Skessuhorn - 18.10.2017, Page 16

MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 201716
Valdimar Reynisson er skógarvörð-
ur á Vesturlandi og hefur starf-
að við skógrækt síðan 1990. Hann
hefur starfað í Hvammi í Skorradal
frá árinu 2011, en þar er starfsstöð
þjóðskógasviðs Skógræktarinnar á
Vesturlandi. Starfssvæði þjóðskóga-
sviðs Skógræktarinnar á Vesturlandi
nær frá Dölum og suður í Hafnar-
fjörð og telur samtals 30 skógræktar-
svæði, en þar af eru átta í Skorradal.
Skessuhorn hitti Valda í Hvammi og
fræddist um starfsemi þjóðskógasviðs
Skógræktarinnar á Vesturlandi. „Við
sjáum um jarðir sem Skógræktin á og
hefur umsjá yfir, það er að segja rík-
isjarðir. Samtals eru þetta 30 svæði í
landshlutanum. Nokkur þeirra eru
leigð út til skógræktarfélaga og ann-
arra félagasamtaka, til dæmis Vatna-
skógur sem er alfarið í umsjá KFUM
og K, sem einmitt leigir skóginn af
Skógræktinni,“ útskýrir hann. „Flest
verkefni okkar eru hér í Skorradal,“
segir hann.
Hjá Skógræktinni á Vesturlandi
eru tveir starfsmenn í fullu starfi
auk Valda og von er á einum til við-
bótar um næstu mánaðamót. „Auk
þess fáum við síðan til okkar nema
á hverju ári frá hinum ýmsu lönd-
um. Flestir koma frá Danmörku en
í gegnum tíðina hafa komið hing-
að skógfræðinemar frá flestum Evr-
ópulöndum,“ segir Valdi. „Það er
dálítið skrítið þegar maður hugsar
út í það. Skógar eru ekki beint það
fyrsta sem maður tengir við Ísland,“
bætir hann við. „En það eru auðvitað
sömu grunnatriðin í skógrækt sama
hvar maður er í heiminum. Þetta eru
sömu fræðin og sömu handtökin,“
bætir hann við.
Gróðursetning stærsta
verkefnið
Stærsta verkefni Skógræktarinn-
ar er í raun einfalt; gróðursetning
trjáa. „Við gróðursetjum um það bil
30 þúsund plöntur á okkar svæði á
hverju ári. Í sumar gróðursettum
við einkum á Stóru-Drageyri hér
við Skorradalsvatn, en einnig tölu-
vert í Litla-Skarði,“ segir Valdi en
bætir því við að víðast hvar í lands-
hlutanum hafi verið unnið að gróð-
ursetningu undanfarin ár. „Við vor-
um til dæmis að ljúka verkefni vestur
í Dölum árið 2015. Þar var gróður-
sett töluvert mikið í Laxaborg. „Það
verkefni er samstarf Skógræktarinn-
ar og Landsvirkjunar. Það gengur út
á að þeir kolefnisjafna sína starfsemi
með því að gróðursetja í landi Skóg-
ræktarinnar. Síðan förum við bráðum
að vinna ræktunaráætlun fyrir Skóga
á Felsströnd, en vantar peninga í það
verkefni sem stendur,“ bætir hann við
og kveðst vona að peningar fáist í það
verkefni áður en langt um líður. Við
erum að hefja samstarf við Faxaflóa-
hafnir í svipuðu verkefni, sem ætl-
að er til að kolefnisjafna þeirra starf-
semi,“ segir hann.
Kolefnisjöfnun
færist í aukana
Verkefni við kolefnisjöfnun hafa að
sögn Valda verið að færast í aukana
á allra síðustu árum. „Kolefnisjöfn-
un er tiltölulega nýtilkomin en verð-
ur vonandi meiri í framtíðinni. Þetta
er einföld leið fyrir fyrirtæki sem eru
að vinna í því að fá alþjóðlega græna
vottun og/eða til að minnka kolefnis-
sporið sitt. Hluti af því ferli er að kol-
efnisjafna starfsemina,“ segir hann.
„Ef áhugi er á slíku samstarfi hjá fyr-
irtækjum, stórum sem smáum, þá
er Skógræktin opin fyrir því,“ bætir
hann við. „Þegar við semjum við fyr-
irtæki þá er oftast samið um ákveðna
upphæð á ári sem dugar þá fyrir tölu-
verðu magni af plöntum. Skógræktin
vinnur skýrslu og viðurkenndur aðili
þarf að skrifa upp á að kolefnisjöfn-
unin hafi farið fram samkvæmt bók-
inni og allar mælingar og útreikning-
ar hafi verið framkvæmdir með við-
urkenndum hætti,“ útskýrir Valdi.
Hann segir kolefnisjöfnun vera
hluta af svokölluðu grænu bókhaldi
fyrirtækja, þ.e. bókhald um hvern-
ig umhverfismálum er háttað í við-
komandi starfsemi. „Það hefur orð-
ið mikið stökk fram á við hvað þetta
varðar. Fólk er farið að hugsa að það
þurfi kannski að gera eitthvað til að
bregðast við loftslagsbreytingum og
losun gróðurhúsalofttegunda,“ seg-
ir Valdi og brosir. „Ein einfaldasta
og líklega hagkvæmasta leiðin til að
binda kolefni er einmitt með því að
rækta skóg.“
Viðhalda og
auka auðlindina
Aðspurður um verkefni komandi tíð-
ar hjá Skógræktinni á Vesturlandi
segir Valdi að þar fari mest fyrir
gróðursetningu. „Við viljum gjarnan
ná plöntufjöldanum upp aftur. Það
varð mikill niðurskurður á framlög-
um til Skógræktarinnar eftir hrun
og þá féll plöntufjöldi á landinu úr
6,2 milljónum plantna sem plant-
að var árlega og niður í um það bil
þrjár milljónir. Fjöldi plantna í dag er
tæplega fjórar milljónir og við vild-
um helst ná honum upp í sex millj-
ónir aftur á næstu árum, en allt velt-
ur þetta á því fjármagni sem við höf-
um til ráðstöfunar. Fyrst og fremst
viljum við gróðursetja til að viðhalda
og auka þá auðlind sem skógurinn
er, en um leið bindum við gríðarlegt
magn af kolefni og jarðvegi. Við eig-
um töluvert mikið land á Vesturlandi
sem er óplantað. Það er því töluverð
vinna framundan við gróðursetningu
næstu árin,“ segir hann.
Elkem stærsti
viðarkaupandinn
Skóga þarf að grisja reglulega til að
hann geti vaxið og dafnað sem best.
„Við reynum að nota haustin og vet-
urinn sem mest í það,“ segir Valdi.
Þá eru veikburða tré felld og þar
með fá stærri og burðugri tré sem
eftir standa meira pláss til að vaxa og
dafna. Fyrir vikið verður skógurinn
sterkari og gefur af sér betri við með
tímanum. Við grisjun skóga fellur til
töluvert mikið af viði sem Skógrækt-
in selur. Elkem Ísland er stærsti ein-
staki kaupandi trjáa sem felld eru,
en trjákurl er keyrt inn á ofna Járn-
blendiverksmiðju Elkem á Grund-
artanga. Járnblendiverksmiðjan not-
ar kurlið til að ná úr því kolefninu,
kolefnið er notað í málmblöndurnar.
„Með því að nota timbur í stað kola
eða koks sem kolefnisgjafa næst betra
kolefni sem nýtist í meiri gæðamálm-
blöndur. Elkem kaupir langmest af
grisjunarviði sem gerir okkur í raun
og veru kleift að grisja skógana eins
og við þurfum. Ef þeirra viðskipta
nyti ekki við ættum við í vanda með
að losna við allt efnið sem til fell-
ur,“ segir Valdi. „Engu að síður hefur
orðið mikil aukning síðustu ár í sölu
á kurli og eldivið til einstaklinga og
fyrirtækja. Við vildum gjarnan hafa
breiðari markað, því skógarnir eru
orðnir betri og sífellt stærri hluti af
því sem fellur til við grisjun væri hægt
að nýta í flettingu, það er að segja
spýtur,“ segir hann. „Við erum svona
að stíga inn í það hér á Íslandi að eiga
alvöru nytjaskóga en virðiskeðjan er
ekki tilbúin ennþá. Það er til dæm-
is lítill markaður fyrir íslenskan við,
þó skógarnir séu að komast í svipað
ástand og þekkist í alvöru skógrækt-
arlöndum,“ útskýrir hann. „Það er
mjög gaman fyrir mig, sem búinn að
vera lengi í þessum bransa, að upplifa
það,“ segir Valdi og brosir.
Íslenskur viður
er góður kostur
Sem reyndur skógarbóndi kveðst
hann sjá marga möguleika til fram-
tíðar í skógrækt á Íslandi. „Ef við
náum að sannfæra byggingariðnað-
inn um að íslenskt timbur sé góður
kostur í klæðningar til dæmis þá gæt-
um við aukið framleiðslu töluvert,“
segir hann. „Hins vegar er ljóst að
hér er ekki hægt að rækta mesta há-
gæðaefnið, það er of kalt til að rækta
bæði eik og beyki að einhverju gagni
hérlendis,“ segir hann. „En við erum
með gott greni og prýðilegt lerki.
Síðan er það öspin. Hún fékk á sig
vont orð því talið var að rætur hennar
hefðu skemmt ýmis mannvirki í borg-
um og bæjum auk þess að vera ónýt-
ur smíðaviður. Það er ekki alls kostar
rétt en hún líður enn fyrir það. Öspin
er mjög hentugur viður til að smíða
til dæmis hurðir og innréttingar úr.
Hún er létt og sveigjanleg en á sama
tíma feykilega sterk,“ segir Valdi.
Gaman að taka
á móti hópum
Eitt af verkefnum Skógræktarinn-
ar undanfarin ár hefur verið að opna
skóga landsins. „Í því felst að gera
skógana aðgengilega til að fólk geti
notið þeirra. Til þess þarf meðal ann-
ars að leggja göngustíga og fleira í
þeim dúr. Á næsta ári eigum við von
á hópi frá sjálfboðaliðasamtökunum
Seed, sem munu vinna við gangstíga-
gerð í okkar umdæmi, undir hand-
leiðslu verkstjóra að sjálfsögðu,“ seg-
ir Valdi. Hann segir það hafa færst í
aukana að fólk heimsæki skógana,
komi jafnvel við hjá honum og vilji
fræðast. „Eitt af hlutverkum Skóg-
ræktarinnar er að miðla þekkingu á
skógrækt. Það er mikilvægt því þá get-
um við bent fólki á að gera ekki sömu
mistökin og við,“ segir hann léttur í
bragði, „en auk þess að auka skilning
almennings á vistkerfinu „skógur“ og
þýðingu skóga fyrir land og þjóð,“
bætir hann við. „Það er alltaf gam-
an að fá hópa í heimsókn, hvort sem
það eru ferðamenn eða skólahópar.
Sérstaklega gaman er þegar leik- og
grunnskólabörn koma í heimsókn. Þá
er oft glatt á hjalla, eins og fyrir jól-
in þegar krakkarnir sækja sér jólatré.
Við höfum haft eina helgi opna í Sel-
skógi þar sem fólk kemur og hegg-
ur sitt tré, þiggur ketilkaffi og kakó.
Það er alltaf sama fólkið sem kemur
og mjög skemmtilegt. En síðan eru
börnin frá Hvanneyri með alveg sér
dag. Þá velja þau tré fyrir skólann
sinn, höggva það undir handleiðslu
okkar og kennaranna og drösla því
síðan inn í rútu. Þau taka alveg hálf-
an daginn í verkið og það er alltaf jafn
gaman,“ segir Valdi að endingu.
kgk
„Ein einfaldasta leiðin til að binda kolefni er að rækta skóg“
- segir Valdimar Reynisson, skógarvörður á Vesturlandi
Valdimar Reynisson, skógarvörður á Vesturlandi.
Valdi sagði blaðamanni frá hinum ýmsu tegundum sem blasa við í kringum
húsnæði Skógræktarinnar í Skorradal. Hér segir hann frá fjallarósinni sem enn má
sjá nokkuð víða í görðum, einkum í eldri hverfum.
Blöð gráreynis og ber hans í bakgarðinum í Hvammi. Tegundirnar skóginum í Hvammi eru fjölbreyttar. Með voldug grenitré í baksýn.