Saga - 2008, Blaðsíða 11

ins. fietta var oft gert gegn vilja ríkisstjórnarinnar en meirihluti
flingsins neyddi hana til a› standa svona a› málum.
fia› er líka áhugavert a› sko›a a›eins stærra samhengi kalda
strí›sins á flessum árum. Stjórn Ronalds Reagan í Bandaríkjunum
haf›i au›vita› teki› upp mun har›ari stefnu í kalda strí›inu og
hluti hennar var a› setja upp me›aldrægar kjarnorkueldflaugar í
Vestur-Evrópu. fiessi ákvör›un var mjög umdeild í álfunni á níunda
áratugnum og sérsta›a Danmerkur á flessum tíma var sú a› and-
stæ›ingar me›aldrægra kjarnorkuvopna voru í meirihluta á flingi.
Hér var hægt a› s‡na andstö›u í verki og úr var› á›urnefnt tíma-
bil ne›anmálsgreinanna. fietta leit au›vita› illa út fyrir Atlants-
hafsbandalagi› en fletta var líka mjög ney›arlegt fyrir fláverandi
utanríkisrá›herra Dana, Uffe Ellemann-Jensen. Hann tók fletta
mjög nærri sér, áleit fletta svik sósíaldemókrata vi› samstö›una um
öryggismál sem ríkt haf›i í kalda strí›inu fram a› flessu.
—Hvernig höf›u svo flessi mál áhrif á dönsk stjórnmál og danska umræ›u
eftir a› kalda strí›inu lauk?
A› mörgu leyti var fletta mjög erfi› reynsla fyrir danska stjórnmála-
menn og mörgum fannst a› gera flyrfti upp fletta tímabil ósættis.
fietta var› samt ekki stórt vandamál fyrr en ári› 2001, en frá
endalokum kalda strí›sins og til fless árs voru sósíaldemókratískar
ríkisstjórnir vi› stjórnvölinn og flær höf›u meirihluta á flingi. fia›
var fló á flessu tímabili sem byrja› var a› skipa opinberar nefndir til
a› hefja rannsóknir á kalda strí›inu í Danmörku. fietta byrja›i í
stjórnartí› Pouls Nyrups Rasmussen en fyrsta nefndin var sett á fót
ári› 1995 til a› rannsaka Grænlandsmáli›. fia› hófst flegar fræ›i-
menn fundu skjöl í bandarískum skjalasöfnum sem s‡ndu a› flvert á
yfirl‡singar dönsku ríkisstjórnarinnar hef›u veri› kjarnorkuvopn á
Grænlandi. fiessir fræ›imenn hófu a› spyrja óflægilegra spurninga
sem sitjandi ríkisstjórn átti engin svör vi› en rannsóknir í
skjalasöfnum leiddu í ljós a› líklega var rétt a› kjarnorkuvopn hef›u
veri› geymd á Grænlandi. Ríkisstjórnin setti flví á fót nefnd ári› 1995
og sú nefnd skila›i af sér sk‡rslu um Grænlandsmáli› ári› 1997.4 Ég
kalda stríðið, … dönsk samtímastjórnmál 11
4 Nefndin starfa›i innan Dansk Udenrigspolitisk Institut (DUPI), sem einnig var
komi› á fót ári› 1995 og haf›i a› markmi›i a› styrkja og halda utan um
rannsóknir á danskri utanríkisstefnu og tengslum vi› umheiminn. DUPI var
svo lög› ni›ur í lok ársins 2002 og rann inn í DIIS, Dansk Institut for Inter-
nationale Studier, eins og sagt er frá hér sí›ar.
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 5/15/08 11:17 AM Page 11