Fréttablaðið - 17.03.2016, Blaðsíða 32

Ef marka má ummæli heil­brigðisráðherra á haustfundi sálfræðinga á síðasta ári eru ég
og mínir nótar haldin greiningar­
áráttu á háu stigi. Þessi árátta mín
og fjölmargra annarra sérfræðinga
á sviði geðheilbrigðis barna lýsir sér
í því að við drögum að okkur fjölda
barna og unglinga, framkvæmum á
þeim ónauðsynlegar greiningar og
hengjum svo á þau merkimiða um
hinar ýmsu raskanir.
Er það raunin að svona megi skýra
sívaxandi biðlista í geðheilbrigðis­
þjónustu barna? Það kemur væntan­
lega ekki á óvart að ég kannist ekki
við þessa áráttu hjá sjálfri mér en
kannski er innsýn mín í eigin vanda
bara ekki nægileg. Orð ráðherra
beindust þó ekki bara að mér per­
sónulega, heldur vísuðu þau til þess
fjölmenna hóps fagfólks sem starfar
við að greina og veita meðferð við
þroska­, geð­ og lyndisröskunum
barna á stofnunum eða í einkarekstri.
Það er staðreynd, sem flestir þekkja
núorðið af endurtekinni umfjöllun,
að biðlistar geðheilbrigðisþjónustu
fyrir börn eru alltof langir og að æ
fleiri börn bíða lengur og lengur eftir
greiningu og viðeigandi meðferð.
Á tilgáta ráðherra við rök að styðj­
ast, eða eru skýringarnar aðrar? Nú
blasir við að biðlistar myndast þegar
einstaklingar sem leita eftir þjónustu
eru fleiri en mannaflinn ræður við að
sinna. Minn vinnustaður, Þroska­ og
hegðunarstöð, er ein þessara þjón­
ustustofnana sem eru að sligast af
biðlistum. Börnum er vísað til okkar
í sk. nánari greiningu þegar vandi
þeirra í námi, skólasókn, hegðun,
félagasamskiptum eða líðan er það
alvarlegur að þau geta ekki notið sín
í leik og starfi. Þau glíma við náms­
erfiðleika, einbeitingarvanda, hvat­
vísi, erfiða hegðun, skerta félags­
færni, kvíða eða depurð sem ekki
hefur tekist að ná tökum á þrátt fyrir
að þegar hafi verið gripið til ýmissa
úrræða. Áður hafa áhyggjur foreldra
og kennara af erfiðleikum barns leitt
til tilvísunar til sérfræðiþjónustu
sveitarfélags ef ekki hafði tekist að
ráða bót á vandanum með almenn­
um úrræðum fyrsta þjónustustigsins.
Í frumgreiningu skólasálfræðings
er námsstaða barnsins, félagsað­
stæður, hegðun, félagsfærni og vits­
munastaða skoðuð með prófunum,
áhorfi, matslistum og viðtölum.
Þannig getur fengist skýring á vanda
barnsins og niðurstöðurnar nýtast til
að skipuleggja íhlutun. En þetta dugir
ekki alltaf til. Í tilfellum þar sem
frumgreiningin bendir sterklega til
alvarlegs vanda þarf auk íhlutunar að
vísa barninu í nánari greiningu. Sama
á við þegar vandi barnsins viðhelst
eða ágerist þrátt fyrir hjálparúrræði.
Tilgangur nánari greiningar er að
svara því hvort barnið glími við til­
tekna röskun eða ekki, þ.e. hver er
líklegasta skýringin á viðvarandi
vanda barnsins og hvaða orsakir
má útiloka. Þetta þýðir jafnframt að
hægt er að mæla með meðferð í takt
við vanda barnsins og auka líkur á
árangri. Ekki má heldur vanmeta
gildi þess fyrir barnið sjálft og for­
eldrana að fá svör og skýringar á eðli
vandans, að vita að þau eru ekki ein
í þessu, þetta sé ekki þeim að kenna
og að ýmislegt megi gera til hjálpar.
Stóri vandinn er hins vegar sá að
börn sem þurfa greiningu bíða alltof
lengi og langur biðtími veldur van­
líðan og vanmáttartilfinningu allra
hlutaðeigandi. Á meðan magnast
vandinn og fleiri börn þurfa meiri
og sérhæfðari þjónustu en ella.
Börn eiga ekki heima á biðlistum!
Þetta voru skilaboð ungmennaráðs
UNICEF til heilbrigðisyfirvalda þegar
þau mótmæltu með táknrænum
gjörningi á biðstofu stöðvarinnar nú
á dögunum. Skilaboðin í skýrslu ríkis­
endurskoðunar um geðheilbrigðis­
þjónustu barna eru líka skýr. Skyldur
stjórnvalda eru ótvíræðar á þessu
sviði, skýrar leiðbeiningar, áætlun og
stefnu skortir og sá langi biðtími sem
einkennir þjónustuna er óviðunandi
og líklegur til að hafa þungbærar og
langvarandi afleiðingar. Ég skora á
ráðherra að taka þessi skilaboð alvar­
lega og bregðast snöfurmannlega við.
Er ég með greiningaráráttu?
Undanfarið hefur forgangs­röðun meirihlutans í borginni þegar kemur að fjármálum
mikið verið í umræðunni. Þó hefur
eitt gæluverkefni Hjálmars Sveins­
sonar borgarfulltrúa verið ofar öllu
og kallast það Þrenging Grensás­
vegar. Ég ætla í þessari grein minni
að nefna nokkur góð rök fyrir því
að hætt verði við þessa vitleysu sem
allra fyrst.
1. Eftir Grensásvegi, milli Miklu­
brautar og Bústaðavegar ganga þrjár
strætóleiðir (fjórar, ef með er talin
leið 17 neðstu 20 metrana). Þrenging
vegarins úr tveimur akreinum í eina
mun hafa í för með sér umtalsverðar
tafir á þeim leiðum.
2. Hjálmar nefnir gjarnan eitt atvik
sem átti sér stað um árið sem pott­
þétta ástæðu fyrir framkvæmdinni,
þegar ofurölvi ökumaður missti
stjórn á bílnum sínum með þeim
afleiðingum að hann keyrði niður
grindverk og endaði í húsgarði. Nú
hef ég ekki neina reynslu af ölvunar­
akstri, en ég hugsa að mönnum í
slíku ástandi standi á sama um fjölda
akreina og hvort hámarkshraði sé 50
eða 30.
3. Það er nóg pláss þarna fyrir hjóla­
brautina hans Hjálmars. Það þarf
ekki að fækka akreinum um helming
til að malbika hjólreiðastíg!
4. Hjálmarsrökin varðandi að
lækkun hámarkshraða og fækkun
akreina auki loftgæðin í borginni
halda engan veginn! Hvert manns­
barn sér að löng bílaröð í lausagangi
sem kemst ekki leiðar sinnar sökum
þrenginga gatna mengar margfalt
meira en þegar flæðið á umferðinni
er sæmilegt.
5. Göturnar í Reykjavík eru ónýtar
sökum trassaskapar síðustu ára hjá
borginni þegar kemur að viðhaldi
gatna. Að mörgu leyti er Grensás­
vegur mjög merkileg gata. Þar má
finna kafla sem felur í sér heila 10
metra af samfelldu, sléttu malbiki,
sem er orðin mjög sjaldséð sjón á öllu
höfuðborgarsvæðinu.
6. Áætlaður kostnaður við þessi
ósköp er sagður vera 160 milljónir!
Á sama tíma og borgin sker niður
í grunnskólum, velferðarkerfinu,
snjómokstri og gatnaviðhaldi, er
mönnum virkilega alvara með að
eyða fjármunum í svona rugl? Ég held
ég sé ekki eini íbúi Reykjavíkur sem
trúir því að 160 milljónum sé betur
varið í annað.
7. Hjálmar hefur nefnt að þrenging
Skeiðarvogs, Háaleitisbrautar og
Snorrabrautar séu dæmi um vel
heppnaðar framkvæmdir. Ég hef lent
í því að strætóinn sem ég var að aka
bilaði við endann á Skeiðarvogi, rétt
við Langholtsveg og gatan stíflaðist í
hálftíma sem hafði það í för með sér
að íbúar hverfisins fengu að anda að
sér fullt af tæru lofti sem kom úr púst­
kerfum bíla sem komust ekki leiðar
sinnar það síðdegið. Ég þakka fyrir
að enginn hafi hnigið niður á þessum
tíma út af öllu góða loftinu og þurft
á sjúkrabíl að halda. Sjúkrabíllinn
hefði ekki komist! Öll vitum við hvað
íbúar nálægt Snorrabraut hoppa
hæð sína af kæti út af stórauknum
loftgæðum í hverfinu eftir heimsku­
legustu framkvæmd síðustu áratuga,
þ.e.a.s. þrengingu Snorrabrautar.
8. Það er mikið öryggisatriði að
umferðin gangi þokkalega fyrir sig.
Varla vill meirihlutinn þurfa að taka
ábyrgð á því þegar hús brenna, fólk
deyr eða verður fyrir tjóni af því að
lögregla, slökkvilið og sjúkrabílar
komast ekki leiðar sinnar sökum
umferðarteppu sem má rekja til
Bestaflokksgæluverkefna.
Almennt er ég feginn því að núver­
andi meirihluti skuli vera við völd í
Reykjavík. Ég vil ekki sjá Sjálfstæðis­
eða Framsóknarflokkinn stjórna
borginni. Það er nógu slæmt að
hafa þessa flokka við völd á Alþingi.
Það eru samt ákveðnar áherslur og
„forgangsmál“ hjá meirihlutanum
í Reykjavík sem eru mér með öllu
óskiljanleg. Ég ætla rétt að vona að
menn hysji upp um sig brækurnar
og forgangsraði rétt, í þágu íbú­
anna í borginni, en ekki í þágu eins
blaðrandi „besserwissers“ sem situr
í borgarstjórn. Fyrsti liðurinn í því
væri að hætta strax við þessi ósköp.
Dagur sagði í viðtali nýverið að hann
langaði til að vera borgarstjóri annað
kjörtímabil. Maðurinn þarf að standa
sig betur en þetta, annars missir hann
borgina í næstu kosningum. – Aftur.
8 góðar ástæður til að hætta við
þrengingu Grensásvegar
Gyða
Haraldsdóttir
forstöðumaður
Þroska- og hegð-
unarstöðvar
Heilsugæslunnar
Ég skora á ráðherra að taka
þessi skilaboð alvarlega og
bregðast snöfurmannlega
við.
Páll Helmut
Guðjónsson
strætóbílstjóri
Það er nóg pláss þarna fyrir
hjólabrautina hans Hjálm-
ars. Það þarf ekki að fækka
akreinum um helming til að
malbika hjólreiðastíg!
Bryan Ferry
16.05.16
Harpa, Eldborg
H a r pa .i s Brya n F er ry.c om T i x .i s
– s T ÓrT Ón L ei K a r –
– L ei K u r öL L sí n Be s T u L ö g F r á eigi n F er L i o g rox y m u sic –
1 7 . m a r s 2 0 1 6 F I m m T U D a G U r32 s k o ð U n ∙ F r É T T a B L a ð I ð