Skessuhorn - 29.07.2015, Blaðsíða 22

MIÐVIKUDAGUR 29. JÚLÍ 201522
„Ég fæddist hérna 5. apríl 1936 í
torfbæ. Þannig að ég er búinn að
búa hérna í 79 ár,“ sagði Trausti
Bjarnason, bóndi á Á á Skarðsströnd
þegar Skessuhorn heimsótti hann á
dögunum. „Við fluttum í þetta hús
´45. Ég kaupi jörðina ´65. Pabbi átti
húsin en Skarð átti jörðina,“ bætir
hann við.
Trausti er kvæntur Láru Hans-
dóttur frá Orrahóli á Fellsströnd.
„Ég fór ekki langt í leit að eigin-
konu,“ segir Trausti og hlær við.
„Við giftum okkur á jólunum 1961,
á aðfangadag. Það var eitthvað sem
okkur datt bara í hug, þótti það
öðruvísi.“ Þau hjónin eiga tvær dæt-
ur, Sigríði og Ingu Birnu. Barna-
börnin eru fimm talsins og þrjú eru
langafa- og ömmubörnin. „Þetta er
mikil eign þó að dæturnar séu ekki
fleiri,“ segir Trausti og brosir sínu
breiðasta.
Ekki hægt að opna
glugga fyrir ryki
Við setjumst niður í stofunni á Á og
stingum okkur beint í djúpu laug-
ina. Trausta hafa nefnilega lengi
verið hugleikin samgöngumál í sinni
heimasveit. Undanfarið sumar telur
hann þau hafa verið í algjöru lama-
sessi. Um Skarðsströnd og Fells-
strönd raunar líka, liggur malar-
vegur. Segir Trausti viðhald hans
hafa verið heldur snautlegt, vegur-
inn hafi hvorki verið heflaður né
rykbundinn fyrr en um miðjan júlí-
mánuð og sendir hann Vegagerð-
inni tóninn. „Ég hringdi í Sigurð
Mar, umdæmisstjóra Vegagerðar-
innar, út af þessu og segi honum að
rykið sé gersamlega að drepa okkur
sem búum hérna við veginn og spyr
hvort það eigi ekki að fara að hefla
og rykbinda. Ég fæ þau svör að þetta
eigi ekki að vera svona og hann vilji
auðvitað ekki hafa þetta svona. Því
spyr ég hvers vegna þetta sé svona og
hann segir einfaldlega: „Ég veit það
ekki.“ Mér brá heldur við og spurði
hann því næst hvort hann gæti sagt
mér hvað þeir væru að gera, Vega-
gerðarmenn í Búðardal. „Ég veit
það ekki,“ sagði hann aftur. Mér
var farið að hitna aðeins í hamsi og
spurði því hvort hann, sem yfirmað-
ur Vegagerðarinnar í Búðardal vissi
ekki hvað hans menn væru að gera?
„Nei, ég veit það ekki,“ svaraði hann
mér. Mér brá svo við þetta samtal
okkar að þetta hefur eiginlega ekki
farið úr huga mínum síðan,“ segir
Trausti og hann heldur áfram. „Það
á að gera þetta eins fljótt og auðið er,
á vorin áður en vegirnir þorna upp.
Hér var ekki hægt að opna glugga,
hengja út þvott eða nokkurn skap-
aðan hlut. Við erum að reyna að
byggja hér upp tjaldsvæði og annað
en það er ekki hægt að bjóða fólki
upp á það vegna rykmengunar,“ seg-
ir hann. „Það á bara að leggja slitlag
framhjá bæjum sem eru svona ná-
lægt vegi.“
Vill einkavæða
Vegagerðina
„Þetta er óforsvaranlegt. Auðvitað er
betra seint en aldrei, að hefla og ryk-
binda, en að velja þá umferðarmestu
vikurnar skil ég ekki. Ég geri mér
fulla grein fyrir því að það vantar pen-
inga í Vegagerðina en menn verða þá
að vanda sig við að eyða þeim pen-
ingum sem þó eru til,“ segir Trausti
ómyrkur í máli. „Það er mín skoð-
un að það ætti að vera löngu búið að
einkavæða Vegagerðina. Það myndi
ekki nokkurt einkafyrirtæki haga sér
svona. Einkafyrirtæki þurfa að reyna
að hafa sem mest upp úr sínum við-
skiptum. Það myndu þau aldrei gera
með svona þjónustu,“ bætir hann
við. „Ég hef séð eftirlitsbíla aka hér
um í vegaeftirliti að morgni dags að
vetri til. Svo sé ég snjóruðningstæki
aka framhjá, sömu daga þegar það er
kannski enginn snjór! Til hvers er
þetta vegaeftirlit þá? Það myndi ekk-
ert einkafyrirtæki haga sér svona.“
En sér Trausti fyrir sér einhverja
útfærslu á einkavæddri Vegagerð?
„Tökum sem dæmi Dalina. Það yrði
bara boðið út og samið við einhvern
verktaka um viðhald og vegagerð
í sveitarfélaginu. Verktakinn fengi
bara fyrirmæli um verkefni sem fyrir
liggja,“ segir hann og bætir því við að
með því mætti losna við alla þá yfir-
byggingu sem er á Vegagerðinni eins
og hún er í dag. „Ég velti því fyrir
mér hve stór hluti af framlögum til
stofnunarinnar fer í yfirbygginguna.
Sumir segja að það sé allt að fjórð-
ungur. Ég veit ekki hversu mikið það
er en ég veit að það er há tala. Þegar
skorið hefur verið niður undanfar-
in ár hefur það fyrst og fremst bitn-
að á þjónustunni, það hefur lítið ver-
ið skorið niður í mannafla í höfuð-
stöðvum Vegagerðarinnar í Reykja-
vík,“ segir Trausti. „Það er nefnilega
þannig að allir vegir á Íslandi virðast
vera í niðurníðslu. Slitlagið er meira
og minna ónýtt. Ég fór til Reykjavík-
ur í vetur og það var hræðilegt. Sum-
ar göturnar voru eins og verstu mal-
arvegir úti á landi, ekkert nema hol-
ur.“
Slæmt netsamband
ferðaþjónustu-
aðilum til trafala
Samskiptamál eru Trausta einnig
hugleikin. Þar er internetið honum
efst í huga og þá sérstaklega þráð-
laust netsamband. Hann telur net-
sambandið í sinni heimasveit og
víðar vera slæmt og til trafala þegar
kemur að þjónustu við ferðamenn og
aðra gesti. „Sem dæmi þá kom hing-
að fyrir skömmu hópur ferðamanna
frá Kanada og Bandaríkjunum sem
hugðist gista á tjaldsvæðinu. Ekki
var hægt að láta þá greiða með korti
því að netsambandið er svo vont að
posinn virkaði ekki. Það varð úr að
hópstjórinn særði út tékkhefti frá
Arionbanka, sem hann fékk ekki fyrr
en eftir miklar fortölur, til að gest-
irnir gætu greitt fyrir gistinguna. Ég
hélt reyndar að þessi hefti væru ekki
gefin út lengur. Kannski létu þau
mig bara fá eintóma gúmmítékka,“
segir Trausti og hlær við. En gamn-
inu fylgir þónokkur alvara. „Þetta er
ekki jafn mikið vandamál þegar Ís-
lendingar eiga í hlut. Þeir geta milli-
fært eftir á í heimabanka. En það er
ekki bjóðandi að á meðan út um allt
land eru menn sem reyna að efla at-
vinnustarfsemi á landsbyggðinni
séu hvorki almennilegir vegir né
netsamband. Þetta stendur allri at-
vinnuuppbyggingu fyrir þrifum.“
Trausti tekur þó fram að úrbætur
séu væntanlegar með tilkomu ljós-
leiðara. Hvenær hann verði lagður
og ljósleiðaratenging komin í gagnið
er hins vegar ekki vitað nákvæmlega.
„Símafyrirtækin geta ekki skaffað þá
þjónustu sem þau segjast geta skaff-
að nema gegnum ljósleiðara. Þang-
að til berjast þau bara um kúnna en
90% af því sem þau segja er lygi, ég
hef það eftir manni sem starfar hjá
fjarskiptafyrirtæki,“ segir Trausti og
er ekkert að skafa af hlutunum.
„Svo er það nú annað, útvarpsmál-
in. Hér nær maður varla nokkurri
stöð nema á langbylgjunni og hún er
misnotuð af ráðamönnum hins svo-
kallaða útvarps allra landsmanna,“
bætir hann við og telur útvarpssam-
band hafa versnað á Skarðsströnd
undanfarin ár. Hverju þar er um að
kenna kveðst hann ekki vita.
Hefur áhyggjur af
framtíð byggðar á
Skarðsströnd
„Eins og ég sagði áðan þá tel ég að
þetta standi atvinnuuppbyggingu á
landsbyggðinni fyrir þrifum, net-
málin og þessar vegleysur,“ seg-
ir Trausti. Hann telur mikilvægt að
þessir hlutir séu í lagi, sérstaklega
þar sem hann hefur áhyggjur af því
að heimasveitin sé hægt og rólega
að leggjast í eyði. „Að minnsta kosti
held ég að búskapur sé að leggjast
af. Hér á Skarðsströnd eru enn þrjú
myndarbú, Geirmundarstaðir, Klif-
mýri og Ytri-Fagridalur. Fleiri eru
þau ekki,“ segir hann og bætir við að
mikið af húsunum í kring séu bara
nýtt sem sumarhús. Það sé í sjálfu sér
betra en að láta þau standa tóm, þá sé
viðhaldi að minnsta kosti sinnt. „En
ef byggð á ekki að leggjast algjörlega
af og fólkið ætlar ekki að stunda bú-
skap þá þurfa íbúar hér að geta starf-
að við eitthvað annað, hvort sem það
er ferðaþjónusta eða hvað. Til þess
verða samgöngu- og fjarskiptamál að
vera í lagi. Þess vegna er þetta mér
hugleikið og það þýðir ekki annað en
að láta heyra í sér, annars gerist ekk-
ert. Maður verður kannski ekki hátt
skrifaður hjá fólki fyrir vikið en mér
er nákvæmlega sama um það.“
Laxveiði og
ferðaþjónusta
Ferðaþjónustan er hjónunum á Á
ekki ókunn því þau hafa um nokk-
urra ára skeið rekið tjaldsvæði, ann-
ars vegar í bæjartúninu og hins vegar
fyrir ofan bæinn, nær dalnum. Um-
ferð ferðamanna segir Trausti stöð-
ugt vera að aukast. „Í sumar hafa
komið hingað miklu fleiri ferðamenn
en verið hefur. Það tekur auðvitað
sinn tíma að láta spyrjast út að hér
sé tjaldsvæði og það kann að skýra
aukninguna í sumar. Einnig hef ég
tekið eftir því af samtölum við gesti
að þeir eru sumir að forðast yfirfulla
staði. Vilja frekar koma hingað og
vera í ró og næði.“
Einnig leigir Trausti út sumarbú-
staðalóðir á jörð sinni, einar sex tals-
ins og nokkur fjöldi sumarbústaða-
gesta heimsækir svæðið á hverju
sumri. „Við leigjum sex lóðir. Þetta
hefur aðeins farið niður á við eins
og annað eftir hrunið. Virðist aðeins
vera að glæðast aftur núna en það er
voða lítið,“ segir hann. „Það er ekki
síður fallegt að vera með sumarbú-
stað hér en annars staðar við Breiða-
fjörðinn, hér er mjög fallegt.“
Hjónin að Á eru ein af fimm aðil-
um sem eiga í Krossá og þar er lax-
veiði. Umferð veiðimanna er nokkur
og aðspurður segir Trausti að veið-
in hafi verið lítil í sumar. „Því mið-
ur. Ég veit ekki hvað þetta er, ef ég
vissi það þyrfti ekki að gera meira,“
segir hann og brosir. Áin er leigð
veiðifélaginu Hreggnasa og að sögn
Trausta er veiðin í ágætri leigu og vel
hefur gengið að selja leyfi, þrátt fyrir
dræma veiði það sem af er sumri. „Já,
það eru allir dagar seldir. Veiðin er
nú samt eitthvað að glæðast í Dölum
og ég vona að þetta sé að koma til.“
Trausti kveðst hafa heyrt því fleygt
fram að veiðimenn skapi bara vanda-
mál og að sala veiðileyfa skili litlu
sem engu til svæðisins í gegnum
leigusölu, þegar á er leigð í gegnum
veiðifélag. „Sumir sjá bara vanda-
mál. Ég hef verið að telja saman hvað
kemur í gegnum laxveiðiár hér í Döl-
um og telst svo til að það séu á bilinu
130-150 milljónir króna, bara í þess-
ari leigusölu eins og hún er stunduð
núna. Svo versla veiðimennirnir auð-
vitað og gera ýmislegt hér í sveitinni.
Ég held að mörgum myndi bregða ef
þeir misstu þessar tekjur allar,“ seg-
ir hann.
Möguleikar á
Skarðsströnd
„Það eru möguleikar hér, enginn vafi
á því,“ segir Trausti. Utan þess sem
fyrir er talið minnist hann á höfnina.
„Nú er búin að vera mokveiði á grá-
sleppu en allt of fáir bátar sem gera
út frá Skarðsstöð. Ég þykist vita að
það sé út af veginum. Þeir töluðu um
það í fyrra veiðimennirnir að vegur-
inn stæði í þrifum fyrir flutningum
á fiski frá höfninni,“ bætir hann við.
„En höfnin sjálf er fín. Forðum daga
bjó á Geirmundarstöðum landnáms-
maðurinn Geirmundur heljarskinn
og réri út frá Geirmundarvogi. Ég
hef sagt að hann hljóti að hafa ver-
ið heimskur að lenda ekki í Skarðs-
stöð þar sem er höfn frá náttúrunn-
ar hendi,“ segir Trausti og glottir við
tönn.
Aðspurður um sýn sína á fram-
tíðina segist hann vonast til þess að
í framtíðinni fjölgi fólki á Skarðs-
strönd og það geti byggt sér upp ein-
hvers konar atvinnu og lífsviðurværi
á svæðinu, hvort sem er í landbúnaði,
ferðamennsku eða einhverju öðru. Til
þess þurfi bæði kjark og þor, mögu-
leikarnir séu alls staðar. Fólk þurfi
hins vegar að fá hugmyndir og fram-
kvæma þær, byrja smátt og vanda til
verka. Síðan megi stækka við sig. „Ég
vonast til að hér verði uppbygging í
framtíðinni og fólki fjölgi. Ég á enga
ósk heitari,“ segir Trausti Bjarnason
að lokum. kgk
Trausti Bjarnason, bóndi á Á
Vonast til að fólki fjölgi og uppbygging verði á Skarðsströnd
Trausti Bjarnason við Krossánna. Hann veiðir eitt holl í ánni á hverju sumri og alltaf á sama tíma, í lok júlímánaðar.
Bærinn Á á Skarðsströnd í Dalasýslu. Aðspurður sagði Trausti fánann ekki dreginn
að húni að neinu sérstöku tilefni en gantaðist með að hann væri sannarlega ekki
að flagga í tilefni af komu blaðamanns.
Samgöngumál hafa lengi verið Trausta hugleikin og sér í lagi viðhald malarvega
í hans heimasveit. Myndin er tekin á Fellsströnd en malarvegir liggja einnig um
Skarðsströndina þvera og endilanga.