Morgunblaðið - 23.10.2019, Blaðsíða 57

Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
Koparborgin, fyrsta skáldsaga
Ragnhildar Hólmgeirsdóttur, kom
út fyrir fjórum árum og segir af
ævintýrum ungs pilts í einskonar
miðaldaheimi þar sem galdrar og
yfirnáttúrulegar verur eru hluti af
daglegu lífi. Fyrir stuttu kom svo
út bókin Villueyjar sem gerist í
sama heimi, en með aðrar aðal-
persónur, nú er það ung stúlka sem
er í aðalhlutverki og sögusviðið
annar heimshluti með öðrum sið.
Algert tóm
Ragnhildur segist ekki hafa séð
fyrir sér að hún myndi skrifa aðra
bók. „Ég var búin að vera svo lengi
með hugmyndina að Koparborginni
í huga að það var eiginlega algert
tóm þegar ég var búin með hana. Í
júní árið eftir að hún kom út fékk
ég svo hugmynd þegar ég var að
hjóla í vinnuna sem varð að Villu-
eyjum.“
Það tók Ragnhildi langan tíma
að skrifa Koparborgina meðfram
fullu námi og hlutastarfi, en hún
segist hafa verið tiltölulega fljót að
skrifa Villueyjar. „Ég fékk úthlut-
aða samtals níu mánuði á tveimur
árum frá ritlaunasjóði, hafði skrif-
að fyrstu tvo kaflana áður, en að
öðru leyti er hún skrifuð á þeim
tíma – ég var stjarnfræðilega
miklu fljótari að skrifa hana en
Koparborgina.“
Var búin að ákveða endinn
Endirinn á Villueyjum kemur
nokkuð á óvart. Ragnhildur segir
að hún hafi verið búin að ákveða
endinn þegar hún byrjaði á bókinni
og viljað hafa hann opinn. „Hann
átti upphaflega að vera opnari en
ritstjóranum mínum fannst hann
ekki nógu átakamikill og um leið
og hann varð átakameiri varð
kannski ljósara hvernig þetta fór.“
Eins og nefnt er sá Ragnhildur
ekki fyrir sér að hún myndi skrifa
aðra bók og hún segist ekki vera
með neina hugmynd í huga sem
stendur í það minnsta.
„Vonandi dreymir mig eitthvað
skrautlegt sem ég get unnið með,
en mér fannst það svo útilokað að
ég myndi skrifa aðra bók og svo er
hún bara hér. Það er mjög
skemmtilegt að skrifa en líka svolít-
ið sérkennilegt hugarástand, sér-
staklega að skrifa svona hratt.
Mér finnst Villueyjar hafa endað
á því að vera miklu sorglegri. Kop-
arborgin var svolítið ofbeldisfyllri,
þó að það séu álíka alvarlegir at-
burðir, en maður nálgast þá öðru
vísi,“ segir hún. „Ég velti því oft
fyrir mér þegar ég var að skrifa
hana hvort hún væri nógu mikið
eins og Koparborgin, eða of mikið
eins, en svo bara réð hún þessu
sjálf,“ segir Ragnhildur.
Morgunblaðið/Hari
Alvara Mér finnst Villueyjar hafa endað á því að vera miklu sorglegri. Koparborgin var svolítið ofbeldisfyllri, þó að
það séu álíka alvarlegir atburðir, en maður nálgast þá öðruvísi,“ segir Ragnhildur Hólmgeirsdóttir.
Sorglegir atburðir
 Rithöfundurinn Ragnhildur Hólmgeirsdóttir segir að það
sé skemmtilegt að skrifa en líka sérkennilegt hugarástand
MENNING 57
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. OKTÓBER 2019
Ragnar Jónasson hefur vax-ið jafnt og þétt sem höf-undur glæpasagna, hefurfest sig í sessi í fremstu
röð og sennilega er Hvítidauði besta
bók hans til þessa. Hann er á fleygi-
ferð í annars rólegri og yfirvegaðri
sögu og lesandinn er með frá upp-
hafi til loka. Ekki er hægt að biðja
um mikið meira.
Uppbygging
frásagnarinnar er
vel gerð. Helgi
Reykdal, afbrota-
fræðingur og
fyrrverandi laus-
ráðinn sum-
armaður hjá lög-
reglunni, er
möndullinn sem
allt snýst um,
upphaf og endir.
Hann vinnur að lokaritgerð árið
2012 og umfjöllunarefnið er óupplýst
dauðsföll á berklahæli skammt frá
Akureyri 1983. Gagnasöfnunin leiðir
hann allt aftur til 1950 og lesandinn
kynnist starfsfólki hælisins og öðr-
um, sem dauðsföllunum tengjast,
með einum eða öðrum hætti. Hulda
Hermannsdóttir hjá rannsóknarlög-
reglunni er reyndar kunnug, hefur
komið við sögu áður og var þá í
veigameira hlutverki og því frekar í
sviðljósinu en engu að síður er nær-
vera hennar sterk, þó í skugganum
sé.
Helstu persónur eiga almennt við
einhvern vanda að stríða. Þær eru
yfirleitt erfiðar í umgengni, ekki all-
ar þar sem þær eru séðar, kaldlynd-
ar, fráhrindandi. Fyrir bragðið
liggja margar undir grun að hætti
Agötu Christie. Ragnar er helsti
sérfræðingur landsins í verkum
hennar og eflaust í bókum margra
annarra af sama meiði, enda skín
það í gegn. Þannig er ekki laust við
að Alfred Hitchcock komi upp í hug-
ann áður en yfir lýkur og ekki er
leiðum að líkjast.
Höfundur heldur sig við efnið, fer
einkum á milli áranna 1983 og 2012
og eftir því sem Helgi aflar sér meiri
upplýsinga í rannsókn sinni þrengist
hringurinn um nær hverja persónu.
Þessi nálgun er sérlega vel gerð og
Helgi, sem er sjálfur í tilvistar-
kreppu, þráir helst að flýja veru-
leikann með lestri glæpasagna!
Hvítidauði hefur sögulega skír-
skotun, en tekur líka á samfélags-
legum vandamálum eins og heimilis-
ofbeldi og öðrum hrottaskap, einelti
á vinnustað, vímuefnaneyslu, yfir-
hylmingu og útskúfun. Frásögnin er
eðlileg og lesandinn á auðvelt með
að meðtaka vandamálin því í raun
blasa þau við hvert sem litið er.
Spurningin er bara um að taka á
þeim eða láta meðvirknina taka völd-
in.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vaxandi Ragnar hefur vaxið jafnt
og þétt sem höfundur glæpasagna.
Sá á kvölina
sem á völina
Reyfari
Hvítidauði bbbbn
Eftir Ragnar Jónasson.
256 bls. Veröld 2019.
STEINÞÓR
GUÐBJARTSSON
BÆKUR
Árleg „street“-danshátíð og sú eina hér á landi hefst í
dag og stendur yfir til og með 27. október. Dansskólinn
Dans Brynju Péturs stendur fyrir hátíðinni og munu
erlendir gestakennarar mæta og leiðbeina og sýna list-
ir sínar. 10-15 ára munu takast á í dansbardögum og á
aðalkvöldinu munu 16 ára og eldri, dansarar á fram-
haldsstigi, reyna á með sér í sjö ólíkum dansstílum inn-
an þess mengis sem kallað er street dans, eða götudans
eins og hann er jafnan nefndur á íslensku. Frekari upp-
lýsingar má finna á heimasíðu dansskólans, brynjapet-
urs.is. Brynja Péturs
Götudanshátíð hefst í dag
Kanadíski rithöfundurinn Chantal
Ringuet, gestahöfundur Reykjavík-
ur bókmenntaborgar UNESCO í
október, heldur erindi í menningar-
húsinu Mengi í dag kl. 17.30. Rin-
quet er fyrsti höfundurinn sem
Bókmenntaborgin býður hingað til
lands frá annarri Bókmenntaborg
UNESCO, Québec City.
Ringuet mun segja frá verki sem
hún vinnur nú og segir í tilkynn-
ingu að hún lýsi með þessum orð-
um: „Hvað ef trén væru að horfa á
okkur? Hvaða áhrif hefði það á sýn
okkar á heiminn og á umhverfið.
Gætum við endurskapað frumsögur
vestrænnar menningar, svo sem
Biblíuna og Ódysseifskviðu Hóm-
ers, í tuttugustu og fyrstu aldar
trjálausu umhverfi? Verkið sem ég
er með í vinnslu er ljóðræn ferð um
landslag sem er ógnað eða sem hef-
ur verið eytt í stríðum, samhliða
þjóðarmorðum og öðrum hörm-
ungum.“
Ringuet er rithöfundur, þýðandi
úr ensku og jiddísku á frönsku og
fræðimaður og hefur m.a. fengist
við rannsóknir á og skrif um jidd-
íska menningu og er einnig sér-
fræðingur í verkum Leonards Co-
hens.
Ringuet flytur
erindi í Mengi
Ljósmynd/Richard-Max Tremblay
Gestahöfundur Chantal Ringuet.