Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2016, Síða 60

FÉlagið05/07
því sem sumir halda fram að séu of víð og óljós greiningarviðmið
sem finna má í henni (Frances, 2013). Allt í einu, eftir greiningu,
eru foreldrar sem tókust nokkuð vel á við feimni eða dapurleika
barnsins síns, ekki lengur sérfræðingarnir í líðan barnsins síns og fá
beint eða óbeint þau skilaboð að þau ættu að „hætta að vera fyrir“.
Valdsviptingin í sjúkdómsumræðunni getur verið býsna sterk. Vel
hæfir og öruggir einstaklingar verða oft eins og skjálfandi birkihríslur
í vindinum þegar þeir standa frammi fyrir hinum ósigrandi norðan-
garra fagmennskunnar.
Sjúkdómsvæðing mennskunnar
Hluti vandans er líklega árátta okkar til að sjúkdómsvæða mennsku
okkar. Þessi nálgun getur stundum verið hjálpleg en hefur líka
verið misnotuð í þeim tilgangi að færa fagfólki og fyrirtækjum völd
og frama. Dæmi um það er hlutverk lyfjarisans GlaxoSmithKline í
vitundarvakningu um sjúkdóminn félagskvíða (Elliott, 2010). Fram
að þeim tíma var það ástand sem nú er lýst sem félagskvíða þekkt af
mörgum einfaldlega sem feimni. Aðalmunurinn felst í því að feimni
er ekki greinanlegur sjúkdómur og því liggur ekki beint við að mæla
með lyfjameðferð við honum. En til að fyrirbyggja misskilning legg ég
á það áherslu að viðeigandi lyfjameðferð
við geðsjúkdómum, þar með talið ein-
kennum félagskvíða, á sér sannarlega sinn
stað og stund. Til þess hef ég séð gagn-
semi þeirra of oft, bæði sem fagmaður og
sem aðstandandi. En það er viss áhætta
fólgin í því þegar stór lyfjafyrirtæki og
fagfólk eiga ríkra hagsmuna að gæta í því
að stimpla sem stærstan hluta almennings
með geðsjúkdóm. Nýleg fyrirsögn í
ádeilublaðinu Onion hljóðaði svo: New
Study Finds Therapy, Antidepressants Equally Effective At Monetizing
Depression (2015). Eða: Ný rannsókn leiðir í ljós að samtalsmeðferð
og þunglyndislyf virka jafnvel til að græða á þunglyndi. Ef við erum
heiðarleg við okkur sjálf getum við, fagfólk innan geðheilbrigðisþjón-
ustunnar, ekki annað en brosað að sannleikskorninu í þessari ádeilu.
Í bókinni Crazy Like Us: The Globalization of the American Psyche
„Við, fagfólk innan
geðheilbrigðisþjón-
ustunnar, getum
einfaldlega ekki sleg-
ið eign okkar á alla
mannlega þjáningu.“