Breiðfirðingur - 01.04.2016, Page 210

BREIÐFIRÐINGUR210
Eina dæmið um að fjöldi villtra minka hafi verið metinn á stóru
svæði er rannsókn sem gerð var á síðasta áratug á Snæfellsnesi. Í henni
var samanlagður fjöldi minka í sveitarfélögunum fimm á Snæfellsnesi
áætlaður nærri 700 haustið 2001, hátt í 1000 ári síðar og um 500
haustið 200619,20 en þessar sveiflur eru í góðu samræmi við breytingar
á veiðitölum.
Hvað stjórnar sveiflum í fjölda minka?
Allt bendir til að fækkun veiddra minka síðan 2003 endurspegli
raunverulega fækkun í minkastofninum. Þó að lækkun veiðitalna á
árunum 2009–2015 gæti að einhverju leyti skýrst af minni sókn eftir
efnahagshrunið þegar sum sveitarfélög drógu markvisst úr greiðslum
til minkaveiða, t.d. með kvótasetningu, verður að telja afar ólíklegt að
sú breyting skýri nema lítinn hluta af fallinu.
Þessi fækkun í minkastofninum er afar forvitnileg. Mælingar okkar á
afla veiðimanna hafa sýnt að ýmsar breytingar urðu í stofninum síðustu
áratugi. Þegar krufðir minkar sem veiddir voru í uppsveiflu stofnsins
eru bornir saman við þá sem veiddust í niðursveiflunni sést að eftir að
niðursveiflan hófst versnaði holdafar, náttúruleg dánartíðni jókst og
frjósemi minnkaði.19
Hvað gæti skýrt þessar breytingar? Lítum á þrjá þætti sem koma til
greina:
a) Þéttleikaháð áhrif: Þekkt er að eftir því sem þéttleiki dýra
eykst, verður samkeppni milli einstaklinga um fæðu og búsvæði
meiri, sem getur haft neikvæð áhrif á líkamsástand, hækkað dán-
artíðni og minnkað frjósemi.21 Ekki er hægt að útiloka að þéttleikaháð
áhrif hafi verið farin að há minkastofninum þegar hann var í hámarki
um 2003. Fjöldi veiddra minka hefur nú dregist saman um meira en
helming og er af svipaðri stærðargráðu og hann var fyrir um 50 árum.
Ef hrunið væri eingöngu komið til vegna þéttleikaháðra áhrifa hefði
mátt búast við að aftur fjölgaði í stofninum á allra síðustu árum, en það
virðist ekki hafa gerst.
b) Sjúkdómar eða mengunarefni gætu fræðilega skýrt þær
breyt ingar sem komið hafa fram. Eini þekkti sjúkdómurinn sem