Skessuhorn - 07.03.2018, Blaðsíða 26

MIÐVIKUDAGUR 7. MARS 201826
Rannsóknin Áfallasaga kvenna –
Vísindarannsókn Háskóla Íslands
er hafin. „Rannsóknin er stærsta
vísindarannsókn sem framkvæmd
hefur verið á íslenskum konum og
jafnframt ein stærsta vísindarann-
sókn á þessu sviði á heimsvísu,“
segir í tilkynningu frá HÍ. „Áfalla-
saga kvenna miðar að því að rann-
saka áhrif áfalla, þ.á.m. ofbeldis, á
heilsufar kvenna. Nú á vormánuð-
um 2018 er hafið landsátak þar sem
öllum konum á Íslandi, 18 ára og
eldri, er boðið að taka þátt í rann-
sókninni með því að svara rafræn-
um spurningalista um áfallasögu
sína og heilsufar.“
Í rannsókninni verður leitast við
að svara eftirfarandi spurning-
um:
Hver er tíðni áfalla og þung-•
bærrar lífsreynslu meðal
kvenna á Íslandi?
Hvaða áhrif hafa áföll á sálræna •
og líkamlega heilsu kvenna?
Hvaða erfða- og umhverfis-•
þættir tengjast mismunandi
heilsufari í kjölfar áfalla?
Algengustu áföll sem konur
verða fyrir eru ofbeldi og ástvina-
missir. Samkvæmt Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunininni (WHO)
verður um þriðjungur kvenna í
heiminum fyrir ofbeldi á lífsleið-
inni og sterkar vísbendingar eru
um að þolendur ofbeldisverka séu
í aukinni áhættu á margvíslegum
heilsubresti. Áhrif annarra áfalla, til
dæmis ástvinamissis, náttúruham-
fara, eineltis, skilnaðar eða erfiðrar
fæðingarreynslu, geta einnig leitt af
sér slíkar afleiðingar. Frekari rann-
sókna er þó þörf til að skilja þetta
orsakasamhengi betur. Vegna góðr-
ar skráningar á heilsufarsupplýsing-
um og jákvæðni þjóðarinnar til að
taka þátt í vísindarannsóknum, eru
Íslendingar í einstakri stöðu til að
skapa mikilvæga þekkingu á þessu
sviði.
Áfallasaga kvenna er unnin á
vegum vísindafólks við Lækna-
deild Háskóla Íslands og í víðtækri
samvinnu, m.a. við Íslenska erfða-
greiningu og Karolinska Instutet
í Svíþjóð. Áfallasaga kvenna hef-
ur einnig tekið höndum saman við
UN Women á Íslandi með það að
markmiði að auka þekkingu og vit-
undarvakningu um áhrif áfalla, þar
með talið ofbeldis, á heilsu kvenna.
Rannsóknin er styrkt af RANN-
ÍS og Evrópska rannsóknarráðinu
(European Reasearch Council –
ERC).
Væntingar standa til að rann-
sóknin muni stuðla að vitundar-
vakningu í samfélaginu um algengi
og vægi áfalla og ofbeldis. Enn-
fremur munu niðurstöður henn-
ar nýtast til forvarna gegn heilsu-
farslegum afleiðingum áfalla og
heilbrigðisyfirvöldum við að skil-
greina umfang vandans og hvaða
þjónustu þarf að veita þolendum
til að minnka mögulegan heilsu-
farsskaða. Umræða síðustu mán-
aða vegna #metoo byltingar hef-
ur varpað frekara ljósi á mikilvægi
þess að rannska umfang og afleið-
ingar áfalla, þ.m.t. ofbeldis. Skiln-
ingur almennings og góð þátttaka
kvenna í rannsókninni skiptir sköp-
um fyrir vísindalegt gildi hennar og
þar með burði hennar til að hafa já-
kvæð áhrif á heilsu kvenna.
Upplýsingar um rannsóknina má
finna á: www.afallasaga.is
mm
Myndl i s t a rkonan
Cristina Cotofana
sýnir í Hallsteins-
sal í Safnahúsinu í
Borgarnesi frá 10.
mars til 20. apríl nk.
Cristina er fædd í
Rúmeníu en ólst upp
í Þýskalandi. Hún
lagði stund á listnám
í Hannover og út-
skrifaðist árið 2008.
Eftir að hafa skapað
list með og fyrir fatl-
aða flutti hún til Ís-
lands árið 2011, varð
þriggja barna móð-
ir og vinnur að list-
sköpun með inn-
blæstri frá þjóðsög-
um, íslensku lands-
lagi og allskonar
hlutum fundnum á
ólíklegustu stöðum.
Hún býr ásamt fjöl-
skyldu sinni í Bæjar-
sveit í Borgarfirði.
Æting var mesta
ástríða Cristinu á
meðan á náminu
stóð, en síðar sneri hún athygl-
inni að teikningum, trésmíðum,
leir og vaxi; því sem virtist við
hæfi hverju sinni. Núna teiknar
hún að mestu leyti með penna og
bleki og notar liti sparlega, ef eitt-
hvað. Cristina sýndi ein og með
öðrum listamönnum í Borgarnesi
2014 og 2016, á Hvanneyri 2017
og kom að hópsýningum í Brugg-
húsi Steðja í Flókadal árin 2016 og
2017.
Sýning Cristinu er önnur í röð-
inni af fjórum listsýningum í Hall-
steinssal í ár. Í ársbyrjun setti Guð-
rún Helga Andrésdóttir þar upp
olíumálverk og vatnslitamynd-
ir og 28. apríl verður opnuð sýn-
ing á ljósmyndum eftir Áslaugu
Þorvaldsdóttur. Laugardaginn 1.
september opnar svo myndlist-
arkonan Steinunn Steinarsdóttir
sýningu á verkum sínum og stend-
ur hún fram til loka október. Tvö
listræn sýningarverkefni eru þeg-
ar komin á dagskrá hússins á árinu
2019 enda eru listamenn úr héraði
duglegir við að skapa list og kynna
hana fyrir listunnendum.
Sýning Cristinu Cotofana verð-
ur opnuð laugardaginn 10. mars
kl. 13.00 og stendur til 20. apríl.
Opið verður til kl. 16.00 á opn-
unardaginn og eftir það kl. 13.00
- 18.00 virka daga. Ókeypis að-
gangur. Ef breytingar verða á aug-
lýstri dagsetningu verður það til-
kynnt á www.safnahus.is Þess má
einnig geta að fjölmargir menn-
ingarviðburðir af ýmsu tagi verða
í Safnahúsi á árinu og næstu dag-
skrárliðir eftir sýningaropnun eru
fyrirlestur um Jakobsveginn og
myndamorgunn a vegum skjala-
safns, hvort tveggja fimmtudaginn
15. mars.
-fréttatilkynning
Cristina Cotofana sýnir
í Hallsteinssal Safnahúss
Listakonan Cristina Cotofana.
Topplistar útlána bókasafna eru listar yfir vinsælustu eða mest lánuðu titl-
ana. Á Landskerfi bókasafna er hægt að kynna sér það sem mest er lán-
að eftir t.d. safnaflokkum, landssvæðum, efnisflokkum, árum og ársfjórð-
ungum. Topplistar fyrir einstök bókasöfn eru aðgengilegir innskráðum
notendum á þjónustuvefnum. Meðfylgjandi listi er niðurstaða ef valið er
Vesturland og Vestfirðir árið 2017 í öllum flokkum útlána. Í tíu efstu sæta
í útlánum eru myndasögur og tímarit.
1. Myndasögusyrpa = Syrpa. (1994). 1.479 útlán.
2. Vikan 2017. (2017). 1.103 útlán.
3. Hús og híbýli. (1972). 493 útlán.
4. Gestgjafinn : tímarit um mat. (1981). 399 útlán.
5. Man. (2013). 344 útlán.
6. Vikan. (1938). 333 útlán.
7. Myndasögusyrpa 2017 = Syrpa 2017. (2017). 331 útlán.
8. Vikan 2016. (2016). 326 útlán.
9. Dagbók Kidda klaufa : tómt vesen / Jeff Kinney (2013). 322 útlán.
10. Myndasögusyrpa 2016 = Syrpa 2016. (2016). 315 útlán.
mm
Tímarit og myndasögur lang-
vinsælust í útlánum bókasafna
Rannsaka áfallasögu kvenna
Kona á skjön, sýning um ævi
og störf Guðrúnar frá Lundi,
verður opnuð á Bókasafni
Akraness laugardaginn 10.
mars kl. 13:00. Rithöfundar-
ferill Guðrúnar frá Lundi er
sannkallað ævintýri í íslenskri
bókmenntasögu. Óþekkt kona
norðan úr Skagafirði verð-
ur metsöluhöfundur nánast á
einni nóttu og bækurnar tróna
á toppi vinsældalista í rúma tvo
áratugi. Hún var orðin 59 ára
þegar fyrsta skáldsagan kem-
ur út. Eftir það skrifaði hún
27 bækur í ellefu skáldverk-
um. Þetta gerðist í heimi fjölda
hindrana fyrir alþýðukonu sem
þráði að skrifa skáldsögur.
Guðrún var dáð af stórum
hluta þjóðarinnar en radd-
sterkir áhrifamenn flokkuðu
verk hennar með erlendum
afþreyingarbókmenntum og
reyfararusli. Saga Guðrúnar
birtir því bæði ævintýralegar
og endurteknar vinsældir en
einnig þann þunga undirtón
háðs sem einkenndi um tíma
alla umræðu um verk hennar.
Sýningin er farandsýning og
var fyrst sett upp á Sauðárkróki
og nú síðast á Borgarbóka-
safni Reykjavíkur. Sýningar-
höfundar og hönnuðir eru
Kristín Sigurrós Einarsdóttir,
kennari og leiðsögumaður frá
Lundi í Lundarreykjadal og
Marín Guðrún Hrafnsdóttir,
bókmenntafræðingur og lang-
ömmubarn Guðrúnar. Kristín
og Marín munu annast opnun
sýningarinnar en einnig verð-
ur boðið upp á tónlistaratriði
og kaffiveitingar.
-fréttatilkynning
Kona á skjön er sýning um
Guðrúnu frá Lundi
Marín og Kristín eru hönnuðir sýningarinnar.
Guðrún frá Lundi.