Morgunblaðið - 12.09.2019, Blaðsíða 76

76 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2019
Heimildarmynd-
in Síðasta haust-
ið eftir Yrsu
Roca Fannberg
verður ein þeirra
mynda sem
keppa í ár um að-
alverðlaun
Alþjóðlegu kvik-
myndahátíðar-
innar í Reykja-
vík, RIFF, Gullna
lundann og er það aðeins í annað
sinn í 16 ára sögu keppninnar sem
íslensk mynd er í aðalkeppnisflokki
hátíðarinnar, Vitrunum. Í þeim
flokki tefla leikstjórar fram sinni
fyrstu eða annarri mynd.
Þó RIFF hefjist ekki fyrr en 26.
september fer forsýning mynd-
arinnar fram í kvöld kl. 20 í félags-
heimilinu í Árneshreppi á Strönd-
um þar sem sagan á sér stað.
Myndin verður frumsýnd á RIFF
30. september og önnur sýning á
henni verður 6. október. Báðar sýn-
ingar verða í Bíó Paradís. Heims-
frumsýning fór fram á Karlovy
Vary kvikmyndahátíðinni í Tékk-
landi 1. júlí síðastliðinn.
Síðasta haustið
keppir um lundann
Yrsa Roca
Fannberg.
Hljómsveitar-
verkið „Maxímús
Músíkús fer á
fjöll“, eða „Max-
imus Musicus
Explores Ice-
land“ í enskri
þýðingu, er til-
nefnt til evr-
ópsku verð-
launanna YAM-
award sem
stendur fyrir Young Audiences
Music Awards, í flokki bestu hljóm-
sveitarverka fyrir unga áheyrend-
ur. Sinfóníuhljómsveit Íslands
hljóðritaði og flutti verkið eins og
allar fyrri sögurnar um Maxímús
en „Maxímús Músíkús fer á fjöll“ er
sú fimmta og var samin að beiðni
Fílharmóníusveitar Los Angeles og
frumflutt í Walt Disney Concert
Hall árið 2017.
Hallfríður Ólafsdóttir, flautuleik-
ari við Sinfóníuhljómsveit Íslands,
er höfundur sagnanna um Maxí-
mús.
Tilnefnt til YAM
Hallfríður
Ólafsdóttir
Listamennirnir Snorri Ásmundsson, Curver
Thoroddsen, Ásgerður Birna Björnsdóttir og
Þóranna Björnsdóttir segja í kvöld kl. 20 í Lista-
safni Reykjavíkur í Hafnarhúsi frá verkum sín-
um á sýningunni Haustlaukar sem nú fer fram
víða um borgina. Á sýningunni setja þau fram
ný verk sem birtast á fjölbreyttan og nýstár-
legan hátt víða um Reykjavík og í sameiginlegu
rými tækni samtímans. Ásgerður Birna Björnsdóttir
Samtal við listamenn Haustlauka
KAF er heimildarmynd umungbarnasund. Einblínter á Snorra Magnússonsundkennara sem hefur
staðið fyrir ungbarnasundi í Skála-
túnslaug í Mosfellsbæ frá árinu 1990.
Snorri er annálaður fyrir að ná
einstakri tengingu við smábörn.
Markmið sundtímanna er meðal ann-
ars að efla styrk og hreyfiþroska
barnanna og Snorri hefur sýnt fram
á að agnarlítil börn geti gert ótrúleg-
ustu hluti, eins og að standa upprétt,
löngu áður en það er talið mögulegt
samkvæmt rannsóknum. Snorri nær
líka að „skilyrða“ börnin en hann
getur fengið þau til að framkvæma
flóknar aðgerðir með bendingum,
hljóðum og líkamsbeitingu. Tímarnir
snúast samt kannski fyrst og fremst
um að örva skynfæri barnanna,
hvetja til leiks, efla félagshæfni
þeirra og tengsl við foreldrana.
Snorri er geysilega heillandi mað-
ur og fullkomin aðalpersóna í heim-
ildarmynd. Hann er alþýðlegur,
sjarmerandi og skemmtilegur og
maður fær mjög sterka tilfinningu
fyrir ástríðunni sem hann leggur í
starfið. Snorri er einn af þessum
mönnum sem bjarga heiminum á
hverjum degi, þótt það rati kannski
ekki í heimsfréttirnar.
Þótt Snorri sé aðalpersónan eru
aukapersónurnar ekki síður mikil-
vægar. Persónugalleríið er auðugt
en það samanstendur af ungbörnum
og foreldrum þeirra. Þótt börnin séu
agnarsmá, á aldrinum þriggja til níu
mánaða, þýðir það ekki að þau séu öll
eins. Sum þeirra eru pínulítil og við-
kvæm, önnur þroskaðri og kraft-
meiri. Sum eru róleg og alvarleg,
önnur eru gáskafull, glettin og há-
vær. Foreldrarnir eru sömuleiðis
ólíkir, líkt og sjá má á viðtölum, og
þau hafa mismunandi skoðanir á tím-
unum. Flest sameinast þau þó um að
það mikilvægasta við tímana sé
tengslamyndunin sem þar á sér stað.
Í myndinni er rætt við fræðimenn
og sálfræðinga sem ræða um ung-
barnasundið frá fræðilegu sjónar-
horni og kynna áhorfendum undir-
stöðuatriði í þroskasálfræði. Meðal
viðmælenda er breski barnasálfræð-
ingurinn Colwyn Trevarthen. Trev-
arthen þykir mikið til Snorra koma,
ekki einungis vegna þess að hann
getur látið börnin gera ýmislegt sem
þykir óhugsandi, heldur sérstaklega
vegna þess ótrúlega næmis og teng-
ingar sem Snorri nær við börnin.
Kvikmyndataka Bergsteins
Björgúlfssonar er venju samkvæmt
til fyrirmyndar. Skálatúnslaugin, þar
sem lunginn út myndinni fer fram, er
mjög skemmtileg sviðsmynd því
ólíkt flestum íslenskum sundlaugum
er hún kringlótt og inni í eins konar
garðskála. Í myndatökunni eru
formin í lauginni sérstaklega dregin
fram, mikið er unnið með boga-
dregnar línur og samhverfur.
Klippingin er vel heppnuð, sem
skiptir höfuðmáli í heimildar-
myndum. Heimildarmyndagerð er
nefnilega svo sérkennileg, fólk tekur
upp helling af myndefni án þess að
vita nákvæmlega hvað muni eiga sér
stað hverju sinni og þarf svo að búa
til rökrétta sögu úr efninu. Snorri
notast markvisst við söng og takt í
sundtímunum og þetta vinnulag hef-
ur mikil áhrif á klippinguna, sem er
stundum snörp og taktviss, stundum
flæðandi og melódísk. Þessi söngur
og taktur hefur líka áhrif á hljóð-
myndina, sem er skapandi og flott. Í
heild flæðir frásögnin vel og verður
ekki endurtekningasöm. Reyndar er
myndefnið svo skemmtilegt og
snúllulegt að maður myndi seint
þreytast á því, þrátt fyrir endur-
tekningar.
Við kynnumst bakgrunni Snorra
lítillega en það er ekki beinlínis farið
á dýpið, við köfum ekki neitt óskap-
lega djúpt í hans ævisögu enda er
það ekki markmiðið, myndin er ekki
að leita svara við stórum spurningum
og það er engin sérstök úrlausn í lok
hennar. Vissulega er talað við fræði-
menn en samt er ekki verið að opin-
bera nein byltingarkennd vísindaleg
afrek, því að myndin er fyrst og
fremst innlit, gluggi inn í litla veröld.
Blauta og brjálæðislega krúttlega
veröld. Myndin rímar þannig vel við
þetta tímabil í lífi foreldra og ung-
barna, sem er lítill gluggi í ævinni,
fyrsta árið þar sem nánast ekkert
kemst að nema fjölskyldan.
KAF er algjör „feel-good“-mynd,
kannski er þetta ný grein: vellíð-
unarheimildarmyndir. Myndin er
portrett af Snorra Magnússyni og
lífsspeki hans og Þorsteinn Bach-
mann, sem er einn af feðrunum sem
koma fram í myndinni, kjarnar þessa
speki ágætlega þegar hann segir:
„Ég held að hann elski lífið mjög
mikið. Meira en gengur og gerist.“
Þessi lífsgleði skilar sér algjörlega
og ég efa að nokkur áhorfandi geti
stillt sig um að brosa hringinn nánast
samfleytt þær 72 mínútur sem
myndin stendur yfir.
Buslandi barnæska
Í sundi Snorri með ungbarn í Skálatúnslaug í Mosfellsbæ. Stilla úr heimildarmyndinni KAF sem eykur vellíðan.
Bíó Paradís
KAF bbbbm
Leikstjórar: Elín Hansdóttir, Hanna
Björk Valsdóttir, Anna Rún Tryggvadótt-
ir. Kvikmyndataka: Bergsteinn Björg-
úlfsson. 72 mín. Ísland, 2019.
BRYNJA
HJÁLMSDÓTTIR
KVIKMYNDIR
LAUGAVEGI 24 - REYKJAVÍK - S. 552 0800
SKIPAGÖTU 7 - AKUREYRI - S. 462 4646
Dásamlegur þvottur
- einfalt, íslenskt
stjórnborð
Íslenskar leiðbeiningar fylgja.
Þurrkarinn TDB130WP fékk góða einkunn
í úttekt þýsku neytendasamtakanna árið 2017.
Suðurlandsbraut 20, Reykjavík, sími 588 0200, eirvik.is