Skessuhorn - 14.01.2015, Page 26

26 MIÐVIKUDAGUR 14. JANÚAR 2015
Magnús Jónsson og synir hans í
Seljanesi í grennd við Reykhóla í
Reykhólasveit eru einlægir áhuga-
menn um gamla bíla og dráttarvélar.
Auk þess safna þeir ýmsum gömlum
tækniminjum eftir því sem hönd á
festir. Elstur þeirra bræðra er Stef-
án Hafþór – oftast kallaður Stebbi í
Seljanesi. Nú í lok desember fyllti
hann fimmtugsaldurinn. Þrátt fyr-
ir að Stefán búi og starfi á höfuð-
borgarsvæðinu þá var haldið upp á
afmælið heima á æskuslóðunum í
Seljanesi. Þangað var boðið vinum
og sveitungum til veislu sem haldin
var á verkstæðinu og í útihúsunum á
bænum en þar var búskapur lagður
af fyrir allmörgum árum. Þar sem
áður voru kindur standa nú gamlir
bílar og traktorar. Margt hvert öku-
tækið hefur gengið í endurnýjun líf-
daga eftir vandaða uppgerð úr svo
bágbornu ástandi að flestir hefðu
dæmt ónýtt. Stefán hefur haft mik-
ilvægt hlutverk í þeim störfum sem
skapað hafa það safn sem nú má sjá
í Seljanesi.
Hugsað um farartæki
frá frumbernsku
Stefán segir sjálfur að áhuginn á
bílum og dráttarvélum sé búinn að
vera viðvarandi hjá sér nánast frá
því hann muni eftir sér fyrst. Þeg-
ar rætt er við hann um þessa hluti
kemur fljótt í ljós að hann er geysi-
lega vel að sér í þessum fræðum. Það
er erfitt að koma að tómum kofun-
um. „Já, það má alveg segja það. Ég
er búinn að hafa áhuga á bílum frá
því ég var smákrakki. Pabbi keypti
svo 1965 módel af Land Rover með
númerinu M 887. Einhverra hluta
vegna gleymdist að skila þessum
plötum inn og ég átti þær alla tíð og
á þær enn. Þetta var tímamótabíll
þannig séð því þarna má segja að ég
hafi byrjað að safna gömlu svörtu
númeraplötunum. Svo kom hingað
Ford Cortina með R 22750 og ég
eignaðist plöturnar af henni. Síð-
an bættist ekkert við safnið í mörg
ár nema það fyndust númeraplöt-
ur sem dottið höfðu af bílum á veg-
unum hér í nágrenninu. Árið 1977
þegar við fjölskyldan fluttum hing-
að frá Bæ hér í Reykhólasveit voru
bara tveir bílar hér á bænum, Mosk-
vitch og Cortina. Haustið 1979
seldi afi minn bláa Land Roverinn
sinn til Reykjavíkur. Ég náði þeim
bíl svo aftur hingað 1981. Ég keypti
hann aðeins 16 ára gamall. Þarna
má segja að bílasöfnunin hafi byrj-
að.“
Hugarfarsbreyting
hefur orðið
Í dag er staðan sú að fjölmargir
gamlir bílar og dráttarvélar standa
í Seljanesi. „Árið 1989 fengum við
Land Rover árgerð 1959. Hann
gerðum við upp ásamt nágrönn-
um okkar þeim bræðrum á Grund í
Reykhólasveit. Þetta er fyrsta tækið
sem við gerðum upp. Sá bíll er hér
enn. Hann var líka tímamótabíll því
uppgerð hans breytti mjög hugar-
farinu varðandi svona gamla bíla og
tæki við sveitabæi sem margir litu á
sem drasl. Fólk sá að það var hægt
að gera eitthvað merkilegt og dýr-
mætt úr þessu. Að gömlu bílarnir,
dráttarvélarnar og hin tækin væru
hluti af sögunni og menningarverð-
mæti í sjálfu sér. Við hér á Seljanesi
höfum í gegnum tíðina unnið mik-
ið með Guðmundi og Unnsteini
Ólafssonum, bræðrum á Grund.“
Stutt yfirferð um útihúsin á Selja-
nesi sýnir að þau eru troðfull af
gömlum bílum og traktorum. „Við
höfum gert upp 14 dráttarvélar með
þeim sem eru nú að klárast. Tvær
voru teknar fyrir á síðasta vetri. All-
ar þessar vélar eru hér á Seljanesi,
við höfum ekki látið neina vél frá
okkur. Sú elsta er frá 1947 og yngsta
frá 1965. Við eigum þó ekkert af
landbúnaðarvélum hér á Seljanesi.
Það er til mikið meira af þeim úti
á Grund, þú ættir að kíkja þangað,“
segir Stefán. Honum er greinilega í
mun um að sem flestir fái að skoða
þessi gömlu tæki sem vitna um
merka þróunartíma í atvinnusögu
sveitanna, enda er safnið á Seljanesi
opið gestum og gangandi.
Í Seljanesi gætir
ýmissa grasa
Safnið og uppgerðirnar er hon-
um greinilega mikið áhugamál og
jafnvel hugsjónastarf. „Ég hugsa
að bróðurparturinn af því sem við
höfum safnað hér á Seljanesi væri
ónýtt í dag og búið að henda ef við
hefðum ekki varðveitt það. Auðvi-
tað er enginn vafi á því að við erum
að bjarga menningarminjum með
því að varðveita til að mynda gaml-
ar dráttarvélar og bíla og gera þetta
upp. Hið sama má segja um ýmis-
legt annað sem við höfum geymt.“
Þarna kennir ýmissa grasa. Skoða
má gamla olíubrúsa af ýmsum gerð-
um, þarna er ágrip af sögu farsím-
anna dregin upp með símum sem
sýna þróunina, gamlir glymskratt-
ar, segulbandstæki og jafnvel tal-
stöðin sem notuð var í Skálanesi á
Barðaströnd til að halda uppi tal-
sambandi við fólk í Breiðafjarð-
areyjum um miðbik síðustu aldar.
Þetta eru bara nokkur dæmi um það
sem finna má. Mesta vinnan liggur
hins vegar í uppgerð bíla og drátt-
arvéla. Þetta hafa þeir Seljanesfeðg-
ar unnið að eigin frumkvæði. „Það
er margt sem bíður, svo sem Volga
Pobeda sem stendur hérna,“ bæt-
ir Stefán við og bendir á gamlan
og rykfallinn austantjaldsbíl frá sjö-
unda áratugnum þegar kalda stríð-
ið var sem kaldast. „Svo er ég með
Austin Gipsy-jeppa sem mig lang-
ar til að fara í. Fyrsti Land Rover-
jeppinn minn bíður einnig.“
Bræður hans eru einnig með sín
verkefni. Sjá má gamla Volkswa-
gen-bjöllu og fleira skemmtilegt
sem búið er að varðveita og vinna
er hafin við. Þar á meðal er tæplega
fimmtug Ford-dráttarvél frá Ham-
arlandi í Reykhólasveit sem nú er
verið að gera upp.

Var aldarfjórðung í
Þörungavinnslunni
Stefán er fæddur og uppalinn í
Reykhólasveit. Þegar hann var lít-
ill drengur bjó fjölskyldan á Bæ.
Síðan fluttu þau að Seljanesi. For-
eldrar hans þau Magnús Jónsson og
Dagný Stefánsdóttir eignuðust alls
fimm mannvænlega syni þar sem
Stefán er elstur, nýorðinn fimmtug-
ur. Hinir eru Jón Ingi, Bjarki Þór,
Ágúst Ragnar og Jóhann Vífill sem
er yngstur og fæddur 1982. Í Selja-
nesi voru þau með lítið fjárbú auk
þess sem Magnús sinnti póstdreif-
ingu í sveitinni. „Strákarnir“ hafa í
dag allir hleypt heimdraganum og
búa á sunnanverðu landinu. Stef-
án var þó lengi heimavið. Hann var
orðinn fertugur þegar hann hélt
loks suður. Þar hefur hann starfað í
um áratugarskeið en heldur þó lög-
heimilinu heima á Seljanesi.
„Ég vann í Þörungarvinnslunni í
24 ár. Byrjaði þar 16 ára gamall, var
ekki einu sinni með bílpróf. Ég varð
að hætta þar vegna þess að ég fékk
svo mikið ofnæmi fyrir rykinu af
mjölinu sem var unnið úr þanginu
og þaranum. Það lýsti sér í hita og
nefrennsli. Ég var alltaf að veikjast
og hætti að lokum. Það er nokkuð
algengt að þeir sem vinni við þetta
þrói með sér svona ofnæmi. Mér
var sagt að yfirleitt héldu menn út í
um tíu ár og þá yrðu þeir að hætta.
Ég náði 24 árum þannig að það var
ágætt,“ útskýrir Stefán.
Heldur tryggð við
heimaslóðirnar
Það var með blendnum huga að
Stefán leitaði suður og hann kem-
ur alltaf heim að Seljanesi í lengri
fríum. Römm er sú taug er rekka
dregur föðurtúna til. „Nei, það var
ekki mikið um atvinnutækifæri hér
í sveitinni utan þess að vera í Þör-
ungavinnslunni svo ég neyddist til
að fara suður. Þar fékk ég vinnu
sem verslunarmaður í nýrri versl-
un Húsasmiðjunnar í Grafarholti.
Sú vinna entist fram að hruninu
2008. Þá varð svo mikill samdráttur
að mér var sagt upp ásamt 19 öðr-
um. Ég vann svo tvö sumur í Hval-
stöðinni í Hvalfirði 2009 og 2010.
Svo hef ég starfað síðustu ár sem
bílstjóri í Reykjavík. Ég hefði kosið
að búa hér á Seljanesi. Hér er best
að vera. En það er því miður ekki
valkostur, allavega eins og staðan
er. Fyrir utan Þörungavinnsluna er
ekki mikið um atvinnutækifæri hér
í Reykhólasveit svo maður verður
að leita annað,“ segir Stebbi í Selja-
nesi. mþh
Stebbi í Seljanesi á safninu. Í höndum hefur hann gamlan drullusokk af vörubíl sem hann fékk í gjöf á fimmtugsafmælinu. Í
bakgrunni standa gamlar dráttarvélar úr Reykhólasveit sem þeir Seljanessfeðgar hafa gert upp.
Stefán Hafþór Magnússon í Seljanesi í Reykhólasveit:
Einlægur áhugamaður um gamla bíla og dráttarvélar
Gömul bílnúmer prýða vegg og gafl á verkstæðinu í Seljanesi. Hér
segir Stefán sögu ýmissa þeirra ásamt Magnúsi föður sínum.
Stöllurnar Guðbjörg Tómasdóttir og Herdís Erna Matthíasdóttir í
afmælinu.
Örn Sveinsson skipstjóri á þangskipinu Gretti
ásamt Jóni Atla Játvarðarsyni.
Jóhann Vífill yngsti bróðir Stefáns og Sveinn
Ragnarsson frá Svarfhóli halda upp á Stefán
fimmtugan.
Stefán ásamt foreldrum sínum þeim Dagnýju
Stefánsdóttur og Magnúsi Jónssyni.
Gylfi Helgason sem starfaði löngum sem skip-
stjóri hjá Þörungavinnslunni gæðir sér á góðum
drykk og flatkökum í fimmtugsafmæli Stebba.
Breiðafjarðarbóndinn Jóhannes Geir Gíslason (Jói í Skáleyjum) kvað
drápu og flutti Stefáni í afmælinu. Lokaerindið hljóðar svo: Þó að líði
öld og ár, með allskyns brauki og vesi, í straumu fljótsins stendur klár,
Stebbi á Seljanesi.