Fréttablaðið - 15.02.2020, Blaðsíða 23

Sem björgunarsveitarkona hef ég lært það, sem er hinn heimurinn í tilveru minni þar sem verið er að kljást við lífið og dauðann, að opinbert líf, svekkelsi
yfir „umræðunni“ eða mótstreymi
í pólitík er hégómi. Auðvitað geta
pólitísk átök, það að standa af sér
atlögur og árásir, tekið á andlega og
verið særandi, en það eru bara verk-
efni. Ég á góða fjölskyldu, góðan
vinahóp, það er það er skiptir mig
máli. Ég hef horft upp á fólk missa
ástvini sína. Ekki eru nema tvær
vikur síðan ég var kölluð út vegna
snjóf lóðs þar sem 23 ára gamall
maður lét lífið. Missir fjölskyldu
hans og vina er raunverulegt mót-
læti. Ég geri greinarmun þarna.
Það er ekkert mótlæti þó að fólk sé
ekki sammála manni. Ekki heldur
þó að skerist í odda. Það eru gustir
og sviptivindar. Á meðan ég þykist
vita fyrir hvað ég stend, finn lífs-
fyllingu með fólkinu mínu og fæ að
njóta samvista við ástvini, þá er ég
gæfusöm.
Ekkert breyst
Ólína vill þó ekki gera lítið úr þeirri
baráttu sem hún hefur staðið í að
undanförnu enda segist hún hafa
löngun til að uppræta samfélags-
legar meinsemdir eða í það minnsta
vekja athygli á þeim. „Slagurinn
sem ég þurfti að taka þegar gengið
var fram hjá mér við ráðningu
þjóðgarðsvarðar á Þingvöllum er
að mörgu leyti grundvallandi fyrir
stöðu kvenna. Þess vegna tók ég
þennan slag. Það var mín uppreisn
gegn karllægri kvenfyrirlitningu
og pólitískum hrossakaupum við
opinberar ráðningar.“
Hún segir að þrátt fyrir það sem
áunnist hafi í jafnréttismálum
síðustu áratugi hafi ótrúlega lítið
breyst þegar kemur að sjálfu við-
horfinu.
„Við sjáum hvernig talað er um
sjálfstæðar konur. Þær eru sagðar
erfiðar í samskiptum og kallaðar
frekjur. Slík lýsingarorð eru óhugs-
andi um karlmenn. Þeir eru bara
ákveðnir og fylgnir sér. Þetta hefur
sáralítið breyst og engu skiptir hvað
konur eru að fást við. Hvernig var
ekki talað um Torfhildi Hólm þegar
hún var hefja sinn rithöfundarferil
eða Guðrúnu frá Lundi? Ritsmíðar
þeirra voru kallaðar „kerlinga-
bækur“. Hvernig var ekki talað um
Helgu Kress þegar hún var að sækja
rétt sinn vegna stöðuráðninga í
háskólanum? Ætli séu ekki fjöru-
tíu ár síðan. Í dag er 2020 og enn
er verið að niðra konur í opinberri
umræðu.“
Ólína þekkir þetta á eigin skinni.
Nýlega reis netumræða vegna sam-
komulags sem hún gerði við ríkið
um bætur eftir að gengið hafði
verið fram hjá henni við ráðningu
þjóðgarðsvarðar á Þingvöllum. Á
samfélagsmiðlum var dreift mynd
af Ólínu með orðunum „20 millj-
ónir“ en við hliðina sagt frá fólki
sem misst hafði barn vegna lækna-
mistaka og undir stóð „5 milljónir“.
Hún segir að sér hafi sárnað þessi
samanburður. „Að stilla upp skaða-
bótum mínum – reiknuðu fjártjóni
– við hliðina á óbætanlegum miska
og sorg fólks sem misst hefur barn
er mikil illgirni. Ég átti lögvarða
kröfu á bótum vegna þess að á mér
var brotið við stöðuráðningu. Til
þess að lágmarka kostnað ríkisins
og komast hjá málsókn af minni
hálfu var mér boðið samkomulag
sem ég féllst á. Þá er mér, konunni,
stillt upp en engum þeirra karla
sem nýlega hafa fengið mun hærri
fjárhæðir fyrir það eitt að hætta í
störfum sínum, einn fékk 150 millj-
ónir og annar 60 milljónir. Þing-
maður sem talaði um mínar bætur
sem „himinhrópandi“ hneyksli
hafði sjálfur tekið við 22 milljónum
króna fyrir að hætta sem útvarps-
stjóri. Sá maður situr meira að segja
í Þingvallanefnd sem með lögbroti
sínu kallaði bótaskylduna yf ir
ríkið.“
Uppreisn Ólínu
Frá því að Ólína Þorvarðardóttir hætti á þingi fyrir sjö árum hefur
hún meðal annars stundað fræðimennsku og björgunarstörf. Hún
lét hart mæta hörðu vegna ráðningar þjóðgarðsvarðar Þingvalla.
Það hefur
margt neikvætt
verið sagt um
Ólínu á sam-
félagsmiðlum
og í opinberri
umræðu. Hún
lætur slíkt ekki
á sig fá. FRÉTTA-
BLAÐIÐ/STEFÁN
Ólína er með doktorspróf í íslensk-
um bókmenntum og þjóðfræðum.
Hún hefur umtalsverða stjórnunar-
reynslu af opinberum störfum auk
fjölmiðlareynslu frá fyrri tíð. Hún
sótti um starf útvarpsstjóra. Það
gerðu einnig Herdís Þorgeirsdóttir,
doktor í lögum með tjáningarfrelsi
fjölmiðla sem sérsvið, og Kristín
Þorsteinsdóttir, fyrrverandi aðal-
ritstjóri 365 miðla, auk f leiri fjöl-
miðlakvenna. Engin þeirra komst í
síðari umferð viðtala. „Samt er það
er megininntak jafnréttislöggjafar-
innar að ef karl og kona eru jafnhæf
í starf skuli ráða konuna ef konur eru
í minnihluta á viðkomandi starfs-
vettvangi. Karlinn þyrfti, lögum
samkvæmt, að hafa mikla yfirburði
til þess að vera tekinn fram yfir hæfa
konu. Þarna sóttu um konur sem ég
fullyrði að voru margar hæfari en sá
sem ráðinn var, engin þeirra virðist
hafa komið til álita hjá pólitískt skip-
aðri stjórn Ríkisútvarpsins.“
Ætlar hún aftur í hart? Hún hugsar
sig um. „Satt að segja vona ég að ein-
hver önnur taki keflið núna, en þar
sem stjórn RÚV hefur synjað um
rökstuðning fyrir ráðningunni yrði
ég ekki hissa þó að eftirmál yrðu.
Það er lágmark að stjórnendur opin-
berra stofnana skýri gjörðir sínar.
Ríkisútvarpið er jú þjóðareign.“
Vill brjóta glerþakið
Er hún í baráttu gegn andverðleika-
samfélaginu? „Já, í raun. Ég vil ekki
að konur sem koma á eftir mér rekist
á sömu veggi. Ég hef enn trú á því
að með umræðu megi hafa áhrif til
góðs. Að með því að neita meðvirkn-
inni muni dropinn hola steininn.
Það er ekki í lagi árið 2020 að konur
skuli enn líða fyrir forneskju herra-
veldis og karlrembuviðhorfa,“ segir
Ólína einbeitt.
„Glerþakið er á sínum stað en það
brotnar ekki nema rekist sé á það
með látum. Það er það sem ég hef
viljað að gera.“
Ari
Brynjólfsson
arib@frettabladid.is
1 5 . F E B R Ú A R 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R22 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð