Bændablaðið - 06.07.2017, Side 44

44 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. júlí 2017
Nú hafa kynbótasýningar
verið víða um land og margur
glæsigripurinn hlotið dóm fyrir
kosti og sköpulag. Ræktuninni
fleygir hratt fram frá ári til árs
og margir kostagripir koma
fram á hverju ári. Þetta umstang
ræktanda er mikil vinna og
kostnaður sem fylgir því að keyra
með hryssurnar sínar um allar
koppa grundir á hverju vori
undir þá stóðhesta sem heilla
hverju sinni með vonina eina að
leiðarljósi.
Í örfáum tilfellum skilar þetta
frábærum árangri og stjörnur fæðast
sem gleðja hjörtu okkar sem njóta
þess að horfa á íslenskan gæðing sem
fer um fagurlega skapaður með fimi
og fótaburði að unun er á að horfa.
Þá er markmiðinu náð og stoltur
ræktandinn er kóngur um stund. Og
er þá minningin ljúf um það erfiði
sem í var lagt.
Ég er einn af þeim sem hef fylgst
með kynbótadómum í áratugi. Eitt
og annað við framkvæmdina hefur
verið að trufla mig í gegnum árin.
T.d. það að allar upplýsingar hvað
varðar ættir hestsins eiganda og fyrri
dómar liggja fyrir og eru sýnilegir
dómurum á dómsdegi.
Ég hefði viljað sjá þá breytingu
að þegar hross mætir til dóms þá
ætti það að vera með þeim hætti eins
og ég vil orða það að hrossið mæti
„óþekkt“ til dóms.
Ef ég útskýri það aðeins nánar.
Þá mundu engar upplýsingar liggja
fyrir um hrossið hvorki ættir, fyrri
dómar eða eigendasaga. Sem mundi
betur tryggja það að hrossið fengi
hlutlausari og réttlátari niðurstöðu.
Ég hef horft upp á að hross sem
mætir í dóm hlýtur jafnvel flestar
tölur eins og síðasti dómur kvað
á um. Þarna er verið að nota þann
þægilega máta að brúka „copy paste“
aðferðina sem er ekki það sem er
verið að óska eftir. Heldur er verið
að biðja dómara um að dæma það
sem þeir sjá þegar hrossið mætir til
dóms á „dómsdegi“. En ekki það
sem einhverjir aðrir sáu einhverjum
árum áður.
Það hlýtur að vera krafa
ræktunarmanna að dómarar séu
starfi sínu vaxnir og dæmi eftir
eigin sannfæringu og þekkingu,
sem hlýtur að þurfa að vera til
staðar. Fagmennska þarf að vera í
fyrirrúmi. Dómari á að dæma það
sem hann sér þegar hrossi er stillt upp
í byggingardóm. Og þegar hestur er í
braut fyrir dómi. Það er heldur klént
að fara í þá þægilegu aðferðafræði
að nota gamla dóma sem fyrirmynd
sem einhverjir aðrir höfðu dæmt og
metið, jafnvel einhverjum árum áður.
Ég hef stöku sinnum fengið þá
tilfinningu að það skipti máli hver sé
ræktandinn og hverjar ættir hestsins
eru.
Þess vegna tel ég mikilvægt að
hestur sem kemur til dóms hafi enga
sögu skráða sem dómarar geti flett
upp og farið eftir. Heldur hljóti það
að vera krafa ræktanda að allir sitji
við sama borð hvað þetta varðar og
menn dæmi eftir eigin sannfæringu
hverju sinni og dæmi augnablikið
sem þeir sjá án þess að hafa forskrift
til þess að fara eftir.
Jafnvel væri hugsanlegur kostur
að Bændasamtökin hefðu launað
starfsfólk til þess að sinna því að
stilla upp hrossum í byggingardóm.
Sem hefur fram að þessu verið
alfarið á hendi eigenda hrossanna
og aðstandenda. Sem mundi þá
útleggjast sem partur af greiðslu
hesteigandans við sýningu hestsins.
Mundi það enn frekar verða til
þess að forða hagsmunaárekstrum
sem hugsanlega geta átt sér stað við
sýningu hestsins.
Undirritaður er ekki með þessum
skrifum að ætla neinum hlutdrægni í
þessum efnum. En til þess að forðast
megi það af fremsta megni að menn
verði fyrir utanaðkomandi áhrifum
með niðurstöðu, þá tel ég að ef unnið
er með forskrift af þessu tagi mundu
líkur til þess minnka til muna.
Menn hafa klárlega misjafnar
skoðanir á þessum málum eins og
gengur. En hlutleysi hlýtur að skipta
miklu máli þegar um svo mikið
hagsmunamál er að ræða hjá þeim
sem hlut eiga að máli.
Þegar vel hefur legið á dómurum
og stemning hefur verið góð höfum
við í gegnum tíðina séð einkunnir
sem hljóða upp á 10,0 fyrir ákveðna
kosti hestsins.
Að gefa 10,0 fyrir einhverja
ákveðna kosti þýðir í mínum huga
fullkomin frammistaða hests og
knapa í gangtegundinni.
Þá spyr ég. Hvenær er eitthvað
fullkomið? Allt er þetta huglægt mat
þessara manna sem á þetta horfa.
Ég hefði viljað sjá að við breyttum
einkunnaskalanum og gæfum (9,6
9,7 9,8 og 9,9) Einnig er hægt að
hafa þetta litlu einfaldara og hafa
skalann með tveimur einkunnum og
gefa þessum afburðahrossum (9,7
eða 9,9 ) og þætti þá eftirsóknarvert
að ná hrossum upp í þann skala.
Og þá á sama tíma að spara 10,0
einkunnina og gefa hana í einstökum
undantekningatilfellum þar sem um
mjög einstök yfirburðahross er að
ræða. (Þó svo að skoðun mín sé
sú að ekki eigi að gefa einkunnina
10,0).
Með því að auka rými skalans
eftir einkunnina 9,5 er verið að
skapa farveg í einkunnum fyrir
afkastahross.
Auðvitað er og verða einkunnir
í hrossadómum alltaf huglægar og
jafnvel stemning, veðurfar og ástand
brautar á dómsdegi geta haft áhrif á
lokaniðurstöðu dómara.
Virðingafyllst,
Einar Hjaltason
Höfundur hefur stundað
hrossarækt í litlum mæli að
Gottorp í Vestur-Húnavatnssýslu
um árabil.
Skórnir sem hafa slegið í gegn!
og fengið frábæra dóma.
Baldvin og Þorvaldur, Selfossi
Fjalli.is, netverslun
Fóðurblandan, Egilsstöðum,
Hvolsvelli, Hellu & Selfossi
Kaupfélag Vestur Húnvetninga
K.M. Þjónustan Búðardal
KS verslunin Eyri, Sauðárkróki
Hvolsvelli, Blönduósi & Borgarnesi
Varahlutaverslun Björns, Hellu
Verslunin Tákn, Húsavík

Grubs Cityline reiðskórnir eru vatnsheldir, hlýjir og með
harðri tá. Opið er víðara en á öðrum gerðum
og er því auðvelt að smeygja sér í og úr.
Grubs eru framleiddir úr mjúku náttúru-
gúmmíi og klæddir með neopreni.
VATNSHELDIR
MJÚKIR OG ÞÆGILEGIR
Cityline
12.900
Woodline
8.900
Midline
14.900
Um framtíðarstörf er að ræða
Á búinu eru að jafnaði 240 mjólkandi kýr en heildarfjöldi gripa með kvígum og geldum kúm eru að jafnaði um 500. Flatey
Laun eru samkvæmt kjarasamningum. Húsnæði í boði.
Umsóknum skal skilað til Birgis Freys Ragnarssonar, bússtjóra, á netfangið
selbakki@sth.is.
LESENDABÁS
Hugleiðing hestamannsins
Frá Landsmóti hestamanna á Hellu 2014. Mynd / HKr.
Hætta á að heilsársbyggð
leggist af í Árneshreppi
Ef ekki verður gripið til rót-
tækra aðgerða, er hætta á því
að heilsársbyggð í Árneshreppi
á Ströndum leggist af. Þetta
eru skilaboð tveggja daga
íbúaþings sem Árneshreppur,
Fjórðungssamband Vestfirðinga
og Byggðastofnun stóðu fyrir í
félagsheimilinu í Árnesi í júní
síðastliðnum.
Á þinginu ræddu íbúar og full-
trúar þessara stofnana saman um
framtíðina, möguleika og tæki-
færi. Fyrirkomulag þingins var
þannig að þátttakendur stungu
upp á umræðuefnum og þannig
endurspeglar þingið það sem helst
brennur á íbúum.
Brýnast að bæta samgöngur
Brýnast er að bæta samgöngur,
sérstaklega þjónustu yfir vetrar-
tímann. Byggja þarf upp veginn
yfir Veiðileysuháls og tiltölulega
stutt jarðgöng milli Árnesdals og
Reykjarfjarðar myndu gjörbreyta
lífsskilyrðum íbúa og rjúfa ein-
angrun yfir veturinn. Talsverðar
vonir eru bundnar við tækifæri
sem virkjun Hvalár gæti skapað,
ekki aðeins til skemmri tíma heldur
einnig að hún kynni að opna á nýja
möguleika í atvinnuuppbyggingu.
Lögðu þátttakendur mikla áherslu
á framgang þessa máls þó svo að
um það séu skiptar skoðanir meðal
heimamanna, eins og fram kom á
þinginu. Í orkumálum var einnig
rætt um smávirkjanir og hitaveitu
frá Krossnesi í Norðurfjörð, en með
henni myndu opnast möguleikar á
sjóbaðsaðstöðu þar, auk húshitun-
ar.
Þátttakendur veltu fyrir sér
ýmsum leiðum til að efla þá
atvinnustarfsemi sem þegar er til
staðar. Festa þarf kvóta í byggð-
inni, bæði í fiskveiðum og sauð-
fjárrækt. Fram kom að búfjársamn-
ingur er óhagstæður sauðfjárrækt í
Árneshreppi, en hún er grunnurinn
í landbúnaðinum og afar mikilvæg
fyrir heilsársbyggð. Auðvelda
þarf nýliðun. Rætt var um lífrænt
vottað fé, en heimamenn hafa þó
fyrst og fremst áhuga á aukinni
vinnslu afurða í heimabyggð og
upprunavottun. Tækifæri til frek-
ari þróunar í ferðaþjónustu, felast
meðal annars í sögu svæðisins og
vetrarferðamennsku, en ekki síst í
markaðssókn, með áherslu á kyrrð
og tíma. Nefnd voru ný atvinnu-
tækifæri, eins og vatnsútflutningur
og fiskeldi og áhugi er á að kanna
möguleika á hreindýrabúskap.
Ákall til stjórnvalda
Íbúaþingið í Árneshreppi er
ákall til stjórnvalda, því stað-
an er grafalvarleg. Íbúar kalla
einnig eftir virkum stuðningi
Fjórðungssambands Vestfirðinga
og Byggðastofnunar og lýstu áhuga
á að sveitarstjórn staðfesti vilja til
þátttöku í verkefni stofnunarinnar
„Brothættar byggðir“.
Árneshreppur hefur löngum
verið markaðssettur undir slag-
orðinu „Þar sem vegurinn endar“.
Á íbúaþinginu ríkti von í hjörtum
viðstaddra sem vilja sjá fyrir sér
betri tíma og að í raun sé vegurinn
að byrja, á vegferð til heillavæn-
legrar framtíðar í Árneshreppi.
/MÞÞ