Morgunblaðið - 20.08.2019, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 20.08.2019, Blaðsíða 16
16 UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. ÁGÚST 2019 Með bréfi dags. 21. september 2017 skip- aði þáverandi sam- göngu- og sveitar- stjórnarráðherra verkefnishóp um und- irbúning að ákvarðana- töku um Seyðisfjarðar- göng. Göngin hafa það hlutverk að rjúfa vetr- areinangrun Seyðis- fjarðar og styrkja byggð og atvinnulíf á Seyðisfirði og á Austurlandi öllu. Ráðgjafarsvið KPMG skilaði verkefnishópnum skýrslu í mars 2019 sem nefnist „Jarðgöng á Austurlandi – Samfélagsleg áhrif“. Í skýrslunni er gerð grein fyrir sviðs- myndum um samfélagsleg áhrif ólíkra valkosta jarðgangagerðar til Seyðisfjarðar. Þar segir meðal annars að ljóst sé að hringtenging vegasamgangna á Austurlandi sé sú samgöngubót sem kæmi Austurlandi í heild best.  Íbúar á Mið-Austurlandi hefðu val um tvær leiðir á milli helstu þétt- býlisstaða með hverfandi líkum á að ófærð setti strik í reikninginn.  Mið-Austurland myndi styrkj- ast sem eitt atvinnusvæði.  Bættar heilsársvegtengingar myndu styðja við heilsársferðaþjón- ustu.  Framkvæmdin myndi ýta undir aukið samstarf milli íbúa og sveitar- félaga á mörgum sviðum, s.s. íþrótt- um, menningarmálum, félagsstarfi og menntamálum.  Sveitarstjórnarmenn telja að þessi framkvæmd myndi styðja við sameiningu allra sveitarfélaga á Austurlandi. Og enn fremur: „Með hringtengingu hafa íbúar á Mið-Austurlandi val um tvær leiðir milli allra helstu þéttbýlisstaða. Þannig myndi öryggi í samgöngum aukast mikið fyrir alla íbúa svæð- isins. Ekki þyrfti lengur að aka neina fjallvegi til að komast á milli staða og starfsfólk yrði hreyfanlegra og búseta skipti minna máli. Aðgangur að heil- brigðisstofnunum myndi batna og teng- ingar við flug og sigl- ingar yrðu öruggari. Slík tenging myndi styðja við samstarf á öllu Mið-Austurlandi og gæti leitt til samein- ingar allra sveitarfé- laga á Austurlandi. Göngin myndu rjúfa vetrareinangrun Mjó- firðinga og Seyðfirð- inga. Þessi kostur myndi einnig búa til nýja möguleika í ferðaþjónustu þar sem ferðamenn gætu ekið í hring í stað þess að heimsækja „botnlanga“ og þurfa að aka til baka.“ Auk þess sem fram kemur í skýrslu KPMG má ætla að grunn- atvinnuvegir s.s. sjávarútvegur og iðnaður muni njóta verulegs góðs af því að stækka atvinnusvæðið með þessum hætti og auka þannig mögu- leika þeirra til að starfa á stærri vinnumarkaði en nú er. Einnig má ætla að nýir atvinnuvegir, s.s. ferða- þjónusta og fiskeldi, muni eflast með auknu og öruggu aðgengi í formi hringtengingar á Mið-Austurlandi. Í ljósi þessa og annarra atriða og samanburðar við ýmsa valkosti legg- ur verkefnishópurinn til: „Niður- staða hópsins er að með hliðsjón af ávinningi samfélags og atvinnulífs á Seyðisfirði og Austurlandi í heild sé vænlegast að rjúfa einangrun Seyð- isfjarðar með jarðgöngum undir Fjarðarheiði og styrkja samfélagið á Austurlandi öllu með tvennum göng- um milli Seyðisfjarðar og Mjóafjarð- ar annars vegar og Mjóafjarðar og Norðfjarðar hins vegar á síðari stig- um. Slík hringtenging færði sam- félaginu á Austurlandi miklar sam- göngubætur.“ Lagt er til að byrjað verði á 13,4 km löngum göngum undir Fjarðar- heiði sem kosta munu um 35 millj- arða kr. Framkvæmdatími er áætl- aður sjö ár. Í skýrslunni segir: „Frá öryggissjónarmiðum hafa menn áhyggjur af löngum göngum og Fjarðarheiðargöng yrðu mjög löng, bæði á íslenskan og alþjóðlegan mælikvarða. Enn hefur ekki verið kannað nægilega vel hvaða áhrif það hefur á kostnað (ljóst að það eykur kostnað við loftræsingu bæði á fram- kvæmda- og rekstrartíma) og því er í grófri nálgun miðað við sama ein- ingaverð og í öðrum göngum, þ.e. um 2,5 milljarða á km í göngum.“ Í síðari áfanga yrðu grafin tvenn 5,5 km og 6,8 km löng frá Seyðisfirði um Mjóafjörð til Norðfjarðar. Kostnaður er áætlaður um 30 millj- arðar kr. Framkvæmdatími er áætl- aður fjögur ár miðað við að unnið sé við hvor tveggja göngin í einu. Framkvæmdatími fyrir báða áfanga gæti verið með hæfilegum undirbúningstíma um 15 ár. Þetta er því ákaflega vond niður- staða og algjörlega óraunhæf. Hér er verið að tala um framkvæmdir fyrir óhemju upphæð eða 64 millj- arða kr. Í ljósi þess að gríðarleg verkefni og dýr eru fram undan á hinu almenna vegakerfi, einkum á Suðvesturlandi, Mið- og Suðaustur- landi, að ekki sá talað um Vestfirði eða allar einbreiðu brýrnar. Nánast engar líkur eru því á að um þetta ná- ist samstaða svo af þessu verði. Frá- leitt er að byrja á Fjarðarheiðar- göngum, sem er ákaflega áhættu- samt verkefni og óvíst með kostnað. Hættan er sú að eftir að gerð þeirra lýkur verði talið ástæðulaust og eng- inn pólitískur vilji til að halda áfram frekari framkvæmdum við að tengja saman Seyðisfjörð og Norðfjörð og koma á hringtengingu, sem mestu máli skiptir í þessu samhengi öllu. Því er haldið fram í skýrslunni að þorri íbúa á svæðinu og fulltrúar at- vinnulífs telji eðlilegt að byrja á því að gera göng undir Fjarðarheiði. Svo er ekki. Þvert á móti er mjög mikil óánægja víða með að svo verði staðið að málum. Engin kynning eða obinber umræða hefur átt sér stað um þessi mál og fólk því ekki í stakk búið til að taka afstöðu í þessum málum. Meginmistök skýrsluhöfunda eru þau að skoða ekki og leggja til val- kost sem byggist á því að grafa göngin milli Seyðisfjarðar um Mjóa- fjörð til Norðfjarðar og nýta veginn um Fjarðarheiði til að loka hringn- um. Þessi kostur gefur langsamlega mesta möguleika fyrir langminnstan tilkostnað (30 milljarða) og gæti ver- ið tilbúinn eftir 6-7 ár, meðan til- lögur nefndarinnar verða vart til- búnar fyrr en eftir 15-20 ár. Nefndarmenn höfnuðu þessum val- kosti með þessum orðum: „Verk- efnishópurinn telur ekki raunhæft að ræða frekar þann valkost … en því fylgir að vetrarumferð frá Seyðisfirði þyrfti að fara um Mjóa- fjörð til Norðfjarðar og áfram til Reyðarfjarðar og um Fagradal til Héraðs.“ Ja, þvílík ósköp! Eins og rakið er í viðauka við skýrsluna var á árunum 2010-2017 ófært yfir Fjarðarheiði einhvern hluta dags að meðaltali í 17 daga á ári. Komið hefur fyrir að ófært hafi verið yfir Fjarðarheiði í nokkra daga samfellt, þótt það sé sjaldgæft. Á sama tíma var ófært einhvern hluta úr degi yfir Fagradal í þrjá daga á ári að meðaltali. Þetta gæti því verið raunhæfur kostur sem hægt væri að ná sátt um þar sem hann mun valda byltingu í atvinnu- og ferðamálum á Mið- Austurlandi innan sex til sjö ára. Nú þarf strax að fara í opinbera kynn- ingu og umræðu um þessa valkosti og þá efast ég ekki um að komist verði að góðri og skynsamlegri nið- urstöðu sem allir geti sætt sig við. Hringvegur á Mið-Austurlandi Eftir Einar Þorvarðarson » Fráleitt er að byrja á Fjarðarheiðargöng- um sem er ákaflega áhættusamt verkefni og óvíst með kostnað. Einar Þorvarðarson Höfundur er fv. umdæmisstjóri Vegagerðarinnar á Austurlandi. Traust á Alþingi og stjórnmála- mönnum er í sögu- legu lágmarki. Í raun hefur það vantraust verið allt frá efna- hagshruninu 2008. Gleggst kom þetta fram þegar mikil gjá myndaðist milli þings og þjóðar í Icesave. Þar átti að fara gegn vilja þjóðarinnar með stórfelldum blekkingum. Blekk- ingum, sem hefðu múlbundið þjóð- ina á ævarandi skuldaklafa. Ein- ungis fyrir hörð viðbrögð þjóðar- innar og með þjóðhollan forseta við völd tókst að afstýra þeim hörmungum. Sagan endurtekur sig Og nú er sagan að endurtaka sig. Nú með orkupökkum ESB. Með mikilli gjá milli þings og þjóðar eins og í Icesave. Nánast sömu blekkingum er beitt í trausti þess að þjóðin viti ekki betur. En mikill meirihluti þjóðarinnar veit betur. Hún einfaldlega hefur kynnt sér innihald þessara orku- pakka ESB eins og hún kynnti sér innihald Icesave-samningsins. Og komist að niðurstöðu sem einmitt lög reglur og tilskipanir þessara orkupakka innihalda, sem eru á einföldu mannamáli þau, að Ísland er að afhenda allt forræði sitt yfir orkumálum landsins yfir til Evr- ópusambandsins. Hvorki meira né minna! Gerast fullur aðili að orku- markaði ESB, með öllum skyldum og kvöðum ESB sem því fylgir, sem verður landi og þjóð verulega íþyngjandi og dýrkeypt á ótal sviðum. Og komi til ágreinings um einstök mál stór sem smá (sbr. sæstrengur) mun erlendur dóm- stóll (EFTA) sem bundinn er af lögum og tilskipunum ESB í orku- málum dæma, en ís- lenskt dómsvald víkja. Svo augljóst er þetta skv. innihaldi orku- pakka ESB, sem er klárlega alvarlegt stjórnarskrárbrot! Veikt Alþingi ögr- ar ekki þjóðinni Það að afhenda yfir- þjóðlegu valdi í Bruss- el orkumál og orku- auðlindir Íslands, og það að þjóðinni for- spurðri, jafngildir því að fiskimið Íslands og fiskveiðistjórnin yfir þeim yrðu afhent yfirþjóðlegri stjórn ESB í Brussel. Nokkuð sem þjóðin hefur aldrei tekið í mál. Það er ekki flóknara en það! Að halda allt öðru fram er blekking! Blekking, sem þýðir ekki að bjóða þjóðinni upp á. En þar með er hinn stórgallaði og úrelti EES- samningur líka kominn í algjört uppnám. Kornið sem fyllir mæl- inn. Veikt Alþingi ögrar ekki þjóð- inni með þeim hætti! Eða er það? Því það er of veikt í dag og rúið öllu trausti til þess! Þess vegna mun „samkomulag“ um innleiðingu orkupakka þrjú ekki halda nk. mánaðamót. Ekki síst þar sem orkupakki fjögur er nú kominn fram, sem verður að skoðast í ljósi orkupakka þrjú, sem gerir fullveldisframsal og stjórnarskrárbrotið enn meira og alvarlegra. Mun veikt Alþingi ögra þjóðinni með orkupökkum ESB? Eftir Guðm. Jónas Kristjánsson Guðmundur Jónas Kristjánsson » Þess vegna mun „samkomulag“ um innleiðingu orkupakka þrjú ekki halda nk. mán- aðamót. Höfundur er bókhaldari og situr í flokksstjórn Frelsisflokksins. gjk@simnet.is Móttaka aðsendra greina Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar grein- ar alla útgáfudaga. Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í sam- skiptum milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla. Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn grein“ er valinn. Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólar- hringinn. Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma 569-1100 frá kl. 8-18.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.