Morgunblaðið - 14.03.2018, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. MARS 2018
VÍKURVAGNAR EHF.
Víkurvagnar ehf. | Hyrjarhöfða 8 | 110 Reykjavík
Sími 577 1090 | vikurvagnar.is | sala@vikurvagnar.is
Úrval af lokuðum farangurskerrum
frá Ifor Williams
Sýningareintak á staðnum.
BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Tap af rekstri hótela á landsbyggð-
inni jókst á fyrri hluta árs 2017 miðað
við sama tíma 2016. Það gerðist þrátt
fyrir að tekjur jukust um 2,5%. Fram-
legð fyrir fjármagnsliði, afskriftir og
skatta (EBITDA) fór úr -10% í 10,2%.
Þetta kemur fram í greiningu
endurskoðunarfyrirtækisins KPMG
á afkomu hótela á
fyrri hluta árs
2016 og sama
tímabil 2017.
Skoðaðar voru
rekstrartölur
nokkurra hótela á
höfuðborgar-
svæðinu og úti á
landi.
Athugun
KPMG bendir til
að tekjur hótela á höfuðborgarsvæð-
inu hafi aukist um 15,4% milli þessara
tímabila en afkoman nánast staðið í
stað. Rekstrartekjur hótelanna sem
skoðuð voru á höfuðborgarsvæðinu
voru 12.769 milljónir á fyrri hluta árs
2017, borið saman við 11.066 milljónir
á fyrri hluta árs 2016. Á móti kemur
að rekstrarkostnaður jókst úr 10.201
milljón í 11.895 millj., eða um 16,6%.
Launakostnaður á uppleið
Laun og launatengd gjöld hótela á
höfuðborgarsvæðinu jukust úr 5.771
milljón í 6.732 milljónir á tímabilinu,
eða um 16,7%. Þá jukust þau úr 711
milljónum í 749 milljónir úti á landi,
eða um 5,3% milli ára. Bendir athug-
un KPMG til að laun sem hlutfall af
tekjum hótela hafi þá aukist meira úti
á landi en á höfuðborgarsvæðinu.
Haft var eftir Ólafi Torfasyni,
stjórnarformanni Íslandshótela, í
Morgunblaðinu á mánudag að óraun-
hæft væri að hækka laun á hótelum
umtalsvert á næstu árum. Afkoma
ferðaþjónustunnar í heild hafi enda
verið lakari 2017 en árið 2016.
Alexander G. Eðvardsson, sér-
fræðingur á skatta- og lögfræðisviði
KPMG, hefur rannsakað afkomu hót-
ela á Íslandi síðustu ár. Bendir sú at-
hugun til að sveiflur í gengi krónu
hafa haft mikil áhrif á rekstrarreikn-
ing hótela. Salan skilar færri krónum
en útgjöld í krónum aukast (sjá gröf).
Spurður um svigrúm ferðaþjónust-
unnar til að hækka lægstu laun hótela
umtalsvert í ár bendir Alexander á að
launakostnaður hafi hækkað umtals-
vert og mun meira úti á landi en á höf-
uðborgarsvæðinu. „Ég tel því að hótel
á höfuðborgarsvæðinu standi betur
og geti frekar staðið undir launa-
hækkunum en hótel úti á landi.
Hversu mikið veit sennilega enginn,“
segir Alexander.
Samrunaferlið rétt að hefjast
Hann telur aðspurður að breyttar
rekstrarforsendur muni kalla á
frekari samruna í ferðaþjónustu.
„Miðað við það sem ég heyri tel ég
mjög líklegt að félög í ferðaþjónustu
muni í auknum mæli leitast við að
sameinast. Ég hef stundum sagt að
ferðaþjónustan sé ung atvinnugrein
og sé um margt í svipaðri stöðu og
sjávarútvegurinn þegar kvótakerfinu
var komið á. Síðan hefur orðið mjög
mikil hagræðing í greininni og í mín-
um huga er þessi vegferð rétt að hefj-
ast hjá ferðaþjónustunni.“
Starfsfólki fjölgar hægar
Fram kemur í nýlegri greiningu
KPMG að árið 2008 hafi verið 5,9
ferðamenn á hvern launþega í ferða-
þjónustu á háannatíma en 9 ferða-
menn á hvern launþega í fyrra.
Ferðamönnum fjölgar því hraðar en
nýjum störfum í greininni.
Alexander telur aðspurður að sam-
runar muni hafa áhrif á fjölda starfs-
manna á hvern ferðamann.
„Einn tilgangur sameiningar fyrir-
tækja er að hagræða í rekstri. Ég tel
líklegt að þær muni leiða til þess að
færri starfsmenn þurfi til að þjóna
ferðamönnum en nú. Það má heldur
ekki gleyma því að fyrirtæki eru í
nokkrum mæli að nýta sér tölvutækni
til að hagræða, sérstaklega í svo-
nefndri bakvinnslu.“
Greining KPMG bendir til að Ís-
land sé orðið dýrasta ferðamannaland
Evrópu. Verð sé komið að þolmörk-
um og ólíklegt að hægt verði að
hækka það. Alexander telur aðspurð-
ur þetta munu hafa áhrif á tekjur
ferðaþjónustufyrirtækja.
Dvelja orðið skemur á Íslandi
„Mikil hækkun á kostnaði við ferðir
erlendra ferðamanna til Íslands,
mælt í erlendum gjaldmiðlum, hefur
haft þau áhrif að ferðamenn halda
áfram að koma en þeir dvelja skemur.
Þessi þróun hefur þau áhrif að hótel
og afþreyingarfyrirtæki á höfuð-
borgarsvæðinu, og í hæfilegri fjar-
lægð frá Reykjavík, halda sinni stöðu.
Hins vegar hefur þessi þróun þau
áhrif að færri ferðamenn fara í lengri
ferðir út á land sem að sjálfsögðu hef-
ur neikvæð áhrif á rekstur þar. Þetta
hefur verið staðfest með því að for-
ráðamenn bílaleiga hafa sagt að með-
alleigutími bílaleigubíls hafi verið
rúmlega einum degi styttri í fyrra en
2016. Frekari hækkun hefði sennilega
enn neikvæðari áhrif á landsbyggð-
inni. Þá er spurningin orðin sú hvort
verð séu orðin það há í Reykjavík að
ferðamönnum fari að fækka meira en
sem nemur verðhækkunum.“
Bitnar á afkomunni
Spurður hvaða áhrif hærri laun
myndu hafa á samkeppnishæfni
greinarinnar segir Alexander að þau
muni „að sjálfsögðu bitna á afkomu
fyrirtækja í ferðaþjónustu ef ekki
verður unnt að veita þeim hækkunum
út í verðlagningu á þjónustu“.
„Ef verð á hótelgistingu á Íslandi
er borið saman við verð í löndum sem
við viljum bera okkur saman við er
ljóst að verðlagning hér á landi er
þegar orðin mjög há,“ segir hann.
Versnandi afkoma hótela úti á landi
 Sérfræðingur hjá KPMG segir ferðaþjónustu á svipuðum slóðum og sjávarútvegur fyrir kvótakerfið
 Komið sé að samruna fyrirtækja  Lítið svigrúm til launahækkana  Hærri laun skerða afkomuna
Rekstrarreikningur fyrirtækis í ferðaþjónustu
Með óbreytt verð gistinátta í evrum frá 2012 til 2017
Milljónir króna 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Rekstrartekjur* 170,3 158,9 154,7 141,7 119,5 125,4
Rekstrargjöld
Vörunotkun 20,4 21,2 21,6 22 22,4 22,8
Laun og launatengd gjöld 64,7 68,4 72,3 77,5 86,3 93,4
Húsnæðiskostnaður 32,4 33,4 34,3 34,8 36,9 37,5
Annar kostnaður 18,7 19,5 19,8 20,2 20,5 20,9
Rekstrargjöld samtals 136,2 142,4 148,1 154,5 166,2 174,5
Rekstrarhagnaður (EBITDA) 34,1 16,5 6,6 -12,8 -46,7 -49,1
Hlutfall af rekstrartekjum 20,0% 10,4% 4,3% -9,1% -39,1% -39,2%
Verð á gistinótt í evrum 100 100 100 100 100 100
*Seld þjónusta á föstu verði, alls
1 milljón evra. Heimild: KPMG. Afleiðing þess að selja á föstu verði í evrum
og taka á sig innlendar kostnaðarhækkanir
Rekstrarreikningur fyrirtækis í ferðaþjónustu
Með óbreytta framlegð frá 2012 til 2017
Milljónir króna 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Rekstrartekjur* 170,3 176,5 182,2 188,6 200,2 208,6
Rekstrargjöld
Vörunotkun 20,4 21,2 21,6 22 22,4 22,8
Laun og launatengd gjöld 64,7 68,4 72,3 77,5 86,3 93,4
Húsnæðiskostnaður 32,4 33,4 34,3 34,8 36,9 37,5
Annar kostnaður 18,7 19,5 19,8 20,2 20,5 20,9
Rekstrargjöld samtals 136,2 142,4 148,1 154,5 166,2 174,5
Rekstrarhagnaður (EBITDA) 34,1 34,1 34,1 34,1 34,1 34,1
Hlutfall af rekstrartekjum 20,0% 19,3% 18,7% 18,1% 17,0% 16,3%
Verð á gistinótt í evrum 100 111 118 133 168 166
Breyting milli ára 11,0% 6,3% 12,7% 26,3% -1,2%
Verð á gistinótt í þús. kr. 17,0 17,6 18,2 18,9 20,0 20,9
Breyting milli ára 3,6% 3,2% 3,5% 6,2% 4,2%
*Seld þjónusta m.v. óbr. fram-
legð frá 2012. Heimild: KPMG. Verð í evrum þarf að hækka um 66% til að félög
geti haft sömu framlegð í krónum 2017 og 2012
Alexander G.
Eðvardsson
Kristófer Oli-
versson,
fr.kv.stj. og
eigandi
CenterHotels,
segir blikur á
lofti í ferða-
þjónustu og
þar með ís-
lensku efna-
hagslífi.
„Við sjáum það í minnkandi
hagvexti. Þá kólnun má fyrst og
fremst rekja til minni vaxtar í
ferðaþjónustu. Fyrirtæki þurfa
að aðlaga reksturinn að breytt-
um veruleika og láta dæmið
ganga upp án þess að treysta á
mikla fjölgun ferðamanna. Allir
þurfa að átta sig á breyttri
stöðu og haga seglum eftir
vindi í þessum efnum … Það er
ljóst að framundan er tímabil
hagræðingar í ferðaþjónustu.
Framlegðin mun velta á því
hversu vel sú hagræðing mun
ganga og eins utanaðkomandi
þáttum sem erfiðara er að hafa
stjórn á. Þróun gengis og niður-
staða kjarasamninga mun
skipta miklu sem og auðvitað
fjöldi ferðamanna á komandi ár-
um og neysluhegðun þeirra.“
Minni vöxtur
en síðustu ár
KOMIÐ AÐ HAGRÆÐINGU
Kristófer
Oliversson