjaði að drekka
hann. Er ég kom í eftirlit þremur
mánuðum eftir uppskurðinn
greindist ég með þrjú illkynja
meinvörp í lifur. Skurðlæknirinn
minn á Borgarspítalanum, Gunn-
ar Gunnlaugsson, gaf mér átta
vikur til að sjá hver þróunin yrði
með æxlin. Er ég kom í skoðun
höfðu öll meinvörpin minnkað og
var þá ákveðið að skera mig upp.
Á þessum átta vikum drakk ég
alla daga tvö vatnsglös af lúpínu-
seyðinu en breytti engu öðru í lífs-
máta mínum og tók aldrei nein
krabbameinslyf. Ég var í eftirliti í
átta ár eftir uppskurðinn en er ég
kom í síðasta sinn í eftirlit greind-
ist ég aftur með illkynja æxli í lif-
ur. Ákvað Gunnar þá að skera mig
aftur, til að fjarlæga meinvarpið.
Það vakti athygli að meinvarpið
sem var tekið var samstofna því
meinvarpi sem áður hafði greinst
en var í nýju lifrinni. Læknarnir
sem stunduðu mig spurðu hvað ég
hefði gert til að sporna við mein-
varpinu, ég sagði eins og satt var,
engin krabbameinslyf, en alltaf
drukkið lúpínuseyðið frá Ævari.
Þessi uppskurður tókst vel. Ég
notaði engin lyf en drakk eitt glas
af lúpínuseyði alla daga, þessi
uppskurður var framkvæmdur
1999, síðan eru liðin 19 ár og hef
ég ekki greinst með krabbamein
síðan og er blöðruhálskirtillinn í
dásamlegu lagi.
Ég drakk lúpínuseyðið sem þau
hjónin Kristbjörg Þórarinsdóttir
og Ævar suðu meðan þeirra naut
við, en við fráfall Kristbjargar
2011 hætti Ævar að sjóða mjöð-
inn, sagði mér þá að einfalt væri
fyrir mig að framleiða sjálfur góð-
an mjöð. Ævar sagði mér, eftir að
hafa rannsakað virkni íslenskra
planta í mörg ár, að tvær bestu ís-
lensku lækningajurtirnar til að
byggja upp ónæmiskerfið væru
blágresi og fræin af ætihvönn, en
virku efnin úr þeim leystust að-
eins upp í alkóhóli. Ég fór að gera
mér þennan mjöð og síðan hef ég
tekið hann.
Þessi hjón fórnuðu stórum
hluta ævi sinnar í að afla plantna
og sjóða mjöðinn, sem þau seldu
aldrei en gáfu því fólki er leitaði til
þeirra er krabbamein hafði gert
vart við sig. Ævar tók það alltaf
fram að mjöðurinn væri ekki lyf
heldur bætiefni til að styrkja
ónæmiskerfið, sem síðan myndi
vinna á móti myndun krabba-
meinsfrumna og annarra sýkinga.
Eftir að ég fór að nota þetta hef ég
aldrei fengið kvef og læt ekki
sprauta mig við flensunni á haust-
in.
Við séra Sigurður Haukur Guð-
jónsson og fleiri aðdáendur Ævars
unnum að því að í nokkur ár að
hann fengi fálkaorðuna fyrir
mannúðar- og líknarstörf en Ólaf-
ur Ragnar Grímsson, fyrrverandi
forseti, neitaði því alltaf en var
viljugur að hengja orður á útrás-
arvíkingana.
Ég þakka mínum sæla fyrir að
hafa kynnst þessum úrvalshjón-
um, það var bæðu heilsu- og
mannbætandi.
Ég sendi börnum þeirra og öll-
um vinum og vandamönnum mín-
ar innilegustu samúðarkveðjur.
Einar E. Gíslason,
Syðra-Skörðugili.
 Fleiri minningargreinar
um Ævar Jón Forni Jóhann-
esson bíða birtingar og munu
birtast í blaðinu næstu daga.
Okkar ástkæri
ÞORSTEINN ÞÓRÐARSON
Brekku, Norðurárdal,
sem lést á dvalarheimilinu Brákarhlíð
Borgarnesi 10. mars, verður jarðsunginn frá
Reykholtskirkju laugardaginn 17. mars
klukkan 14.
Sigurbjörg Þorsteinsdóttir Árni Þór Sigurðsson
Þórður Þorsteinsson Agnes Agnarsdóttir
Þorsteinn Þorsteinsson Guðbjörg S. Sigurðardóttir
Gunnar Þór Þorsteinsson Íris Inga Grönfeldt
Þórhildur Þorsteinsdóttir Elvar Ólason
barnabörn og barnabarnabörn
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
RAGNHEIÐUR BJÖRNSDÓTTIR,
Radda,
frá Vífilsstöðum,
áður til heimilis í Ytri-Njarðvík,
lést á Sólvangi í Hafnarfirði mánudaginn 5. mars.
Útför verður frá Ytri-Njarðvíkurkirkju mánudaginn 19. mars
klukkan 13. Færum starfsfólki Sólvangs innilegar þakkir fyrir
alúð og umönnun. Þeim sem vilja minnast hennar er bent á
Krabbameinsfélag Íslands.
Sigurður Þorleifsson
Björn Vífill Þorleifsson Nanna Soffía Jónsdóttir
Sigurgeir Þorleifsson Þóra Harðardóttir
Guðrún Þorleifsdóttir Johan Thulin Johansen
ömmu- og langömmubörn
Ástkær dóttir mín, systir og mágkona,
ÁSTA HLÍF ÁGÚSTSDÓTTIR,
Sólheimum, Grímsnesi,
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurlands,
Selfossi, miðvikudaginn 7. mars.
Jarðarförin fer fram frá Sólheimakirkju
föstudaginn 16. mars klukkan 15.
Sigrún Árnadóttir Bárður Vigfússon
Brynja Ágústsdóttir
Gestur R. Bárðarson Erna Steina Guðmundsdóttir
Kristinn M. Bárðarson Gerða Arnardóttir
Ástkær sonur okkar, bróðir og mágur,
BJARNI ÞÓR PÁLMASON,
lést á Landspítalanum sunnudaginn 11.
mars. Útförin fer fram frá Bústaðakirkju
þriðjudaginn 20. mars klukkan 13.
Pálmi Kristinsson Salome Tynes
Hjalti Þór Pálmason Ingunn Agnes Kro
Elísabet Pálmadóttir Grétar Már Pálsson
Ágúst Ottó Pálmason
Birna Lind Pálmadóttir
Elskulegur maki, faðir, tengdafaðir og afi,
MÁR MAGNÚSSON,
söngvari og söngkennari,
verður jarðsunginn frá Fríkirkjunni í
Reykjavík föstudaginn 16. mars klukkan 13.
Silke Schrom
Gunnar Karel Másson Agnes Guðjónsdóttir
Mímir Másson Elin Josefine Widerdal
Ilmur Gunnarsdóttir Urður Gunnarsdóttir
Embla Gunnarsdóttir