Jökull - 01.01.2009, Qupperneq 118

Fjölnir Torfason
Komnir í Prestfell
Það var sérkennileg tilfinning að stíga á land í Prest-
felli, bæði að hafa farið svo langan jökulveg á svo
skömmum tíma og hitt ekki síður að ekki var vitað til
þess að hér hefði maður komið um langt árabil, jafn-
vel ekki í mörg hundruð ár. Við töldum okkur hafa
svo góðan tíma að við ákváðum að skoða okkur dá-
lítið um í Prestfelli, gengum dálítið upp fjallið og inn
eftir hlíðum þess, upp á myndarleganhnaus sem þar er
og horfðum þaðan inn með hlíðum fjallsins, inn eftir
Breiðamerkurjökli. Við reyndum að meta fjarlægðina
til Esjufjalla og færið á jöklinum þangað yfir og var
þaðmat okkar að jökulvegur milli Esjufjalla og Prest-
fells myndi ófær vegna mikils skriðs í Breiðamerk-
urjökli á milli Esjufjallarandar og svæðis um tveimur
kílómetrum frá Prestfelli. Hnausinn sem við stóðum á
skírðum við Maddömuhnaus, þótti það vel til fallið í
miðju hlíðum Prestfells.
Við tókum síðan stefnu af Maddömuhnaus, aust-
ur hlíðar Prestfells sem eru að mestu ógrónar svo hátt
uppi. Þó fundum við á einum stað dálitla uppsprettu
í skriðunni og umhverfis hana var að finna ótrúlega
margar tegundir blóma og grasa. Skriðurnar framan
í Prestfelli eru ólíkar skriðum í framfjöllum. Hér eru
skriðurnar gerðar af fremur smáum þunnum hellum,
3–8 cm í þvermál og 1–2 sentimetrar á þykkt. Hell-
ur þessar hafa í aldanna rás raðað sér eftir veðri og
vindi þannig að þær mynduðu flöt þar sem hver hella
lá að því er virtist að hálfu ofan á hellunni sem neðar
var og þannig koll af kolli, líkt og gömlu helluþökin
voru hér í sveitinni fyrr meir. Þannig virtist náttúr-
an hafa raðað hellunum, að í miklum stormi eða regni
myndaðist hvergi brún eða bil þar sem vindurinn gæti
náð undir hellurnar eða regniðmyndað farveg á einum
stað frekar en öðrum. Á hellunum mátti sjá skófir og
annan smágróður og töldum við að þær hefðu legið í
svipaðri eða sömu stöðu lengi.
Hér verð ég að segja frá undarlegu fyrirbrigði sem
ég varð vitni að á þessum slóðum ári síðar. Þá kom
ég inn á Beygju í fyrstu smölun og skimaði til Innri
Veðurárdals og Prestfells og rifjaði upp í huganum
ferðina frá árinu áður. Ég hafði skamma stund stað-
ið og yljað mér við minningarnar þegar ég tók eft-
ir því að Prestfellið var eitthvað öðruvísi en það var
vant að vera, það virtust vera einhver skil í skriðunum
í efri hluta fjallsins. Ég tók upp sjónauka og kann-
aði nánar hvað þarna hefði komið fyrir. Það sem fyr-
ir augum blasti var skelfilegt, það virtist sem jarðýtu
hefði verið ekið eftir hlíðum Prestfells og þá helst með
það fyrir augum að gera þar akfæran veg. Úr margra
kílómetra fjarlægð mátti sjá slóð sem við nánari at-
hugun var í upphafi eftir fjóra menn og einn hund, en
með því að ganga eftir skriðunni höfðum við raskað
árhundraða náttúrulegri uppröðun hellusteinanna sem
þöktu skriðuna. Röskunin varð til þess að ný upp-
röðun þurfti að verða og tók þessi nýja uppröðun yfir
margra metra breitt svæði og var mjög áberandi.
Leynidalur
Við ferðalangarnir höldum nú áfram austur eftir hlíð-
um Prestfells og komum eftir nokkra göngu á brúnir
dalsins sem uppgötvaðist haustið áður. Dalur þessi
klippir Prestfell algjörlega úr samhengi við aðra hluta
Innri Veðurárdals. Við vorum sammála um að skýra
hann Leynidal. Dalurinn er U-laga, 3ja-4ja kíló-
metra langur, gróinn að nokkru hið neðra en efra eru
berar skriður og klettabelti. Eftir dalbotninum rann
bergvatnsá, og sjá mátti fagurlitaðar áreyrar þar sem
blágrýti var mest áberandi steintegundin. Áin féll
síðan í myndarlegum fossi ofan í Veðurárdalslónið.
Greiðfært var niður í dalinn þar sem við komum að
honumog vorum við aðeins nokkrarmínútur að lækka
okkur úr um 900 metra hæð niður í 500 metra hæð,
en það áætluðum við að væri hæð dalbotnsins miðað
við sjávarmál. Þegar niður í dalbotninn kom urðum
við fyrir nokkrum vonbrigðum með gróðurinn, mið-
að við það sem okkur hafði sýnst að ofan. Niður við
ána var allur gróður dauðkalinn, leit út fyrir að vera
að koma undan snjó í fyrsta sinn í mörg ár, ekki ólíkt
og við höfðum séð í Veðurárdal í fyrstu göngum þetta
haust. Þar höfðu bráðnað fannir í fyrsta sinn frá haust-
inu 1967 og grastorfur sem komu undan snjónum sem
legið hafði samfellt í 18 ár voru nánast moldarflag.
Þegar við komum í hlíðina hinu megin í dalnum,
sem sneri til suðurs þá gegndi dálítið öðru máli. Gróð-
ur var þarna fremur gisinn en mun gróskumeiri en við
höfðum séð til fjalla áður. Gulvíðirunnar stóðu þarna
20. september alsettir reklum líkt og var í byggð um
miðjan júní. Blómjurtir voru mun hávaxnari hér og
gróskumeiri en við höfðum séð áður við bestu aðstæð-
ur. Við héldum þegar upp bratta hlíðina og stefndum
118 JÖKULL No. 59, 2009