Skessuhorn - 07.03.2018, Blaðsíða 18

MIÐVIKUDAGUR 7. MARS 201818
endurbyggt, klætt að utan og lagt
torfþaki. Að innanverðu var reynt
að nýta gamalt efni og skapa stemn-
ingu liðins tíma þar sem gömlu jöt-
urnar er enn að finna og á veggjum
eru m.a verk sem Páll hefur teikn-
að á lúið timburverk úr útihúsum.
„Burðarvirki í fjósinu er t.d. úr
gömlu Norðtungubrúnni sem við
fengum gefið þegar brúin var end-
urbyggð fyrir nokkrum árum. Fjós-
ið hýsir meðal annars olíumálverk
eftir Palla af sveitungum okkar og
frændfólki ættuðu frá Húsafelli en
einnig sýnishorn af höggmyndum
úr öllum þeim steintegundum sem
í Húsafellslandi er að finna. Meira
að segja er eitt verk unnið í perl-
ustein úr Prestahnjúki, fjallinu sem
einu sinni voru uppi hugmyndir
um að flytja út þar sem einangrun-
argildið er svo mikið í steininum,“
segir Þorsteinn bróðir Páls.
Svæðið allt skipulagt
Verkefni þetta er allt vel ígrund-
að og skipulagt. „Það er heildstætt
skipulag fyrir svæðið sem við för-
um eftir. Við höfum lagt áherslu
á að framkvæma ekki neitt nema
það rúmist innan þessa skiptulags
og það hjálpar öllum sem að þessu
hafa komið. Leitað var til færustu
arkitekta og verkfræðinga og þá
fengum við umhverfisfræðinga frá
Landlínum til að hanna umhverf-
ið með okkur. Legsteinasafnið er
síðan hannað í samstarfi við Bisk-
upsstofu sem sýnt hefur þessu verk-
efni mikinn áhuga enda um fyrsta
safn sinnar tegundar að ræða hér
á landi,“ segir Helgi. Steinasafn-
ið verður uppsteypt hús og útlit
þess í takti við eldri húsin sem það
stendur við; með torfþaki, timbur-
klætt að utan auk þess sem grjót-
hleðslur Unnsteins hleðslumeist-
ara munu ramma það inn. Í húsinu
verður hægt að sjá tilhoggna nytja-
hluti sem gerðir voru í Húsafelli og
varðveist hafa sem og legsteinana
sem eru margir og býsna merki-
legir,“ segir Helgi. Vonast er til að
nýja húsið verði fokhelt og tilbúið
að utan næsta haust en þá verður
eftir að innrétta það og opna sem
safn í framhaldinu.
Varðveislan á
sér langa sögu
En það er ekki nýtt af nálinni að
menn hafi viljað varðveita gömlu
legsteinana. Í fórum sínum á Páll
afrit af bréfum frá 1929 sem rituð
voru til þáverandi þjóðminjavarð-
ar, Matthíasar Þórðarsonar. Þar
skrifar Kristleifur Þorsteinsson á
Stóra-Kroppi og tjáir þjóðminja-
verði frá verki Jakobs Guðmunds-
sonar, gamals vinnumanns á Húsa-
felli, sem beitti sér fyrir því að hinir
fornu legsteinar sem þá voru í nið-
urníðslu í kirkjugarðinum á Húsa-
felli yrði bjargað. Þá þegar lágu þeir
undir skemmdum. Í bréfi Krist-
leifs segir að séra Snorri Björns-
son á Húsafelli hafði vitjað Jakobs
vinnumanns í draumi og óskað eft-
ir því að hann gerði sitt til að stein-
arnir yrðu varðveittir. Beitti Jakob
sér fyrir því að garðurinn var afgirt-
ur traustri girðingu og með sálu-
hliði og legsteinunum fundið við-
eigandi skjól. Sögu um langa hefð
nytjavinnslu í stein í Húsafelli. Nú,
níutíu árum síðar, er útlit fyrir að
steinum þessum verði komið fyrir í
nýju húsi sem verið er að reisa sér-
staklega yfir þá.
Hótelskreyting vekur
heimsathygli
Gaman er að rifja það upp að fyr-
ir tveimur vikum var kunngjört að
hið nýja og glæsilega Hótel Húsa-
fell hefði hlotið verðlaun National
Geographic sem einstakur gisti-
staður á heimsvísu. Meðal þess
sem umsagnaraðili NG nefnir er sú
virðing sem borin er fyrir sjálfbærni
í hótelrekstri, en ekki síst frágangi
umhverfis hótelið, listaverk Páls
Guðmundssonar og hleðslur eft-
ir Unnstein Elíasson. „Ég er virki-
lega stoltur af hvernig til tókst með
hótelið og skreytingar inni sem úti.
Ég fékk það hlutverk að leggja til
myndverk og höggmyndir og valdi
Hellismannasögu sem þemu. Á öll-
um herbergjum eru myndir af úti-
legufólki af báðum kynjum með til-
vísun í söguna, sem er jú hluti af
okkar arfleifð. Þannig má segja að
Húsfellingum hafi tekist í þessu
nýjasta verkefni að tengja umhverfi
stærsta vinnustaðarins við söguna
með áþreyfanlegum hætti. Ég er
stoltur og ánægður með þessa hug-
sjón frændfólks míns hér,“ segir
Páll.
Í heimsókn blaðamanns á Húsa-
fell endurtók sig það sem gerst
hefur áður. Tíminn týndist. Það
var komið undir kvöld þegar við
kvöddumst á bæjarhlaðinu í Húsa-
felli og haldið var í vestur til móts
við kvöldhúmið. Við kveðjum þá
Pál, Þorstein og Helga sem af
mikilli framsýni undirbúa nú að
opna dyr húsanna undir fellinu
þar sem arfleifð íbúa verður sýnd
á einstakan hátt.
mm
Búið er að steypa upp hús fyrir væntanlegt steinmunasafn.
Fyrrum litataska á turnloftinu. Á lokinu er mynd af Eiríksjökli en minnsta stein-
harpan í botninum.
Olíumálverk af gömlum sveitungum hanga fyrir ofan fjósjötuna.
Eitt þekktasta listaverk Páls, Fjallkonan, vakir yfir umhverfinu á hólnum norðan
við gömlu útihúsin.
Svipmynd af veggnum á jarðhæð súrheysturnsins.
Frændur hans greyptir í gamlar fjárhússhurðir. F.v. Magnús í Vatnsnesi, Þorsteinn
á Húsafelli og Jakob á Húsafelli.
Hluti gömlu legsteinanna sem nú er verið að byggja yfir. Sá elsti var á gröf Gríms
Jónssonar prests sem dó um 1650.
Á innanverðum gafli fjóssins er sýnishorn af verkum sem unnin eru í ólíkar stein-
tegundir sem finnast í Húsafelli.