Morgunblaðið - 10.01.2019, Blaðsíða 72

72 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. JANÚAR 2019
Hin árlega og sívinsæla röð Vínar-
tónleika, nýárstónleika Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands, hefst í Eld-
borgarsal Hörpu í kvöld. Einnig
verða tónleikar annað kvöld, föstu-
dagskvöld, og tvennir tónleikar á
laugardag, klukkan 16 og 19.30.
Á efnisskránni eru óperettu-
tónlist og valsar eftir Johann
Strauss yngri, Franz Lehár, Emm-
erich Kálman og fleiri. Samkvæmt
venju hefjast tónleikanir á for-
leiknum að Leðurblökunni eftir
Strauss og þeim lýkur á Dón-
árvalsinum. Hljómsveitarstjóri er
hinn danski Christian Kluxen sem
hefur stjórnað víða og er fasta-
gestur við Óperuhúsið í Kaup-
mannahöfn, auk þess að vera að-
alstjórnandi Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar í Victoria í Kanada.
Einsöngvarar eru þau Hrafnhildur
Árnadóttir Hafstað, sem stundaði
framhaldsnám við Hollensku óp-
eruakademíuna og hefur sungið
við góðar undirtektir í Hollandi og
hér heima, og Sveinn Dúa Hjör-
leifsson sem er fastráðinn við Óp-
eruna í Leipzig. Þá koma fram
með hljómsveitinni dansararnir
David Klar, Denise Margrét Yaghi,
Helga Sigrún Hermannsdóttir og
Þorkell Jónsson.
Morgunblaðið/Eggert
Einsöngvarar Hrafnhildur Árnadóttir Hafstað og Sveinn Dúa Hjörleifsson á æfingu fyrir tónleikana fyrr í vikunni.
Vínartónlistin tekur Hörpu yfir
Tilnefningar til bresku Bafta-
kvikmyndaverðlaunanna voru til-
kynntar í gær. Mesta athygli vekur
að The Favourite, kvikmynd leik-
stjórans Yorgos Lanthimos um ást-
arþríhyrning við hirð Önnu drottn-
ingar Breta í byrjun 18. aldar, með
Oliviu Colman í aðalhlutverki, er til-
nefnd til 12 verðlauna. Eru kvik-
myndin og aðstandendur hennar til-
nefnd í öllum helstu flokkum öðrum
en fyrir besta leik í karlhlutverki.
Fjórar kvikmyndir fá fjórar til-
nefningar, Bohemian Rhapsody, þar
sem Rami Malek leikur Freddie
Mercury söngvara hljómsveitar-
innar Queen, Roma, hin sjálfs-
ævisögulega kvikmynd mexíkóska
leikstjórans Alfonsos Cuaróns, A
Star is Born, með Bradley Cooper –
sem einnig leikstýrir – og Lady
Gaga í aðalhlutverkum, og First
Man sem fjallar um geimfarann Neil
Armstrong.
Vice, kvikmynd um Dick Cheney,
fyrrverandi varaforseta Bandaríkj-
anna, sem Christian Bale leikur, er
tilnefnd til sex verðlauna og nýjasta
kvikmynd leikstjórans Spikes Lees,
BlacKkKlansman, til fimm. Þá
hljóta Green Book, með Viggo Mor-
tensen og Mahershala Ali í aðal-
hlutverkum, og Cold War leikstjór-
ans Pawels Pawlikowskis fjórar
tilnefningar hvor. Loks má geta þess
að Can You Ever Forgive Me?,
Mary Poppins Returns, Mary,
Queen of Scots og Stan & Ollie fá
þrjár tilnefningar hver kvikmynd.
Drottningin The Favorite er til-
nefnd til 12 Bafta-verðlauna.
The Favorite tilnefnd til 12 Líklega fjarar óðfluga undanbókum af þessu tagi því aðauðvelt er að nálgast upp-lýsingar á borð við þær
sem þarna birtast á netinu. Á Wiki-
pediu.org er til dæmis listi yfir alla
þjóðhöfðingja Íslands frá Hákoni
gamla til Kristjáns X. auk mun meiri
upplýsinga en í bókinni er að finna.
Auk konungborins fólks er í bókinni
rakin ævi forsetanna sex á Bessa-
stöðum.
Fram að lýðveldisstofnun er lýst
valdabaráttu, stríðum, ástamálum og
undarlegheitum þeirra sem fara með
æðstu stjórn þjóðarinnar. Miðað við
hve hart þeir gengu oft að almúga-
fólki með hernaði og blóðsúthell-
ingum máttu Ís-
lendingar þakka
fyrir að búa svo
fjarri vígaslóðinni.
Textinn er
stundum í séð-og-
heyrt-stíl. Orð-
færið fellur ekki
alltaf að konung-
legri tign við-
fangsefnisins.
Í bókinni má sjá villur í ártölum.
Þær fara illa í bók sem er reist á að
ártöl séu rétt.
Athugasemdir við efni má einnig
gera. Hér skulu þrjú dæmi nefnd:
Friðrik áttundi var hér á ferð árið
1907. Fór hann hring á Suðurlandi.
Eitt frægasta atvik ferðarinnar
gerðist 7. ágúst þegar áð var við Kol-
viðarhól á leið til Reykjavíkur. Þar
hélt konungur ræðu og sagði meðal
annars: „Látum þessa ferð tengja
fast band milli hinnar íslensku og
hinnar dönsku þjóðar og mín! Mark-
mið mitt er sannleikur og réttlæti
báðum ríkjum mínum til handa.“
Orðin „báðum ríkjum“ vöktu mikla
athygli. Á ræðuna er ekki minnst í
bókinni.
Minnt er á fullveldisdaginn 1. des-
ember 1918 og samningaviðræð-
urnar sem leiddu til hans. Þar segir:
„Kristján [X.] kom ekki á neinn hátt
nálægt þeim viðræðum“ (bls. 230).
Þess er látið ógetið að konungur
hratt viðræðunum af stað í nóvember
1917 þegar Jón Magnússon forsætis-
ráðherra vildi ræða við hann um sér-
stakan siglingafána Íslendinga.
Sagt er frá skeytinu sem Kristján
X. sendi í tilefni af stofnun lýðveldis
á Þingvöllum 17. júní 1944. Skeytið
er birt í heild (bls. 235) og síðan sagt:
„Íslendingar kusu að heyra ekki
gremjuna í fyrri hluta setningar-
innar en fögnuðu árnaðaróskunum
með húrrahrópum.“
Þess er látið ógetið að Íslendingar
heyrðu ekki allt skeytið á Þingvöllum
því að Björn Þórðarson forsætisráð-
herra valdi þann kost að minnast
ekki á upphafsorðin. Þeim sem vilja
kynna sér þá sögu nánar er bent á
nýjasta hefti Þjóðmála og grein Ólafs
Egilssonar, fyrrv. sendiherra, þar.
Útlit bókarinnar fellur að efni
hennar. Kápan er blá og fánalitir á
kili og á baki en framan á kápunni
eru kórónur og hattar fyrir 34 karla
og tvær konur, þjóðhöfðingja Íslands
í 756 ár.
Morgunblaðið/Júlíus
Forseti Guðni Th. Jóhannesson og eiginkona hans Eliza Reed. Guðni tók við
embætti forseta Íslands 1. ágúst árið 2016 og var myndin tekin þá.
Þjóðhöfðingjabók
Sagnfræði
Þjóðhöfðingjar Íslands, frá upphafi til
okkar daga bbmnn
Eftir Veru Illugadóttur.
Sögur, 2018. Innb. 293 bls.
BJÖRN BJARNASON
BÆKUR
Höfundurinn Vera Illugadóttir.
Ný kvikmynd eftir leikstjórann Ragnar Hansson
um hljómsveitina Mezzoforte verður sýnd í
tveimur hlutum á RÚV, fyrri hlutinn í kvöld og
síðari hlutinn eftir viku. Mezzoforte varð fyrst ís-
lenskra hljómsveita til að brjóta ísinn á erlendum
mörkuðum er lag Eyþórs Gunnarsson „Garden
Party“ í flutningi sveitarinnar skaust upp vin-
sældalista í Bretlandi og fjölmörgum öðrum
löndum árið 1983. Síðan þá hefur sveitin komið
fram í hátt í fimmtíu löndum og er enn mjög virk
á tónleikamörkuðum víða um heim.
Í kvikmyndinni er fylgst með sigurgöngu sveit-
arinnar víða um álfur frá fyrstu árum til dagsins
í dag, rætt við örlagavalda hennar og sýnt frá stórtónleikum Mezzoforte í
tilefni af 40 ára afmæli hópsins sem dró þúsundir aðdáenda til Íslands.
Hljómsveitin Mezzoforte.
Ný kvikmynd um Mezzoforte á RÚV
–– Meira fyrir lesendur
Þorrinn
Þann 18. janúar gefur
Morgunblaðið út sérblað
tileinkað þorranum
PÖNTUN AUGLÝSINGA
ER TIL 14. JANÚAR
Nánari upplýsingar gefur:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105
kata@mbl.is
SÉRBLAÐ