Skírnir - 01.09.2016, Blaðsíða 31

267varðmaður gamla íslands
íslenska ríkið undan miklum fjárútlátum sem samningar gerðu ráð
fyrir. Dómurinn hafði einnig afgerandi áhrif á stöðu þeirra beggja.
Ólafur Ragnar náði kjöri árið 2012 með rétt ríflega helming atkvæða
og traust til hans haggaðist lítt síðan. Í kjölfar Icesave-dómsins juk-
ust vinsældir hans hins vegar umtalsvert. Þrír af hverjum fjórum
kjósendum Sjálfstæðisflokksins treystu nú forsetanum. Sem fyrr
voru kjósendur Framsóknarflokksins tryggustu bandamennirnir. Í
einni skoðanakönnun sögðust þannig yfir 90% kjósenda Fram-
sóknar vera ánægð með störf Ólafs Ragnars Grímssonar. Eftir sem
áður naut hann lítils trausts meðal kjósenda Samfylkingar og VG
(„Ánægja með störf Ólafs Ragnars …“ 2013).
Fylgi Framsóknarflokksins hafði ekki aukist við kjör Sigmundar
Davíðs sem flokksformanns í ársbyrjun 2009. Dómurinn breytti
því hins vegar svo um munaði. Á skömmum tíma tvöfaldaðist fylgið
í skoðanakönnunum, fór úr 14% í 28%. Flokkurinn var orðinn
stærsti flokkur landsins; Sjálfstæðisflokkurinn var næststærstur með
ríflega 20% fylgi.
Þingkosningar 27. apríl 2013 staðfestu gjörbreytt fylgishlutföll
stjórnmálaflokka í landinu frá þingkosningum árið 2009. Flokkar
hins gamla Íslands, Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur, fengu
saman rétt rúman helming atkvæða en mikinn meirihluta þing-
manna, 19 þingmenn hvor flokkur. Stjórnarflokkarnir guldu af hroð:
Samfylkingin hlaut tæp 13% í stað nærri 30% fylgis í kosningunum
2013 og Vinstri hreyfingin – Grænt framboð um 11% en hafði haft
yfir 20% fylgi. Samanlagt töpuðu flokkarnir tveir því meira en helm-
ingi af fyrra fylgi.
Stjórnarskiptin gengu mjög greiðlega. Strax eftir kosningar baðst
Jóhanna Sigurðardóttir lausnar fyrir sig og ráðuneyti sitt. Forsetinn
átti samræður við formenn allra flokka, m.a. við Bjarna Benedikts-
son formann Sjálfstæðisflokksins. Forseti tók sér vald til að ganga
framhjá honum við stjórnarmyndun en kalla Sigmund Davíð til for-
sætis nýrrar ríkisstjórnar — þrátt fyrir að Sjálfstæðisflokkurinn
fengi í kosningunum um 4000 fleiri atkvæði en Framsóknarflokk-
urinn.10 Val sitt útskýrði forsetinn þannig opinberlega:
skírnir
10 Sjálfstæðisflokkur fékk 50.446 atkvæði en Framsóknarflokkur 46.176.