Morgunblaðið - 24.05.2019, Blaðsíða 26

26 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. MAÍ 2019
F
yrir þrjátíu eða fjörutíu árum hefði
fáa grunað að hávaxin tré gætu
orðið til vandræða í þéttbýli á Ís-
landi. En raunin er að víða má
núna finna tré og gerði sem valda
ama og jafnvel slysahættu. Þau teygja sig
hátt til himins og varpa löngum skugga, eða
byrgja útsýni yfir fallegt landslag og geta
jafnvel fallið um koll og valdið eignatjóni.
Hjörleifur Björnsson hjá Garðaþjónustu
Íslands segir í sumum tilvikum geta verið
bæði flókið og kostnaðarsamt að fella tré en
varasamt fyrir þá sem ekki kunna vel til
verka að freista þess að magna fram sinn
innri skógarhöggsmann og reyna að spara
pening með því að fella tréð sjálf.
„Að mörgu þarf að huga, s.s. hvernig að-
stæður eru umhverfis tréð og hve gott að-
gengi er að því. Stundum þarf að nota
kranabíl og síðan flytja tréð heilt eða í bút-
um yfir á flutningabíl til urðunar. Sú aðgerð
að fella tré krefst töluverðrar sérþekkingar
og þarf sá sem fellir að átta sig vel á hlut-
föllum trésins, vita hvar þyngdarpunktur
þess er og kunna viss handtök eins og að
saga fláann í stofninn svo að tréð falli í rétta
átt.“
Þung, stór og varasöm
Verður að sýna fyllstu aðgát því tré geta
verið níðþung og ekkert fær þau stöðvað.
Segir Hjörleifur þyngdina breytilega eftir
tegundum og árstíma, en stærstu tré á höf-
uðborgarsvæðinu séu svo mikil um sig að
þrjá flutningabíla þurfi til að fjarlægja stofn-
inn allan. „Kostnaðurinn getur verið frá
nokkrum tugum þúsunda upp í nokkur
hundruð þúsund en þegar komið er upp í
þann verðflokk er oft samkomulagsatriði á
milli nágranna að deila kostnaðinum með sér
enda fellingin iðulega gerð til að draga úr
skugga sem fellur á garðinn við næsta hús.“
Ef tré sýnir merki þess að vera orðið veikt
eða fúið ætti ekki að draga það að hringja í
fagmann. Hjörleifur segir einkennin oftast
blasa við og nefnir t.d. að rótin kunni að
byrja að lyftast upp öðrum megin eða
sprungur að koma í ljós í kvikunni á marg-
stofna trjám. „Af ýmsum ástæðum hikar fólk
við að hringja og telur sér trú um að allt sé í
lagi með tréð – finnst það kannski hafa of
mikið tilfinningagildi – en hikið þýðir að
hætt er við að í næsta roki gefi eitthvað eftir
og gerist það á ári hverju á höfuðborgar-
svæðinu að tré falla á hús og bifreiðar með
tilheyrandi tjóni.“
Best að fella í árslok
Það ætti að reyna að forðast að fella tré
um hásumarið, bæði til að trufla ekki fugla
sem kunna að hafa gert sér hreiður á grein-
unum, en líka vegna þess að á sumrin er tréð
þungt og fullt af vökva. „Október, nóvember
og desember henta best enda engin dýr sem
lifa lengur á trénu og vökvastreymið allt nið-
ur á við. Stofninn og greinarnar eru þá létt-
ari, og ef eitur er borið ofan í skurðinn berst
það greiðlega út í rótarkerfið,“ útskýrir
Hjörleifur. „Svo á það við um tegundir eins
og öspina að ef hún er felld á röngum tíma er
hætta á að rótarkerfið sæki í sig veðrið og
rótarskot taki að birtast úti um allt.“
Vaninn er að nota plöntueitur eins og
Roundup til að drepa rótina en Hjörleifur
segir að vega þurfi og meta hvort hætta sé á
að eitrið berist yfir í önnur tré enda geta ræt-
urnar verið tengdar neðanjarðar. „Á það t.d.
við um reynitré sem standa mjög nálægt
hvort öðru að ef fella á annað tréð er töluverð
hætta á að eitur sem á að drepa rótarkerfið
berist yfir í hitt. Það sem við gerum þá í stað-
inn er að setja svartan ruslapoka yfir stubb-
inn svo að stofninn fái ekkert ljós, og gæta
þess að klippa öll rótarskot sem koma í ljós.“
Opið: 8-18 virka daga 10-14 á laugardögum Síðumúla 22 | Sími 517 0404 | serefni.is
Veldu betri málningu
PALLAOLÍA
• Allround olían er efnisrík gæðaolía sem endist lengur
• Margir fallegir litir*
* Litur á palli EJLINGE
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Hjörleifur og bróðir hans Róbert stofnuðu fyrirtækið fyrir tólf árum.
Hjörleifur segir hásumarið versta tímann til að fella tré.
Fólk ætti alls ekki að ráðast til
atlögu við tré án þess að ráð-
færa sig fyrst við fagmann.
Hjörleifur Björnsson segir að
það að fella voldugt tré á
öruggan hátt geti verið ákaf-
lega vandasöm aðgerð.
Ásgeir Ingvarsson | ai@mbl.is
Morgunblaðið/Golli
Ekki ætti að draga það að fella tré sem farin eru að sýna merki þess að vera orðin veik eða skemmd. Er hætt við að þau gefi sig í næsta vonsku-
veðri. Á þessari mynd úr safni má sjá hvar fagmenn fella tré á Fjölnisvegi sem teygir sig álíka hátt til himins og fimm hæða hús.
Ekkert grín að fella tré