Morgunblaðið - 08.12.2018, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. DESEMBER 2018
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
„Hegðun nokkurra þingmanna hef-
ur því haft áhrif á trúverðugleika
okkar sem boðbera jafnréttis á al-
þjóðavettvangi,“ segir Drífa Snædal,
forseti Alþýðusambands Íslands
(ASÍ), í pistli sem birtur er á heima-
síðu félagsins. Drífa er stödd á þingi
Alþjóðasambands verkalýðsfélaga í
Kaupmannahöfn og segist hún hafa
fengið „fjölda spurninga um enn eitt
hneykslið í íslenskum stjórnmálum
sem ratað hefur í heimsfréttirnar“.
Er Drífa þarna að vísa til þeirr-
ar umræðu sem átt hefur sér stað
vegna Klausturmálsins svonefnda.
„Við megum aldrei sætta okkur
við niðurlægjandi tal um minni-
hlutahópa, slíkt er ofbeldi í sjálfu
sér. Þegar hatursfull orðræða líðst
gefur það leyfi til mismununar í
launum, stigveldi og elur á beinu
ofbeldi,“ segir Drífa í pistlinum.
Mörg stór nöfn
Nokkrir fréttamiðlar erlendis
hafa fjallað um Klausturmálið. Eru
þetta meðal annars miðlarnir New
York Times, breska ríkisútvarpið
(BBC), NRK og SVT. Í umfjöllunum
þessum eru þingmennirnir sex flest-
ir nafngreindir, greint frá ummæl-
um þeim sem féllu þetta kvöld og
viðbrögðum almennings á Íslandi.
Sumir þessara miðla taka Mið-
flokksmennina Sigmund Davíð
Gunnlaugsson og Gunnar Braga
Sveinsson sérstaklega fyrir, meðal
annars með því að greina frá þeirra
fyrri störfum sem ráðherrar í ríkis-
stjórn Sigmundar Davíðs.
Fær „fjölda fyrirspurna“
vegna Klausturmálsins
Skjáskot/New York Times
Frétt New York Times fjallar meðal
annars um mál þingmannanna.
 Fjölmiðla-
athygli erlendis
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Aðeins einu sinni í sögu Alþingis hef-
ur það gerst að þorri þingmanna
hefur tekið sig saman um að snið-
ganga ákveðna þingmenn vegna
þess að þeim blöskraði framkoma
þeirra og viðhorf. Þetta var veturinn
1939 til 1940 þegar stuðningur
þriggja þingmanna Sósíalistaflokks-
ins við árás Sovétríkjanna á Finn-
land í lok nóvember 1939 gekk fram
af öllum almenningi hér á landi.
Hvort þetta muni endurtaka sig
gagnvart þingmönnunum sem ollu
hneyksli á Klaustri bar á dögunum
er eftir að koma í ljós, en það hefur
komið til tals.
Mikil samúð með Finnum
Litið var á Finna sem bræðraþjóð
Íslendinga og breyttust fullveldis-
hátíðarhöldin í Reykjavík 1. desem-
ber þetta ár í fjölmenna samkomu til
stuðnings Finnum. Safnaðist fólk
saman við ræðisskrifstofu Finnlands
í Hafnarhúsinu.
Þegar Alþingi kom saman til fund-
ar 4. desember 1939 las forseti sam-
einaðs þings, Pétur Ottesen, yfirlýs-
ingu frá 42 alþingismönnum af þeim
49 sem á þingi sátu. Þrír þingmenn
voru fjarverandi og gátu því ekki
undirritað yfirlýsinguna. Í henni
sagði: „Vegna þeirrar afstöðu, er
kommúnistaflokkurinn, sem hér
starfar undir nafninu Sameiningar-
flokkur alþýðu – sósíalistaflokkur-
inn, þingmenn þess flokks og mál-
gögn hafa markað sér til frelsis,
réttinda og lýðræðis smáþjóðanna
síðustu vikurnar, og alveg sér-
staklega viðvíkjandi málefnum
Finnlands, lýsa undirritaðir alþing-
ismenn yfir því, að þeir telja virð-
ingu Alþingis misboðið með þingsetu
fulltrúa slíks flokks.“ Forseti sleit
síðan fundi.
Reknir úr þingmannasambandi
Sama dag var haldinn fundur í Ís-
landsdeild þingmannasambands
Norðurlanda (forvera Norðurlanda-
ráðs) og var þar samþykkt að víkja
þingmönnum Sósíalistaflokksins úr
sambandinu.
Næstu vikur og mánuði máttu
þingmenn Sósíalistaflokksins,
Brynjólfur Bjarnason, Einar Ol-
geirsson og Ísleifur Högnason, búa
við það að aðrir þingmenn virtu þá
ekki viðlits. Ræðum þeirra á þingi
var ekki svarað og stundum gengu
þingmenn úr þingsal þegar þeir tóku
til máls. Í þinginu létu menn eins og
þeir væru ekki til. Sósíalistar brugð-
ust þá við með því að halda uppi mál-
þófi þannig að þingstörfin sóttust
seint þennan veturinn. Deilurnar um
stuðninginn við Sovétríkin ollu
klofningi í Sósíalistaflokknum og
m.a. sagði formaðurinn, Héðinn
Valdimarsson, sig úr flokknum.
Ekki bundið við Ísland
Viðbrögðin við stuðningi komm-
únista við árásina á Finnland voru
ekki bundin við Ísland. Fram kemur
í samtímaheimild að í sumum öðrum
lýðræðisríkjum hafi enn harðara
verið brugðist við.
„Sumstaðar er þeim sagt að þegja,
er þeir vilja tala, og annarsstaðar
ganga allir þingmenn út, nema þeir,
og er þeim lofað að tala aðeins við
sjálfa sig,“ segir í blaðagrein í des-
ember 1939.
Andófið gegn þingmönnum sósíal-
ista á Alþingi fjaraði smám saman
út. Finnar gáfust upp fyrir ofurefl-
inu í mars 1940. Griðasáttmálinn
sem Stalín og Hitler gerðu með sér í
ágúst 1939 hafði verið grundvöllur
innrásarinnar, en þegar Þjóðverjar
réðust inn í Rússland sumarið 1941
gerðust Sovétmenn bandamenn lýð-
ræðisríkjanna í baráttunni gegn nas-
ismanum.
Sögðu virðingu
Alþingis vera
misboðið
 Þingmenn Sósíalistaflokksins voru
sniðgengnir veturinn 1939-1940
Útifundur Íslendingar sýndu Finn-
um mikinn stuðning 1. des. 1939.
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
„Það er verið að skoða þetta mál í
heild sinni hjá Persónuvernd í ljósi
þessara nýjustu upplýsinga,“ segir
Vigdís Eva Líndal, skrifstofustjóri
upplýsingaöryggis hjá Persónu-
vernd, í samtali við Morgunblaðið.
Vísar hún í máli sínu til Klaustur-
málsins svonefnda þar sem hópur
sex þingmanna Miðflokksins og
Flokks fólksins hittist á knæpu í
miðborg Reykjavíkur 20. nóvember
síðastliðinn. Fundurinn var hljóðrit-
aður án þeirra vitneskju og í kjölfar-
ið lekið til fjölmiðla. Sá sem stóð að
upptökunni steig í gær fram undir
nafni, Bára Halldórsdóttir.
„Mér bara brá svo þegar ég heyrði
hvernig þingmennirnir töluðu. Satt
best að segja trúði ég ekki mínum
eigin skilningarvitum. Svo ég byrjaði
bara að taka upp, án þess að hugsa
það neitt lengra. En því meira sem
ég hlustaði, því reiðari varð ég, því
þarna voru saman komnir valdamikl-
ir menn að spúa hatri yfir minni-
hlutahópa á almannavettvangi. Ég
held að það hafi verið rétt að upplýsa
almenning um það sem þarna fór
fram og eftir á að hyggja er ég stolt
af því,“ sagði Bára í viðtali sem birt
er á heimasíðu Stundarinnar, en
fyrst var greint frá Klausturmáli þar
sem og nafni uppljóstrarans.
Í viðtalinu segist Bára vera öryrki,
samkynhneigð og með sjaldgæfan
gigtarsjúkdóm. Þá segist hún hafa
verið stödd inni á knæpunni fyrir til-
viljun og í þeim tilgangi að fá sér
kaffibolla. Skammt frá hennar borði
sátu þingmenn flokkanna tveggja.
„Mér varð fljótlega ljóst að þetta
voru stjórnmálamenn, opinberar
persónur. Svo ég ákvað bara að
prófa aðeins að kveikja á upptöku-
forritinu í símanum mínum,“ sagði
Bára sem blöskraði mjög ummæli
þingmannanna þetta kvöld.
Margir óvissuþættir í málinu
Morgunblaðið setti sig í samband
við nokkra hæstaréttarlögmenn
vegna upptökunnar. Einn þeirra
sagði Báru vera að útsetja sig fyrir
að þurfa að taka afleiðingum þess að
hljóðrita fólk án þess vitundar.
Annar sagði upptöku sem þessa,
af þjóðþekktum einstaklingum í al-
menningi, vera svipaða og að taka
ljósmynd af manni úti á götu.
Enn annar benti á að uppi væru
mjög margir óvissuþættir í málinu
og því ekki hægt að slá neinu föstu
fyrr en búið væri að dæma í því.
Morgunblaðið/Hari
Barinn Samtal sex þingmanna tveggja stjórnmálaflokka var hljóðritað í miðborg Reykjavíkur án þeirra vitneskju.
Persónuvernd með
Klausturmál í skoðun
 Bára hljóðritaði samtalið og kom fram undir nafni í gær
Mikil vinna á sér nú stað innan
Alþingis við að safna nauðsyn-
legum gögnum í Klausturmálinu
svonefnda sem falið hefur verið
siðanefnd Alþingis. Verður mál
þingmannanna sex kannað sem
mögulegt siðabrotamál.
Morgunblaðið setti sig í sam-
band við Alþingi í þeim tilgangi
að kanna hvort uppljóstrarinn,
Bára Halldórsdóttir, yrði kölluð
fyrir nefndina nú þegar hún hef-
ur stigið fram undir nafni. Feng-
ust þær upplýsingar að ekki
hefði verið tekin nein afstaða til
þess enn. Eitt þeirra atriða sem
horfa þarf til í því samhengi er
að Bára hefur ekki sjálf lagt
fram erindi og er hún því ekki
aðili máls í þeim skilningi. Al-
mennt er málsmeðferð þannig
að ekki sé gert ráð fyrir að fólk
komi fyrir siðanefnd Alþingis.
Kölluð fyrir
siðanefnd?
UPPLJÓSTRARINN
Klausturmál
Jólaskeiðin 2018
Guðlaugur A. Magnússon
S. 562 5222, Skólavörðustíg 10
www.GAM.is
Verð 18.900 kr. / 17.900 kr. stgr.
Skeiðin er úr 925 silfri
Hönnuður:
Hanna S. Magnúsdóttir
Kærleikurinn