Breiðfirðingur - 01.04.2016, Page 30

BREIÐFIRÐINGUR30
fiskigarða, torfrista ásamt fleiru svo sem lyngrifi til eldunar. Á Brunnum
fylgdu uppisátrinu fullbúnar búðir að viðum og veggjum.6 Fyrir þessi
vergögn þurftu svo vermenn að greiða afnotagjald til landeigenda.
Verstöðvar eða veiðistöðvar voru mismunandi en skipta má þeim í
stórum dráttum í þrennt. Heimaver eða heimræði voru verstöðvar þar
sem nokkrir bátar höfðu sameiginlega lendingu eða skipstöðu. Gerðu
menn þar út frá heimilum sínum. Þannig var heimræði frá Látrum og
lendingin var beint niður af bæjunum.
Útver voru aftur staðir þar sem menn komu með báta sína og áhafnir
að heiman á staði þar sem stutt var á miðin þangað sem fiskur gekk á
ákveðnum árstímum. Þá þurfti lending helst að vera góð og uppsátur
fyrir nokkra báta. Þarna bjuggu vermenn yfir vertíðina í verbúðum eða
tjöldum. Á Brunnum var útver og þeir sem stunduðu róðra frá útveri
nefndust vermenn, útversmenn eða róðrarmenn en sjósóknin útræði. Þar
voru vermenn frá austari byggðum Barðastrandarsýslu og Vestureyjum.
Voru gerðir þaðan út sex til átta bátar og var hver áhöfn í sinni verbúð.7
Þriðja tegundin var viðleguver en þar voru ekki verbúðir þótt að­
komubátar sæktu sjó þaðan. Áhafnirnar bjuggu á bæjunum sem næstar
voru verstöðinni. Þetta gátu verið lögbýli, hjáleigur eða þurrabúðir.8
Á Látrum var líka útver á Látranesi, sem er í norðanverðri víkinni,
og lendingin var sú sama og heimamanna, niður undan bæjunum á
Látrarifi. Ekki var hægt að lenda á Látranesi en fiskurinn tekinn í land
á seil í stórgrýttri fjöru Steinólfsvíkur. Einn maður, seilarmaður, stökk
í land með seilarlínuna og dró seilina í land á meðan hinir bátsverjarnir
fóru með bátinn og settu hann upp á rifið heima.9
Verstöðvarnar á Látrum og Brunnum
Verstöð hefur að öllum líkindum verið á Brunnum frá fornu fari en hún
hefur verið lögð af um 1620 og tekin upp aftur einhvern tímann fyrir
miðja 18. öld. Í Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalin frá 1703
segir að á Látrum:

hefur verið verstaða til forna, bæði heima við Látur, og so á
Brunnum í Látra landi. Segja gamlir menn þar verið hafa til vers