Breiðfirðingur - 01.04.2009, Side 26

24
BREIÐFIRÐINGUR
Skarðstöð varð ekki löggilt sem verslunarstaður fyrr en 8. nóv.
1883 samkvæmt því sem segir í Stjórnartíðindum það ár.
Forsenda þess að miltisbrandur bærist í Skarðstöð var að húðir
væru fluttar þangað. í Stóra-Galtardal á Fellsströnd kom
miltisbrandur upp í byrjun ágúst sumarið 1885, sem er eðlilegur
tími, þar sem sýkin barst með húðum í verslun um vorið.
Fjárdauðinn á Skarði hófst aftur á móti ekki fyrr en um miðjan
þorra. Þar sem Skarðstöð var ekki orðin verslunarhöfn 1865 og
féð fer ekki að drepast fyrr en um miðjan vetur, verður að telja
gjörsamlega útilokað að fjárdauðinn hafi verið af völdum
miltisbrands. Einnig er ekkert í frásögnum af fjárdauðann um
að hann hafi verið smitandi.
Niðurstaða
í fáeinum orðum er niðurstaðan þessi. Fé byrjar að drepast á
Skarði í byrjun febr. veturinn 1865 og virðist féð mest vera að
drepast í febr. og fram í byrjun mars, eða frá því um miðjan
þorra og fram á góu. Menn þekkja ekki einkennin og vilja
jafnvel kenna fjárdauðann draugum, en sumir á 19. öld telja
þetta meðal óþekktra sauðfjárdóma. Friðrik Eggerz fullyrti
fjárdauðann vera af manna völdum. Fyrst árið 1898 giskaði
Magnús Einarsson dýralæknir á að fjárdauðinn hafi verið af
völdum miltisbrands, ítrekar það síðar og eftir því fara aðrir
síðan. Það sem útilokar að um miltisbrand geti verið að ræða,
er að Skarðsstöð var þá ekki innflutningshöfn.
Hér er greinilega komið gott skólabókardæmi um, að menn
skuli ekki taka neitt sem gefið, þótt margs sinnis hafi verið
endurtekið á prenti. Fyrst er giskað á, og eftir því síðan farið í
blindni án þess að rannsaka málið að nýju. Ágiskunin verður þá
staðreynd, sem aðrir fara eftir í góðri trú. Þegar málið er rakið
til róta kemur þveröfug niðurstaða í ljós.