Ný Dögun - 01.11.1991, Síða 43

/sjý Dögun,
Sorgin er eðlilegt andsvar við missi. Þegar
hún knýr dyra, eru fæstir undir hana búnir.
Sorginni fylgir mikill ótti, óöryggi og
tilfinningaumrót.
í upphafi er doðatilfinning allsráðandi,
sem blekkir þá oft, er ekki þekkja sársauka
sorgarinnar af eigin raun. Margir kannast
við það að ekkjan unga huggaði alla vinina
en grét ekki. Á þessum tíma koma oft margir
vinir í heimsókn. Þegar frá líður, kistulagning
og jarðarför er um garð gengin, þá tæmist
oft sorgarhúsið. En þá fyrst fer syrgjandinn
að finna fyrir sársauka sorgarinnar af fullum
þunga.
Vinirnir fá fréttir af syrgjandanum frá
ættingjum, hringja kannski, en koma ekkií
heimsókn. Margir syrgjendur eru því einir
þegar mesti sársauki sorgarinnar varir. Allt
of margir syrgjendur verða því fyrir óþarfa
sárindum. „Ég vissi hverjir voru vinir mínir
eftir að sonur minn dó og hverjir ekki",
sagði móðir, ári eftir að sonur hennar lést.
Það er von mín og trú að með því að gefa
ykkur hlutdeild í minni eigin reynslu s vo og
reynslu annarra, þá getum við öll verið í
stakk búin til að styðja og hjálpa vinum
okkar í neyð. Að vera sannur vinur vina
sinna í neyð, reynist mörgum um megn. En
vanþekking og hræðsla við dauðann og
sorgina er oft Þrándur í götu þeirra sem vilja
hjálpa.
Til að auka þekkingu þína lesandi góður
á þörfum vinarins sem á um sárt að binda og
þig langar til að styðja, eru eftirfarandi ráð
byggð á reynslu syrgjenda.
□ Vertu einlægur og sannur. Þúgetur
ekki létt sorgarbyrðinni af vini þínum. Besti
stuðningurinn er fólgin í því, að þú getir
sýnt söknuð þinn og trega. Gefðu til kynna
eigin vanmátt, t.d. með því að segja „Eg vildi
að ég gæti boriðeitthvað af þínum byrðum".
□ Farðu beint heim til syrgjandans ef
þú getur. Þér kann að vera boðið inn, en
þetta merki vinsemdar verður mikils metið.
Vertu ekki feiminn við að framkvæma það
sem þér kemur til hugar. T.d. koma með
eitthvað með kaffinu.
□ Taktu með þér blómvönd. Fegurð
blómanna hjálpar til að sár sorgarinnar grói.
□ Vertuviðbúinnþvíaðsjátár.Minnstu
þess að grátur er eðlileg útrás við missi.
Gleðstu því þegar vinur þinn getur grátið
hjá þér. Ef þú grætur líka, þá mátt þú ekki
skammast þín heldur vertu minnugur þess
að þú finnur líka til.
□ Ef þú getur, snertu þá vin þinn.
Snertingin getur verið frá innilegu faðmlagi
til handataks. En umfram allt gerðu það,
sem er þér tamt og eðlilegt. Faðmlag veitir
öllum syrgjendum öryggistilfinningu.
□ Reyndu að segja eitthvað, en reyndu
ekki að halda langar tölur, þær hjálpa ekkert.
Það er miklu betra að segja: „Ég get ekkert
sagt", eða „orð fá ekki lýst samúð minni"
□ Hringdu ef þú getur ekki farið í
heimsókn. Þetta gefur vini þínum tækifæri
til að tala ef hann vill - og hann vill það oft.
í reynd er það, að gefa sér tíma til að hlusta
það besta og mikilvægasta, sem þú getur
veitt, vertu tilbúinn að hlusta af þolinmæði.
Skrifaðu ef þú getur ekki hringt, en mundu
að geta þess að þú ætlist ekki svars. Ekki
ver a langorður og háfley gur í bréfum þínum,
vinur þinn er þreyttur og hefur ekki
einbeitingu til að lesa mikið.
□ Hafðu hugfast að í sárustu sorginni
er vinur þinn mjög viðkvæmur. Orðaval
skiptir miklu máli. Segðu til dæmis aldrei:
„Þú ert nú heppinn að eiga svona nána og
stóra fjölskyldu". Núna er vinur þinn
óheppnasta og óhamingjusamasta mann-
eskjan í heiminum og það er mjög særandi
að gefa annað í skyn. Segðu heldur: „Ég er
glaður að þú átt svona stóra og nána fjöl-
skyldu". Það felur í sér að þú berð um-
hyggju fyrir honum og hjálpar honum að
átta sig á breyttu lífi.
□ Sýndu vini þínum þá virðingu að
viðurkenna umfang missisins. Reyndu
aldrei að hugga vin þinn með því að draga
úr áhrifum missisins. Eitt af því sárasta sem
43