Fréttablaðið - 18.08.2018, Síða 12

Útgáfufélag: torg ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
ritStjórar: Kjartan Hreinn Njálssson kjartanh@frettabladid.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is, markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is fréttablaðið.iS: Sunna Karen Sigurþórsdóttir sunnak@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 85.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án
endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttablaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5800, ritstjorn@frettabladid.is helgarblað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is
menning: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Gunnar
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Arðsemin er
slík, að
fyrirtæki í
sjávarútvegi
eru að gera sig
gildandi á
öðrum
vígstöðvum.
Ekki er
endalaust
hægt að finna
fjármunum
farveg í sjávar-
útvegsrekstri.
Dóttir mín útskrifaðist úr leikskóla í London í vikunni. Eins og sannri nútímamóður sæmir vakti það með mér nístandi samviskubit. Ég átt-
aði mig á hversu margt fjögurra ára barnið kunni: Stafi,
tölur, heilt tónleikaprógramm af nöturlegum breskum
barnagælum (It’s raining, it’s pouring/The old man is
snoring/He bumped his head/On the top of the bed/
And couldn’t get up in the morning). Það sem olli því að
ég fálmaði eftir pískinum tilbúin í hressilega sjálfshýð-
ingu var sú staðreynd að lítið sem ekkert af allri þessari
visku var frá mér komið.
Ég sat í stofunni og klippti neglurnar á yngri bróður
hennar þegar sú fjögurra ára hlammaði sér á sófann og
spurði: „Hvers vegna erum við með neglur?“
Þarna var tækifærið. Það var komið að mér að miðla
af þekkingu minni; vera sú fyrirmyndarmóðir sem
ég hafði alltaf verið á leiðinni að verða; foreldrið sem
föndrar dúkkukastala með barninu úr tómum jógúrt-
dollum og íspinnaspýtum í stað þess að henda í það
nýjustu Barbie-höllinni; foreldri sem spinnur sögur og
ævintýri af fingrum fram en ekki upp lygar eins og að
Evrópusambandið hafi bannað batterí og þess vegna
sé ekki hægt að kaupa nýjar rafhlöður í syngjandi leik-
fangavélmennið sem sýgur lífsviljann úr fullorðnum;
foreldrið sem skutlar barninu í ballett, píanótíma og
forritunarnámskeið eftir skóla í stað þess að rétta því
Netflix-fjarstýringuna.
Mér fannst framtíðarfyrirætlanir þegar hafa afmáð
syndir fortíðar þegar ég svaraði: „Því einu sinni vorum
við dýr.“
Ég hélt að mér hefði tekist vel upp er ég miðlaði
fjögurra ára dótturinni þróunarkenningunni. En dramb
er falli næst.
Ég var á leiðinni út í ruslageymslu með stóran pappa-
kassa þegar hún birtist eins og árvakur villiköttur úr
launsátri.
„Átti ég heima í þessum kassa þegar ég var dýr?“
„Ha, nei, sko þú varst ekki dýr.“
„En þú sagðir að við hefðum einu sinni verið dýr.“
„Það voru forfeður okkar sem voru apar.“
„Er amma api?“
„Nei.“
„En afi?“
„Nei.“
„Ertu með svona mikið hár á fótunum af því að þú ert
api?“
Ég ákvað að horfast í augu við staðreyndir. „Gjörðu
svo vel, hérna er Netflix-fjarstýringin.“
Ég yrði aldrei fyrirmyndarmóðirin sem mér fannst að
ég ætti að vera. Eða hvað?
Hin nógu góða móðir
Árið 1953 bjó Donald Winnicott, breskur barnalæknir
og sálgreinir, til hugtakið „hin nógu góða móðir“. Eftir
að hafa fylgst með þúsundum mæðra og börnum þeirra
veitti Winnicott því eftirtekt að börnum sem ekki gengu
að ótakmarkaðri athygli mæðra sinna vísri reiddi betur
af en þeim sem nutu óskiptrar athygli. Winnicott sagði
að þótt ósjálfbjarga hvítvoðungar þörfnuðust allrar
athygli móður eða uppalanda væri mikilvægt að mæður
væru ekki alltaf til taks er fram liðu stundir. Börn sem
ættu móður sem olli þeim reglulega vonbrigðum –
svaraði þeim ekki strax þegar þau kölluðu, lék ekki við
þau eftir pöntun, eldaði ekki matinn sem þau vildu –
væru betur í stakk búin til að takast á við þá staðreynd
að lífið léti ekki undan duttlungum hvers manns.
Svo virðist sem kenning Winnicotts eigi við rök að
styðjast. Ný rannsókn sýnir að svo kallaðir „þyrlufor-
eldrar“, foreldrar sem eru með puttana í öllu sem börn
þeirra gera, hefta andlegan þroska barna sinna og grafa
undan félagsfærni þeirra. Aðrar rannsóknir sýna að þétt
dagskrá af tómstundum haldi aftur af sköpunargáfu
barna því fátt geri hugvitinu jafngott og að leiðast.
Haustið brestur nú á með öllum sínum kröfum um
skutl á íþróttaæfingar, aðstoð við heimalærdóminn,
kaup á nýjum skólatöskum og kvabb um tómstundir –
það þarf að mæta á fótboltamótin, sauma búninga fyrir
skólaleikritið, baka sykurlausa hráköku fyrir fjáröflunar-
samkomuna … En áður en uppalendur landsins teygja
sig í sjálfshýðingarpískinn er rétt að minna á eftir-
farandi: Rannsóknir sýna að „hin nógu góða móðir“ er í
raun hin allra besta móðir.
Ertu api?
Samfélagið er að vakna til lífs eftir vætusamt sumar. Stutt er þar til þing kemur saman. Mörg hitamál bíða afgreiðslu.Á síðustu metrum þingsins í vor ætlaði stjórnarmeirihlutinn að þvinga í gegn lækkun
á veiðigjöldum. Gert var ráð fyrir 17 prósenta lækkun,
innheimt veiðigjöld áttu að fara úr 10 milljörðum, í
8,3 milljarða. Stjórnarandstaðan mótmælti harðlega.
Allt var þetta gert í miklum flýti. Skyndileg frestun
málsins var í stíl við flumbrulegan undirbúninginn.
Fyrirheit voru gefin um að málið yrði tekið upp að
nýju í haust og þá fengi það almennilega umfjöllun.
Leggi ríkisstjórnin í að setja málið á dagskrá á ný þarf
að standa við fyrirheitin.
Réttlætingin fyrir lækkunni hljómaði kunnuglega.
Starfshæfni og samkeppnisburðum er að sögn ógnað
vegna krónugengisins. Þetta harmakvein hefur skotið
upp kollinum reglulega. Áður var kveininu svarað
með því að fella gengið. Launafólkið bar hallann.
Nú bíðum við spennt eftir rökum sem duga. Er
óumflýjanlegt náttúrulögmál að útgerðin, sem ekki
vill sjá nýjan gjaldmiðil, fái sjálfkrafa áheyrn hjá
stjórnvöldum þegar gengi krónunnar, sem hún hefur
svo mikla velþóknun á, hreyfist aðeins henni í óhag?
Hver á framtíðarskipanin að vera? Hvert er eðlilegt
endurgjald fyrir afnot af auðlindinni, sem þjóðin á?
Því er kannski ekki auðvelt að svara, en menn
verða að hafa í huga þá staðreynd að samkvæmt
opinberum tölum er útgerðin ekki á nástrái – arðsemi
eigna hennar er miklu meiri en í öðrum atvinnu-
greinum.
Árið 2016 var hún 13 af hundraði. Til samanburðar
var arðsemi eigna í viðskiptahagkerfinu, það er öllum
fyrirtækjarekstri í landinu að opinberri starfsemi,
lyfjaframleiðslu, fjármála- og vátryggingastarfsemi
undanskilinni, rúmlega sex prósent. Þessar tölur
eru teknar saman í lok þriggja ára samfellds sam-
dráttarskeiðs í sjávarútvegi, en arðsemi eigna var 25%
árið 2012. Lækkunin er til komin vegna styrkingar
krónunnar.
Ljóst er, að svigrúm er til staðar. Arðsemin er slík,
að fyrirtæki í sjávarútvegi eru að gera sig gildandi á
öðrum vígstöðvum. Ekki er endalaust hægt að finna
fjármunum farveg í sjávarútvegsrekstri. Kvótakóngar
og -drottningar eiga brátt hluti í stærsta smásölufyrir-
tæki landsins og nú þegar í umsvifamesta flutninga-
fyrirtækinu. Morgunblaðið er að stærstum hluta í
eigu stórfyrirtækis í sjávarútvegi í Vestmannaeyjum.
Það fyrirtæki á líka hluti í heildverslun, olíufyrirtæki
og eflaust fleiri fyrirtækjum.
Var ætlunin með kvótakerfinu að gefa ekki bara
fiskinn í sjónum heldur nota arðinn af honum til að
slá eign sinni á flest stærstu fyrirtæki landsins í kaup-
bæti?
Þessi mál verða aldrei til lykta leidd meðan ekki
ríkir sátt í samfélaginu um skipan fiskveiða. Sú sátt
mun aldrei nást fyrr en sanngjarnt gjald er lagt á
afnotin. Gjaldið á að nota til að byggja og reka skóla,
sjúkrahús og menningarstarfsemi.
Ekki á nástrái
mánudaga-föstudaga 7.30 -17.30
laugardaga 8.00 -16.00
sunnudaga 9.00 -16.00
Austurströnd 14 • Hringbraut 35
Fálkagata 18
....................................................Sími: 561 1433
www.bjornsbakari.is
MUNDU EFTIR GÖMLU GÓÐU
AFMÆLISKRINGLUNNI
- fyrir 25-30 manns
FULLVELDISKAKAN
1 8 . á g ú s t 2 0 1 8 L A U g A R D A g U R12 s k o ð U n ∙ F R É t t A B L A ð i ð
SKOÐUN
1
8
-0
8
-2
0
1
8

0
4
:2
8
F
B
1
0
4
s
_
P
1
0
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
9
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
0
9
A
-1
C
6
0
2
0
9
A
-1
B
2
4
2
0
9
A
-1
9
E
8
2
0
9
A
-1
8
A
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
1
0
4
s
_
1
7
_
8
_
2
0
1
8
C
M
Y
K