Morgunblaðið - 18.11.2019, Page 14

Morgunblaðið - 18.11.2019, Page 14
BAKSVIÐ Björn Jóhann Björnsson bjb@mbl.is Við höfum oft þurft að standaí samningaviðræðum gegn-um tíðina og orðið að berj-ast fyrir okkar kjörum. Við höfum einnig verið lengur með lausa samninga en í þessari lotu núna. Okk- ar saga hefur einkennst af mikilli kjarabaráttu,“ segir Guðbjörg Páls- dóttir, formaður Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga, en í dag eru ná- kvæmlega 100 ár liðin síðan stofnað var fyrsta stéttarfélag hjúkrunar- fræðinga, sem fékk heitið Félag ís- lenskra hjúkrunarkvenna. Frá 1994 hefur félagið borið núverandi heiti eftir sameiningu Félags háskóla- menntaðra hjúkrunarfræðinga og Hjúkrunarfélags Íslands.Hjúkr- unarfræðingar hafa verið með lausa samninga síðan 31. mars sl. og lítið þokast í viðræðunum. Deilunni hefur ekki verið vísað til sáttasemjara en samninganefndir ríkis og sveitarfé- laga hafa fyrst viljað klára samninga við félög BHM og BSRB. Alls eru um 3.300 hjúkrunarfræðingar starfandi í landinu en félagsmenn eru yfir 4.000. „Við erum enn að tala saman, þó að hægt gangi. Við leggjum mikla áherslu á styttingu vinnuvikunnar og betra starfsumhverfi en tveir þriðju okkar félagsmanna eru í vaktavinnu. Við finnum það vel hjá okkar fólki að það gætir vaxandi óþolinmæði. Samn- ingar hafa verið lausir síðan í mars og nú þegar komið er inn í nóvember hefur ekki nógu mikið gerst á þessu tímabili,“ segir Guðbjörg. Sameina deildir vegna skorts á hjúkrunarfræðingum Mikið álag á hjúkrunarfræðinga og eilíf umræða um niðurskurð á Landspítalanum hefur komið niður á líðan þeirra og margir horfið til ann- arra starfa. „Við finnum svo sann- arlega fyrir þessu og margir hafa leit- að til okkar með sín mál. En þetta er ekkert að gerast á einni nóttu, þróun- in hefur verið svona yfir lengri tíma vegna fækkunar í stéttinni. Núna er Landspítalinn til dæmis að sameina deildir vegna skorts á hjúkrunar- fræðingum,“ segir Guðbjörg og vísar til nýlegrar sameiningar krabba- meinslækningadeildar og blóðlækn- ingadeildar. „Þetta er ekkert fyrsta tilfellið og á eflaust ekki eftir að verða það síðasta ef svona heldur áfram.“ Hún telur að hægt sé að stoppa að mestu í gatið og koma í veg fyrir flótta úr stéttinni. Spurð með hvaða leiðum segir Guðbjörg lausnina liggja í kröfum félagsins; hækkun grunn- launa til móts við stéttir með sam- bærilega menntun eða laun, og stytt- ingu vinnuvikunnar. Til samanburðar við hinar Norðurlandaþjóðirnar skili engir hjúkrunarfræðingar 40 stunda vinnuviku nema hér á landi. „Allar rannsóknir hafa sýnt að þar sem er almennileg mönnun þar helst betur á hjúkrunarfræðingum og betri þjón- usta er veitt. Þar er minna um óhöpp, færri dauðsföll og hjúkrunarfræð- ingum líður betur. Flest lönd í kring- um okkur hafa uppgötvað að þetta borgar sig og þess vegna er til mikils að vinna. Við erum alltaf að reyna að plástra sárin og leysa mál til skamms tíma,“ segir Guðbjörg. Hún telur að hægt verði að fá hjúkrunarfræðinga aftur til starfa ef gengið yrði að kröfum félagsins. Einnig verði að huga vel að nýliðun í faginu og sem betur fer sé mikill áhugi á hjúkrunarfræði í háskól- unum. Umsóknir um nám hafi verið fleiri en hægt hafi verið að taka inn, og það sé lúxusvandamál. Guð- björg segir styttast í að stór hópur hjúkrunarfræðinga fari á eftirlaun. Nú sé meðalaldur starfandi hjúkrunarfræðinga um 46 ár. Telja hægt að stöðva flóttann úr stéttinni 14 MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. NÓVEMBER 2019 Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/ Ásakanir semsettar hafaverið fram á hendur einu af stærstu fyrir- tækjum landsins, Samherja, eru al- varlegar og hafa eðli máls samkvæmt vakið mikla athygli og umræður hér á landi. Reynist ásakanirnar réttar, og miðað við játningu eins fyrrverandi starfsmanns félagsins má ætla að í það minnsta hluti þeirra sé það, er um gróft brot að ræða. En hvort brot átti sér stað, hvers eðlis það var eða hver eða hverjir stóðu að því þarf að rannsaka og eftir atvikum fara með alla leið innan réttarkerf- isins. Þó að sjálfsagt sé, og raunar eðlilegt og nauðsynlegt, að fjölmiðlar og almenningur ræði slík mál, þá er það ann- arra að tryggja að allar hliðar mála séu rannsakaðar og fella dóma ef ástæða þykir til. Eins og stundum vill verða fer umræðan um víðan völl þegar slíkur brotsjór skellur á, en mikilvægt er að reyna að halda henni við það sem að málinu snýr í raun og gera ekki enn meira úr en efni standa til. Nóg er samt. Þingmenn þurfa sérstaklega að hafa þetta í huga því þeir hafa meira vægi og bera meiri ábyrgð en hinn almenni maður í færslu á Fésbók eða við eld- húsborðið heima hjá sér. Þegar þeir halda því til dæmis fram að þetta mál þýði að Ísland verði al- ræmt spillingar- bæli í huga fólks erlendis er býsna langt seilst. Um- fjöllun í erlendum fjölmiðlum, eða öllu heldur hve takmörkuð hún hefur þrátt fyrir allt verið, bendir ekki til þess að slíkt tal eigi við nokkur rök að styðjast. Sem betur fer. Þá er langsótt í meira lagi þegar fólk fer að kenna stjórn- kerfi fiskveiða hér á landi um meinta mútustarfsemi í Nam- ibíu. Nærtækara væri að kenna íslenskum umferðar- lögum um ofsaakstur Íslend- ings á erlendri grundu, og þætti slíkt þó tæpast tækt til umræðu. Þessi málflutningur er auðvitað aðeins til marks um að fólk sést ekki fyrir og er tilbúið að nota hvað sem er í pólitískri baráttu. Sú fram- ganga er ekki til fyrirmyndar, vægt sagt. Þetta breytir engu um al- vöru þess mál sem til umræðu er og nauðsyn þess að komast til botns í því. Stjórn fyrir- tækisins virðist taka málið al- varlega, sem er mikilvægt. Þar til bær stjórnvöld verða að sjálfsögðu að gera slíkt hið sama og leiða málið til lykta þannig að yfir vafa sé hafið að komist hafi verið til botns í málinu og að gripið hafi verið til þeirra aðgerða í framhald- inu sem eðlilegar hafi verið. Ásakanir á hendur Samherja verður að rannsaka ofan í kjölinn af þar til bærum yfirvöldum} Alvarlegt mál Barack Obama,fyrrverandi Bandaríkjaforseti, varaði samflokks- menn sína fyrir helgi við afleið- ingum þess að Demókrata- flokkurinn myndi halla sér of langt til vinstri í komandi for- kosningum. Benti Obama á það að meðalmaðurinn í Bandaríkj- unum teldi ekki að það þyrfti að rífa niður „kerfið“, heldur vildu margir kjósendur frekar sjá hægfara umbætur hér og þar. Þó að orðum forsetans væri ekki beint að neinum sér- stökum frambjóðendum var til þess tekið, að Obama nefndi sérstaklega heilbrigðiskerfið og innflytjendamál sem dæmi þar sem demókratar væru ef til vill á skjön við vilja meirihluta Bandaríkjamanna, en bæði þessi mál hafa verið á oddinum hjá tveimur frambjóðendum, öldungadeildarþingmönnunum Elizabeth Warren og Bernie Sanders, sem eru bæði á vinstri kanti Demókrataflokksins og eiga bæði möguleika í forvali flokksins á næsta ári. Varnaðarorð Obama koma einungis nokkrum vikum eftir að for- setinn fyrrverandi varaði sérstaklega við því hugmynda- fræðilega óþoli og þöggunartilburðum sem margir á vinstri vængnum, sér í lagi hinir yngri, hafa tamið sér gagnvart þeim sem þeir eru ekki sammála. Þar bendir hann á að sannleikann sé ekki alltaf að finna í bergmálshellum á samfélagsmiðlum, og að heim- urinn sé langt í frá að vera svart-hvítur. Víst er að ætli demókratar sér Hvíta húsið á næsta ári gætu þeir gert margt verra en að huga að orðum Obama og finna frambjóðanda, sem höfð- að geti til almennings en ekki aðeins þeirra sem hæst hafa. Flest bendir hins vegar til þess að þeir muni skella skollaeyr- um við þessum varnaðarorðum og leita fremur í skotgrafirnar. Verði sú raunin eru verulega auknar líkur á að Trump Bandaríkjaforseti hljóti fremur náðugt endurkjör – og að eng- inn í bergmálshellinum muni skilja af hverju svo fór. Munu demókratar hlusta á varnaðar- orð Obama?} Hrópað inn í bergmálshellinn Á ri fyrir hrun hitti ég einn arkitekta útrásarinnar, þekktan kaupahéð- in. Hann sagði mér að margt væri einstætt við velgengni Íslend- inga. Til dæmis væru fleiri ríkir einstaklingar á Íslandi en í Finnlandi. Mér fannst þetta merkilegt, en gat ekki á mér setið að spyrja hver væri ríkur í hans huga. Sjálfur hugsaði ég með mér að sá hlyti að eiga meira en 500 milljónir króna í augum alvöru- burgeisa, kannski milljarð. Hvað finnst þér, lesandi góður? Hvað þarf maður að eiga mikla peninga til þess að vera ríkur? Nokkru áður var ég í flugstöðinni á leið til útlanda, þegar ég sá stóran hóp mógúla sem allir tengdust einum stærsta auðhring lands- ins á þeim tíma. Drýgindalegur svipur þeirra bar með sér að nú væru stórtíðindi í aðsigi. Skömmu síðar fréttist að erindið var að kaupa prent- smiðju í Bretlandi fyrir rúmlega tíu milljarða króna. Þetta kom á óvart. Höfðu stjórnendur félags í fjölmiðla- rekstri og fjarskiptum einhver not fyrir prentsmiðju eða vit á prentsmiðjurekstri í Bretlandi? Svarið var nei við báðum spurningum. Ástæðan fyrir kaupunum var að af prentsmiðjunni hafði verið mikil bók- haldsleg framlegð, góð EBIDTA sem kölluð er. Mark- miðið var að hækka verð fyrirtækisins á markaði, en stundum eru félög verðmetin sem margfeldi af þessari framlegð. Þessi viðskipti voru ein hin verstu af mörgum slæmum á þessum tíma og öll fjárhæðin tapaðist á innan við tveimur árum. Tímabundin velgengni fyllti stjórnendurna oflæti, þeir héldu að allt yrði að gulli sem þeir snertu. Og alltaf þurfti meira. Hvað veldur stjórnlausri ágirnd? Af hverju verða fyrirtæki sem hafa náð góðum árangri sífellt að víkka út, sölsa undir sig meira og meira, leita á ný mið? Vald spillir og auður villir. Ægivald gerspillir og ofurauður tryllir. Dómgreindin dofnar og ráðvendnin rýrnar. Ærlegir menn ærast. Öllu skal rutt úr vegi fyrir meiri völd og meira fé. Hallgrímur Pétursson orti: Undirrót allra lasta ágirndin kölluð er. Frómleika frá sér kasta fjárplógsmenn ágjarnir sem freklega elska féð. Auði með okri safna, andlegri blessun hafna en setja sál í veð. Sagt er að lystarstolssjúklingum finnist þeir alltaf vera feitir. Auðmenn telja sig alltaf vanta meira fé. Víking- urinn sem ég sagði frá hugsaði sig um og svaraði – auðvit- að í erlendri mynt: „Maður er ríkur, ef hann á hundrað milljónir evra.“ Um fjórtán milljarða króna. En er það nóg? Benedikt Jóhannesson Pistill Ágirnd vex með evru hverri Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar. STOFNAÐ 1913 Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík. Ritstjóri: Davíð Oddsson Aðstoðarritstjóri: Karl Blöndal Ritstjóri og framkvæmdastjóri: Haraldur Johannessen Félag íslenskra hjúkr- unarkvenna var stofnað 18. nóvember 1919, fyrir nákvæm- lega 100 árum. Markmið fé- lagsins var að koma á fót námi í hjúkrun hér á landi. Nafni fé- lagsins var breytt árið 1960 í Hjúkrunarfélag Íslands en þá höfðu fyrstu karlmennirnir gengið í það. Árið 1978 var stofnað félag háskólamennt- aðra hjúkrunarfræðinga, sem höfðu próf frá Háskóla Íslands en það félag sameinaðist Hjúkrunarfélagi Íslands 15. jan- úar 1994 og úr varð Fé- lag íslenskra hjúkrunarfræðinga. Síðan þá hafa fimm hjúkrunarfræðingar gegnt formennsku í fé- laginu. Fyrsti formaður sameinaðs félags var Ásta Möller. Formaður í dag er Guðbjörg Pálsdóttir. Stofnað til að koma á námi FÉLAGIÐ 100 ÁRA Í DAG Guðbjörg Pálsdóttir Morgunblaðið/Eggert Hjúkrun Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga er 100 ára í dag, 18. nóv- ember. Félagið hefur verið með lausa kjarasamninga frá 1. mars sl.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.