Morgunblaðið - 04.12.2018, Blaðsíða 31

MENNING 31
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 2018
Tilnefningar til Fjöruverðlaunanna,
bókmenntaverðlauna kvenna, voru
kynntar í Borgarbókasafninu í Gróf-
inni í gær. Alls eru níu bækur til-
nefndar, þrjár í hverjum flokki, en
flokkarnir skiptast í barna- og ung-
lingabókmenntir, fagurbókmenntir
og fræðibækur og rit almenns eðlis.
Verðlaunin verða afhent við hátíð-
lega athöfn í Höfða 15. janúar 2019 í
tengslum við árlega bókmenntahá-
tíð kvenna, Góugleðina.
Samlíðan og metnaður
Í flokki barna- og unglinga-
bókmennta eru tilnefndar, í staf-
rófsröð höfunda, bækurnar Lang-
elstur í leynifélaginu eftir Bergrúnu
Írisi Sævarsdóttur; Fíasól gefst
aldrei upp eftir Kristínu Helgu
Gunnarsdóttur og Sjúklega súr saga
eftir Sif Sigmarsdóttur og Halldór
Baldursson. Dómnefnd skipuðu
Arnþrúður Einarsdóttir, Guðrún
Jóhannsdóttir og Sigrún Birna
Björnsdóttir.
Í umsögn um Lang-elstur í leyni-
félaginu segir: „Sagan er viðburða-
rík og umfjöllunarefnið vekur
vangaveltur hjá lesendum og tæki-
færi til útskýringa og samtals um
tilfinningar og líðan, samhygð og ís-
lenskt mál. Myndskreytingar eru
fallegar og styðja vel við textann.“
Um Fíasól gefst aldrei upp segir:
„Höfundur dregur upp sannfærandi
myndir af átökum og uppgötvunum í
lífi Fíu Sólar, breyskleika hennar og
styrk. […] Fía Sól gefst aldrei upp,
hvetur til umræðu […] og vekur at-
hygli á starfi Umboðsmanns barna.“
Um Sjúklega súr saga segir:
„Bókinni er ætlað að vekja áhuga
ungs fólks á sögunni og sýna fram á
að í gamla daga hafi lífið hvorki ver-
ið betra né einfaldara. […] Hér er á
ferðinni metnaðarfullt verk þar sem
Íslandssaga er sett fram á lipran,
fyndinn og myndrænan máta.“
Sköpunarþrá og nánd
Í flokki fagurbókmennta eru til-
nefndar Ungfrú Ísland eftir Auði
Övu Ólafsdóttur; Kláði eftir Fríðu
Ísberg og Ástin, Texas eftir Guð-
rúnu Evu Mínervudóttur. Dómnefnd
skipuðu Guðrún Lára Pétursdóttir,
Jóna Guðbjörg Torfadóttir og Krist-
ín Ástgeirsdóttir.
Í umsögn um skáldsöguna Ungfrú
Ísland segir að bókin sé: „saga um
vináttu og sköpunarþrá ungs fólks
sem sker sig úr í veröld þröngsýni
og íhaldssemi. Stíllinn er fullur af
lúmskum húmor og háði en jafn-
framt þungum undirtóni kúgunar og
karlrembu. […] Ungfrú Ísland kall-
ast á við ýmis verk bókmenntasög-
unnar sem fjallað hafa um rithöf-
undadrauma ungra manna og
dregur þannig á athyglisverðan hátt
fram þann þrönga stakk sem konum
hefur verið sniðinn, bæði innan
skáldskaparins og utan.“
Um smásagnasafnið Kláði segir:
„Hið knappa form smásögunnar er
hér nýtt til hins ýtrasta og með fáum
dráttum tekst höfundi að draga upp
ljóslifandi persónur og kunnuglegar
kringumstæður. Frásögnin er upp-
full af leiftrandi húmor og óvæntum
sjónarhornum, stíllinn er léttur og
áreynslulaus. Þótt sögurnar standi
fyllilega undir sér sem sjálfstæð
verk magnast kraftur þeirra þegar
þær eru lesnar í samhengi hver við
aðra.“
Um smásagnasafnið Ástin, Texas
segir að bókin geymi fimm smásögur
sem „láta ekki mikið yfir sér; þær
eru lágstemmdar á yfirborðinu en
undir niðri krauma miklar tilfinn-
ingar. Umfjöllunarefnið er nánd og
þá einkum skorturinn á henni. […]
Ástarsamböndin í sögunum eru af
fjölbreyttum toga en eiga það sam-
eiginlegt að vera á einhvern hátt
löskuð. […] Þrátt fyrir erfitt við-
fangsefni er stíllinn léttur, lipur og
myndrænn og jafnan er stutt í
húmorinn.“
Þögguð saga kvenna
Í flokki fræðibóka og rita almenns
eðlis eru tilnefndar Þjáningarfrelsið
– óreiða hugsjóna og hagsmuna í
heimi fjölmiðla eftir Auði Jóns-
dóttur, Báru Huld Beck og Stein-
unni Stefánsdóttur; Krullað og
klippt: Aldarsaga háriðna á Íslandi
eftir Báru Baldursdóttur og Þor-
gerði H. Þorvaldsdóttur og Skipti-
dagar – Nesti handa nýrri kynslóð
eftir Guðrúnu Nordal. Dómnefnd
skipuðu Dalrún J. Eygerðardóttir,
Sóley Björk Guðmundsdóttir og
Unnur Jökulsdóttir.
Í umsögn um Þjáningafrelsið seg-
ir: „Bókin skilur eftir sig spurningar,
hugmyndir og vangaveltur um sam-
félagið og öruggt er að bókin verður
góð heimild í framtíðinni til að skoða
stöðu fjölmiðla og tjáningarfrelsis á
Íslandi í upphafi 21. aldarinnar.“
Um Krullað og klippt segir: „Bók-
in er merkt framlag til iðnsögu Ís-
lands en jafnframt einstakt tillegg til
rannsókna á sviði kvenna- og kynja-
sögu á Íslandi. […] Höfundarnir
rýna í sagnahefð lokkanna og miðla
hársögu Íslands í liprum texta og
mögnuðum myndum bókar.“
Um Skiptidagar – Nesti handa
nýrri kynslóð segir að bókin segi frá
ferðalagi höfundar um menningararf
og sögu þjóðarinnar. Guðrún noti
„fræði sín, þekkingu og visku, en líka
sögur af formæðrum og -feðrum til
að sýna hver við erum og hvaðan við
komum á tímum hraðra og stór-
stígra breytinga. […] Höfundur]
varpar fram kvenlægri sýn á söguna
og menningararfinn, grefur upp
hina huldu og þögguðu sögu
kvenna.“
Allar nánari upplýsingar um verð-
launin eru á fjoruverdlaunin.is.
Níu bækur tilnefndar
 Fjöruverðlaunin verða afhent 15. janúar á nýju ári
 Bókmenntaverðlaun kvenna fyrst veitt hérlendis 2007
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Höfundar Mikil ánægja ríkir eðlilega meðal kvennanna sem tilnefndar eru til Fjöruverðlaunanna í ár.
Jean-Claude Arnault var fyrir rétti í
Svíþjóð í gær sakfelldur fyrir tvær
nauðganir á sömu konu síðla árs
2011 og gert að greiða henni 215
þúsund sænskar krónur (sem sam-
svarar tæpum þremur milljónum
íslenskra króna) í miskabætur auk
þess sem refsing hans var þyngd í
tvö og hálft ár.
Arnault, sem setið hefur í gæslu-
varðhaldi frá 24. september, var 1.
október sakfelldur á lægra dómstigi
fyrir nauðgun á konu í október 2011
og hlaut þá tveggja ára fangelsi.
Bæði verjandi hans og ríkissaksókn-
ari áfrýjuðu þeim dómi, verjandinn
krafðist sýknu en ríkissaksóknari að
Arnault yrði einnig dæmdur fyrir að
nauðga sömu konu í desember 2011
og notfæra sér að hún gat ekki
spornað við verknaðinum sökum
svefndrunga.
Hirðrétturinn í
Svíþjóð, sem er
sambærilegur við
Landsrétt hér-
lendis, komst í
gær að þeirri nið-
urstöðu að sak-
fella bæri Arnault
fyrir báðar
nauðganir enda
hefðu lýsingar
konunnar á at-
burðum verið trúverðugar og fjöldi
vitna staðfest upplifun hennar.
„Umbjóðandi minn er afar þakk-
lát og henni er létt,“ segir Elisabeth
Massi Fritz, lögmaður konunnar, í
samtali við SVT. „Að mínu mati er
þetta réttlátur dómur,“ segir
Christina Voigt ríkissaksóknari.
„Umbjóðanda mínum er alvarlega
brugðið. Hann er bæði hissa og
leiður. Hann ítrekar sakleysi sitt,“
segir Björn Hurtig, verjandi Arn-
ault, og tekur fram að hann muni
áfrýja dómnum til Hæstaréttar, en
líkt og hérlendis þarf að sækja um
leyfi til dómstólsins fyrir slíku.
Óljóst er hvaða áhrif dómurinn
hafi á Sænsku akademíuna (SA) og
stöðu Katarinu Frostenson sem gift
er Arnault. Sara Danius, fyrrver-
andi ritari SA, ítrekaði í síðustu viku
að best væri að skipta öllum með-
limum SA út eftir þá krísu sem þar
hefur ríkt síðan upp komst um at-
hæfi Arnault. Gagnrýni hennar
beindist ekki síst að forverum henn-
ar í starfi, þeim Peter Englund,
Horace Engdahl og Sture Allén,
sem á síðustu 20 árum hafa ítrekað
verið upplýstir um ásakanir þess
efnis að Arnault beitti konur kyn-
ferðisofbeldi. silja@mbl.is
Dómur þyngdur yfir Arnault
Jean-Claude
Arnault
Elly (Stóra sviðið)
Fim 6/12 kl. 20:00 178. s Fim 13/12 kl. 20:00 181. s Sun 30/12 kl. 15:00 aukas.
Fös 7/12 kl. 20:00 179. s Lau 15/12 kl. 20:00 182. s Sun 30/12 kl. 20:00 aukas.
Sun 9/12 kl. 20:00 180. s Sun 16/12 kl. 20:00 183. s
Stjarna er fædd.
Allt sem er frábært (Litla sviðið)
Fös 7/12 kl. 20:00 23. s Fös 14/12 kl. 20:00 24. s Sun 30/12 kl. 20:00 25. s
Gleðileikur um depurð.
Kvenfólk (Nýja sviðið)
Fös 7/12 kl. 20:00 7. s Fim 20/12 kl. 20:00 aukas. Fös 4/1 kl. 20:00 aukas.
Lau 8/12 kl. 20:00 8. s Fös 21/12 kl. 20:00 aukas. Lau 5/1 kl. 20:00 aukas.
Fim 13/12 kl. 20:00 9. s Fös 28/12 kl. 20:00 12. s Sun 6/1 kl. 20:00 15. s
Fös 14/12 kl. 20:00 10. s Lau 29/12 kl. 20:00 13. s Fös 11/1 kl. 20:00 16. s
Sun 16/12 kl. 20:00 11. s Sun 30/12 kl. 20:00 14. s Lau 12/1 kl. 20:00 17. s
Drepfyndin sagnfræði með söngvum.
Tvískinnungur (Litla sviðið)
Fim 6/12 kl. 20:00 7. s Sun 16/12 kl. 20:00 Lokas.
Aðeins þrjár sýningar eftir!
Jólaflækja (Litla sviðið)
Lau 8/12 kl. 13:00 5. s Lau 15/12 kl. 13:00 7. s Lau 22/12 kl. 15:00 aukas.
Lau 8/12 kl. 15:00 aukas. Sun 16/12 kl. 13:00 8. s
Sun 9/12 kl. 13:00 6. s Lau 22/12 kl. 13:00 9. s
Aðeins sýnt á aðventunni.
Ríkharður III (Stóra sviðið)
Lau 29/12 kl. 20:00 Frums. Sun 6/1 kl. 20:00 3. s Fös 11/1 kl. 20:00 5. s
Fim 3/1 kl. 20:00 2. s Fim 10/1 kl. 20:00 4. s Mið 16/1 kl. 20:00 6. s
Ég, tveggja stafa heimsveldi
Rocky Horror (Stóra sviðið)
Lau 8/12 kl. 20:00 70.s Fös 14/12 kl. 20:00 Lokas.
Allra síðustu sýningar!
Fólk, staðir og hlutir (Litla sviðið)
Mið 13/2 kl. 20:00 33. s Mið 20/2 kl. 20:00 37. s Mið 27/2 kl. 20:00 41. s
Fim 14/2 kl. 20:00 34. s Fös 22/2 kl. 20:00 38. s Fim 28/2 kl. 20:00 42. s
Fös 15/2 kl. 20:00 35. s Lau 23/2 kl. 20:00 39. s Fös 1/3 kl. 20:00 43. s
Lau 16/2 kl. 20:00 36. s Sun 24/2 kl. 20:00 40. s Lau 2/3 kl. 20:00 44. s
Lífið er ekki nógu ávanabindandi
BORGARLEIKHÚSIÐ
Kynntu þér nýjan tapas-matseðil Leikhúsbarsins
á borgarleikhus.is
Miðasala | 568 8000 | borgarleikhus.is
Ronja Ræningjadóttir (Stóra sviðið)
Sun 9/12 kl. 14:00 Auka Lau 19/1 kl. 13:00 Aukas. Sun 17/2 kl. 13:00 40.sýn
Sun 9/12 kl. 17:00 25. s Lau 19/1 kl. 16:00 Aukas. Sun 17/2 kl. 16:00 41.sýn
Lau 29/12 kl. 13:00 Auka Sun 20/1 kl. 13:00 32.sýn Sun 24/2 kl. 13:00 42.sýn
Lau 29/12 kl. 16:00 Auka Sun 20/1 kl. 16:00 33.sýn Sun 24/2 kl. 16:00 43.sýn
Sun 30/12 kl. 13:00 26. s Sun 27/1 kl. 13:00 34.sýn Sun 3/3 kl. 13:00
Sun 30/12 kl. 16:00 27. s Sun 27/1 kl. 16:00 35.sýn Sun 3/3 kl. 16:00
Sun 6/1 kl. 13:00 28.sýn Sun 3/2 kl. 13:00 36.sýn Sun 3/3 kl. 16:00
Sun 6/1 kl. 16:00 29.sýn Sun 3/2 kl. 16:00 37.sýn Sun 10/3 kl. 13:00
Sun 13/1 kl. 13:00 30.sýn Sun 10/2 kl. 13:00 38.sýn Sun 10/3 kl. 16:00
Sun 13/1 kl. 16:00 31.sýn Sun 10/2 kl. 16:00 39.sýn Sun 17/3 kl. 16:00
Stórskemmtilegur og æsispennandi söngleikur fyrir alla fjölskylduna!
Samþykki (Stóra sviðið)
Fös 7/12 kl. 19:30 10.sýn
Kraftmikið, splunkunýtt verk sem sló í gegn í Breska þjóðleikhúsinu.
Einræðisherrann (Stóra Sviðið)
Mið 26/12 kl. 19:30 Frums Fös 11/1 kl. 19:30 5.sýn Fim 24/1 kl. 19:30 9.sýn
Fim 27/12 kl. 19:30 2.sýn Lau 12/1 kl. 19:30 6.sýn Fös 25/1 kl. 19:30 10.sýn
Fös 28/12 kl. 19:30 3.sýn Fim 17/1 kl. 19:30 7.sýn Lau 2/2 kl. 19:30 11.sýn
Lau 5/1 kl. 19:30 4.sýn Fös 18/1 kl. 19:30 8.sýn
Siggi Sigurjóns mætir Charlie Chaplin!
Fly Me To The Moon (Kassinn)
Fös 7/12 kl. 19:30 20.sýn Lau 19/1 kl. 19:30 23.sýn
Nýtt verk eftir höfund hins geysivinsæla leikrits Með fulla vasa af grjóti
Þitt eigið leikrit (Kúlan)
Fös 25/1 kl. 18:00 Frums. Lau 9/2 kl. 15:00 5.sýn Lau 23/2 kl. 15:00 10.sýn
Fim 31/1 kl. 18:00 2.sýn Fim 14/2 kl. 18:00 6.sýn Fös 1/3 kl. 18:00 11.sýn
Lau 2/2 kl. 15:00 3.sýn Fös 15/2 kl. 18:00 7.sýn Lau 2/3 kl. 15:00 12.sýn
Fim 7/2 kl. 18:00 Aukas. Lau 16/2 kl. 15:00 8.sýn Fös 8/3 kl. 18:00 13.sýn
Fös 8/2 kl. 18:00 4.sýn Fim 21/2 kl. 18:00 9.sýn Lau 9/3 kl. 15:00 14.sýn
Það er þitt að ákveða hvað gerist næst!
Leitin að jólunum (Leikhúsloft)
Lau 8/12 kl. 11:00 324.s Lau 15/12 kl. 11:00 331.s Lau 22/12 kl. 13:00 338.s
Lau 8/12 kl. 13:00 325.s Lau 15/12 kl. 13:00 332.s Lau 22/12 kl. 14:30 339.s
Lau 8/12 kl. 14:30 326.s Lau 15/12 kl. 14:30 333.s Sun 23/12 kl. 11:00 340.s
Sun 9/12 kl. 11:00 327.s Sun 16/12 kl. 11:00 334.s Sun 23/12 kl. 13:00 341.s
Sun 9/12 kl. 12:30 328.s Sun 16/12 kl. 13:00 335.s Sun 23/12 kl. 14:30 342.s
Fös 14/12 kl. 17:30 329.s Sun 16/12 kl. 14:30 336.s
Fös 14/12 kl. 19:00 330.s Lau 22/12 kl. 11:00 337.s
Grímuverðlaunasýningin Leitin að jólunum.
Insomnia (Kassinn)
Lau 12/1 kl. 19:30 7.sýn Fim 17/1 kl. 19:30 8.sýn Fös 18/1 kl. 19:30 9.sýn
Brandarinn sem aldrei deyr
Improv Ísland (Þjóðleikhúskjallari)
Mið 5/12 kl. 20:00 Mið 12/12 kl. 20:00
Spunasýningarnar vinsælu snúa aftur - engin sýning eins!
leikhusid.is | midasala@leikhusid.is | 551 1200
Atvinna