Hlynur - 15.07.1986, Qupperneq 8

KEA

■ ■
Afmælísgjöf
Starfsmannafélags
Kaupfélags
Eyfirðinga til KEA.
Veggskjöldur
(stærð 105x55 sm)
skorínn út af
Friðgeíri Jónssyni,
Yzta-Felli í Kinn,
Suður
Þíngevjarsýslu.
Ljósm. Sig. Sv. Ing.
100 ára afmælí
Nokkrír þættir úr sögu Kaupfélags Eyfirðínga
Svo er sagt að sumir kaupmenn fari frekar
suðurleiðina efþeír eiga erindí austur á land og
eru á bíl. Því efþeírfara norður fyrir líggur leiðín
um KEA, sem á landakortínu heitir að vísu
Akureyri, en margir rugla þessu tvennu saman.
Og nú hefur Kaupfélag Eyfírðinga starfað í 100
ár, rekur nú verslun og þjónustu allt frá Síglufírðí
tíl Grenivíkur, ásamt verslun á tveím stöðum í
„útlöndum", í Hrísey og Grímsey, þeir hafa
nærfellt lokað hringnum um Eyjafjörðínn. Lengst
af þessum hundrað árum hefur Akureyri verið
sannkallaður samvinnubær með þetta sterka
kaupfélag og allan þann íðnað sem samvínnu-
menn reka þar.
Það er hæpið að þegar bændur
í þrem hreppum Eyjafjarðar
komu til fundar á stórbýlinu
Grund þann 19. júní 1886 hafi
framtíðarsýn þeirra veríð svo
stórfelld. Þeírvoru að hugsaum
að fá vörur á góðu verðí og selja
sauðí. Þá hafðí Kaupfélag Þing-
eyinga starfað í fjögur ár og
fréttir borist af því vestureftír og
hefur það eflaust átt sínn þátt í
fundi þændanna úr Öngul-
staða- Saurbæjar- og Hrafna-
gilshreppum. Stjórnarformaður
og um leið framkvæmdastjórí
var kosinn Hallgrímur Hall-
grímsson, hreppstjóri á Rífkels-
stöðum.
Þetta sama haust kom fýrsta
vörusendíngín sem greítt var
fýrir með 220 sauðum á fætí.
Niðurstöður rekstarreikníngs
það áríð var kr. 3.131,42.
Laekkun vöruverðs, eígíð
hús
Það kom fljótt í Ijós að nauðsyn
var að hafa varasjóð og ein-
hveijar tryggingar fýrir
skuldum. Árið 1888 var sam-
þykkt samábyrgð ínnan hverrar
deíldar, en þær voru eín í
hverjum hreppi. Einnig var
samþykkt að leggja í varasjóð
1% af andvirðí ínnfluttra vara.
Þá voru vörur seldar á kostnað-
arverði að viðbættu þessu 1%
og fýrir útflutningsafurðir fengu
bændur allt andvirði að frá-
dregnum beinum kostnaði.
Með þessu mótí var auðvitað
ekkí hægt að leggja í eigið
húsnæðí eða að borga laun fýrir
störf fýrir félagið. Hinsvegar
lækkaði vöruverð um 20—30%
við tilkomu kaupfélagsins.
Þrátt fýrir þessa miklu lækkun
á vöruverðí var ljóst að mikíl
áhætta var tekin með því að
félagið væri jafnan uppá mísk-
unn annarra komíð með að-
stöðu og starf allt. Því var
fljótlega faríð að huga að eigin
húsí og árið 1898 var fýrsta
húsíð reíst að Hafnarstræti 90
og var: „14 álnir að lengd, 12
álna breitt og 5 álnir undír
lausholt með 1 1/2 álnar háu
porti og kjallara undír öllu hús-
inu." Þurftí þá ekki lengur að
afhenda vörur víð skipshlíð við
misjafnt atlætí veðurguða.
Skípulagsbreytíng og ný
verkefní
Um þetta leyti varð félagið fýrír
míklum áfÖIIum. Árið 1896 var
samþykkt í Englandi bann víð
ínnflutníngí á lífandi fé vegna
pestarhættu. Þar með var stoð-
8 HLYNUR