Náttúrufræðingurinn - 2019, Blaðsíða 59

Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags
59
Frægasta geirfuglaverk Errols Fullers, Geirfuglar í mistri. Birt með leyfi málarans.
Fljótlega eftir að hann komst í
tæri við málverkin á Ríkislistasafn-
inu einsetti hann sér að feta í fótspor
Rembrandts og „mála eins og hann“.
Hann þaulskoðaði verk Rembrandts
hvert af öðru, einblíndi á strigann, pen-
silförin, formin og litina. Þegar þau
mæðginin komu heim úr verslunarleið-
öngrum hóf hann tilraunir með pensla
og liti á borðstofuborðinu. Á einum
veggnum í furðukamesi Fullers, þar
sem við settumst niður og tókum tal
saman, er stórt málverk eftir hann af
geirfuglum. Verkið krefst skilyrðislaust
athygli allra þeirra sem stíga inn í þetta
herbergi. Margar geirfuglamyndir sýna
spengilega uppstoppaða fugla, eins og
þeir séu steinrunnir, handan við líf og
tíma, kannski til að undirstrika aldauða
tegundar. Það er hins vegar eins og fugl-
arnir lifni við á striga Fullers, busli í
mistri í fjöruborðinu við einhvern varp-
stað á Norður-Atlantshafi. Fuller segir
að þetta málverk hafi vakið meiri athygli
en öll önnur verk hans. Myndir af því
hafa víða ratað og oft verið notaðar,
meðal annars á bókakápur. Þegar Fuller
hafði nýlokið við að mála verkið hugn-
aðist honum ekki árangurinn og vildi
helst henda því, en vinkona hans taldi
honum hughvarf. Margur hefur gert til-
boð í verkið en það er ekki til sölu.
GEIRFUGLARNIR
Íslendingar eignuðust geirfugl árið
1971, sama ár og handritin komu „heim“
frá Kaupmannahöfn.9,10,11 Landinn þurfti
að halda öllu til haga í sínu furðukamesi.
Fuller var kunnugt um uppboðið þar
sem fuglinn var í boði. Hann hafði
áhuga á honum en réð ekki við kaupin.
Nú myndi þessi fugl kosta margfalt
meira, telur hann, en fátítt sé orðið að
geirfuglar geri vart við sig á uppboðum.
Flestir þeirra hafa fengið varanlega
gistingu á söfnum. Fuller eignaðist hins
vegar geirfugl mörgum árum síðar, rétt-
ara sagt „ítök“ í fugli, eins og komist er
að orði í fornum íslenskum lagatextum.
Um 2005 festi hann kaup á fugli frá
Eldey í félagi við vin sinn. „Það voru
mistök,“ segir hann. Þeir höfðu báðir
augastað á fuglinum, en hvorugur hafði
nægilegt handbært fé. Félagsbú var
eina lausnin. Fuller geymdi fuglinn um
skeið og naut þess að hafa hann nálægt
sér og virða hann fyrir sér, en þar kom
að meðeigandi hans sagði „nú er komið
að mér“. Fuller varð að láta fuglinn af
hendi. Kannski skildu þeir báðir að
fuglinn gat ekki verið á sífelldu flakki,
eins og samviskusamur farfugl. Með-
eigandi Fullers fékk gott boð í fuglinn,
gekk frá kaupunum í hasti án samráðs
við Fuller en sendi honum sinn hlut.
Kaupandi fuglsins reyndist vera
fyrrverandi menntamálaráðherra í
Katar, Sheikh Saud Al-Thani, sem varð
vinur Fullers. Saud Al-Thani andaðist
skömmu síðar og fugli hans var komið
fyrir á safni. Fuglinn sem nú gistir Katar
var einn af tuttugu og fjórum fuglum
sem Brandur Guðmundsson í Höfnum
og menn hans veiddu vorið 1833 og
færðu Sigríði Þorláksdóttur frá Njarð-